هنگ درام یا هنگدرام که امروزه مقبولیت فراوانی در هنرجویان موسیقی پیدا کرده، نوعی ساز کوبه ای است در طبقه خود صدا ها است، که برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ توسط فلیکس روهنر و سابینا شارر در شهر برن در کشور سوئیس ساخته شد.
تاریخچه و معرفی اولیه ساز هنگ درام
هنگدرام آلت موسیقی است که در دسته Idiophoic ها یا همان خودصداها تقسیمبندی میشود یا بطور واضح تر ساز هنگ درام ساز کوبهای و ملودیک میباشد. اسم کمپانی این دو شخص PANART بود که همچنان تولیدات خاصی به غیر از هنگدرام در برنامه کاری خود دارد. البته لازم به ذکراست که این نام نه چندان با مسمی مورد انتقاد و تعجب خیلی از تولیدکنندگان و سازندگان هنگ درام قرار گرفت.
الگو و الهام اصلی برای ساخت ساز هنگ درام
گفته میشود قبل از ابداع ساز هنگ درام ، سازهای دیگری به نام SteelPan با بدنه کاملاً فلزی و ساختار ابتدایی حدود ۱۷۰۰ میلادی در آفریقا و آمریکار جنوبی و بعد از آن از گالنهای فلزی (گالنهایی با ظرفیت ۵۵ گالن) خالی ساخته شده که در جشنها ومراسم طرفداران پر و پا قرصی داشته است و به نوازتدگان آن ” پن ایست ” (Panists) گفته میشود.
اجزا ساز هنگ درام
ساز هنگ درام از دو قسمت کاملاً جداگانه فلزی ساخته شده است. قوس بالایی و پایینی. قوس بالایی که نتها بر روی این قوس چیده شده و به آن طرف دینگ (Ding Side) گفته میشود. طرف دیگه قوس زیرین میباشد که دارای یک سوراخ بزرگ در مرکز آن است، این قسمت را گو (Gu Side) مینامند.
نت اصلی ساز هنگ درام یا دینگ (Ding)
نت اصلی ساز هنگ درام یا «دینگ»، پایینترین نت از نظر اکتاو صدایی یا به عبارتی بم ترین صدا را تولید میکند، که معمولاً ارتباطی با ساختار گام یا همان Scale (ساختار نتها) ندارد. دیده شده است که با مجموعه نتهای ثابت برای دو ساز مختلف، دینگ با نت متفاوتی ساخته میشود. در روش نوشتاری نتها، نت دینگ با یک علامت از باقی نتها جدا میشود. به عنوان مثال
D / A C D E F G A
این مثال نشان میدهد که، نت اصلی یا همان دینگ شامل نت D یا در فارسی «ر» RE میباشد.
نتهای ساز هنگ درام
هر نت بر روی ساز هنگ درام دارای یک فضای مشخصی است که به آن Tone Field هم گفته میشود. معمولاً به فرم دایره یا بیضی است. تحقیقات جدید در زمینهٔ فرم نتها این را نشان میدهد که فرم بیضی برای Tone Field نتهای هنگ درام، نتیجه بهتری در زمینه انتشار، حجم و پایداری صدا ی هنگدرام ایجاد میکند. همچنین امکان بیشتری در ایجاد افکتهای صوتی را فراهم میکند؛ که در این موارد بیشتر توضیح خواهیم داد. بدست آوردن اندازه صحیح تن فیلدها برای ایجاد آن بر بروی بدنه ساز بسیار دقیق و حساس است و هر سانتیمتر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
تنظیم کردن یا همان Tuning نتهای ساز
مهمترین و پیچیدهترین مرحله بعد از ساخت ساز هنگ درام و فرم دهیهای اولیه و کلی تنظیم کردن یا همان تیون کردن نت هاست. به طور کلی بیش از ۶۵ درصد از مجموعه تلاش در ساخت و تولید ساز هنگدرام به مرحله تیونینگ مربوط میشود و این درصد بالا حاکی از اهمیت این مرحله است.
تعداد نتها در ساز هنگ درام
در ورژنهای نرمال ساز هنگ درام و هپی درام، صفحه بالایی دارای یک نت دینگ و ۷ نت دیگر در روی بدنه قوس بالایی است؛ ولی امروزه سازندگان با تغییراتی در تعداد نتها روی بدنه تعداد نتها را به هم ۱۳ رساندهاند. البته لازم است ذکر شود بالا رفتن تعداد نتها طبیعتاً برای نوازندگان هنگدرام امکان مثبتی است ولی به دلیل محدودیت فضای روی ساز نتهای هنگ درام ، زیر تر و به اکتاوهای بالاتر هدایت خواهند شد.
اسکیلها (Scales) در ساز هنگدرام، هنگ درام و هپی درام
هر ساز که دارای نت است از الگوی خاصی به نام گام یا همان Scale تبعیت میکند. گام الگوی فاصله نت هاست. ساز هنگدرام نیز از همین الگوها پیروی میکند. از آنجایی که شناخت گامها و خواص هر گام مبحث گسترده و قابل بررسی بیشتر و تخصصی است، این را در نظر داشته باشید که گام هر ساز الگوی انتخاب و چیدمان هر نت را روی هنگدرام تشکیل میدهد. به عنوان مثال، یکی از پر کاربردترین گامهای موسیقی گام E Harmonic Minor یا Mi Harmonic Minor – می هارمونیک مینور است. به الگوی زیر:
W به معنی یک پرده کامل
H به معنی نیم پرده است
W H W W H (W+H) H
E F# G A B C D#
ولی در ساز هنگ درام به جای نتهای بالا از نتهای E/ A, B, C, D, E, F#, A ساخته میشود. این تغییر گاهی به دلیل محدودیت در ساخت و گاهی به دلیل افزایش بازده صوتی و دلنشینی بیشتر است.
اگر شما هم علاقمند به یادگیری این ساز جدید با صدای لطیف هستند میتوانید به راحتی در منزل شروع کنید.
منبع: ویکیپدیا