مقایسه سنتور با قانون به شما کمک می کند که با تفاوت های این دو ساز کاملا آشنا شوید و بتوانید به راحتی سازی را برای نوازندگی انتخاب کنید. ساز قانون و سنتور هر دو سازی قدیمی و سنتی محسوب می شوند که تولید صدا در آن ها از طریق ضربه زدن بر سیم ایجاد می شود. برخی از سازهای ایرانی مانند سنتور و قانون ، از نظر ظاهری شباهت هایی با هم دارند و حتی اجزای مشترکی در آنها دیده می شود که در نگاه اول یکسان به نظر می رسند. وقتی دقیق تر به این دو ساز نگاه می کنیم متوجه می شویم که ساز قانون و سنتور دو ساز کاملا مستقل از هم هستند و نمی توانیم آنها را مشابه به هم بدانیم. در ادامه ی مقاله شما را با اجزای مشترک این دو ساز آشنا می کنیم.
مقایسه سنتور با قانون : جعبه صدا
در مقایسه سنتور با قانون اولین جزء برای معرفی کردن، جعبه صدا می باشد. جعبه صدای ساز سنتور از دو صفحه به شکل ذوزنقه متساوی الاضلاع تشکیل شده است. این دو صفحه به کمک چهار کلاف جانبی به هم متصل می شوند. در ساز قانون جعبه ی صدا از دو صفحه به شکل ذوزنقه قائم الزاویه تشکیل شده است و با کلاف های چهارگانه جانبی به هم متصل می شوند.
محل گره ها
در ساز سنتور در قسمت چپ بدنه 72 مفتول فلزی قرار گرفته است اما در ساز قانون محل گره ها در کلاف جانبی سمت راست قانون نصب شده است.
سیم ها
تعداد سیم ها در سنتور 72 عدد است. نحوه قرار گیری سیم ها به این صورت می باشد که 36 سیم زرد رنگ آن در دسته های چهارتایی بر روی 9 خرک سمت راست قرار دارند و 36 سیم دیگر آن در دسته های چهارتایی بر روی 9 خرک سمت چپ قرار می گیرند. تعداد سیم ها در ساز قانون 63 تا 84 عدد می باشد.
صفحه ی رویی
صفحه رویی در ساز سنتور دارای دو گل مشبک برای خارج شدن صدا است. بر روی صفحه دو ردیف نه تایی خرک نصب شده است که از هر خرک چهار سیم می گذرد. در ساز قانون هم شبکه های چوبی برای خروج صدا بر روی صفحه وجود دارد. در سمت چپ ساز قانون 27 پرده گردان و 81 گوشی قرار دارد و در سمت راست یک خرک نصب شده است که زیر خرک چهار تکه پوست مستطیلی شکل قرار دارد.
گوشی
در گوشی سنتور یک سر سیم به دور آنها پیچیده می شود و با چرخاندن کلید کوک در گوشی ها، سیم های ساز کوک می شوند. گوشی های سنتور ، ۷۲ میله فلزی بوده که به صورت ردیف های ۴ تایی در کلاف سمت راست سنتور قرار می گیرند. در ساز قانون گوشی ها به صورت میخ های چوبی می باشند که در سمت چپ ساز قرار گرفته اند.
خرک
خرک در سنتور یک قطعه ی چوبی و استوانه ای شکل به ارتفاع دو سانتی متر می باشد. 9 خرک در سمت راست و 9 خرک در سمت چپ ساز قرار گرفته است و از هر خرک یک دسته چهارتایی سیم عبور می کند. در ساز قانون خرک یک تیغه ی باریک چوبی به ارتفاع 2 سانتی متر می باشد، همه سیم های قانون از همین خرک عبور می کنند.
پل های درون جعبه ی صوتی
در هر دو ساز قانون و سنتور پل هایی استونه ای شکل بین صفحه رو و زیر نصب شده است. وظایف پل ها این است که فشار وارد بر صفحه رویی را تحمل و کنترل کنند تا صفحه تغییر شکل ندهد.
مضراب
سنتور دارای دو مضراب چوبی به طول 22 سانتی متر از جنس چوب گردو یا شمشاد است. حلقه ی این مضراب ها بین انگشتان شست، سبابه و میانی نوازنده قرار می گیرد. مضراب در ساز قانون از جنس نقره یا برنج است و شکل آن برخلاف مضراب سنتور حلقه ای و پهن می باشد و در بند دوم انگشت سبابه قرار می گیرد.
شیطانک
در سنتور ، شیطانک دو قطعه چوب باریک است که در هر دو طرف صفحه رویی ساز نصب شده است و بر روی آن شیارهایی وجود دارد تا سیم های ساز بتوانند از روی آن عبور کنند. در ساز قانون نیز شیطانک وجود دارد و محل قرار گیری آنها در سمت چپ ساز بین پرده گردان ها و گوشی ها می باشد.
کلید کوک
کلید کوک سنتور ، قطعه ای T مانند است که در انتهای آن سوراخ کم عمقی وجود دارد تا برای کوک کردن سنتور در گوشی قرار بگیرد. در سنتور کلید کوک در دست راست نوازنده قرار می گیرد اما در ساز قانون این کلید متفاوت می باشد چرا که در یک سر آن سوراخی به اندازه سر گوشی ساز ایجاد شده است و در دست چپ نوازنده قرار می گیرد.
وسعت صدا
وسعت صدای سنتور یک نت بیشتر از یک اکتاو است ولی وسعت صدای قانون سه اکتاو و نیم می باشد.
کوک سیم
در ساز سنتور 27 صدا وجود دارد که نوازنده می تواند به کمک کلید کوک با توجه به نیازهای خود سازش را در صداهای مختلف کوک کند. در ساز قانون هم کوک به وسیله ی پرده گردان صورت می گیرد که برای تمام فواصل موسیقی قابل تغییر می باشد.
