کاپو گیتار (باره بند) یکی از لوازم جانبی محبوبی است که به هنرجویان گیتار کمک می‌کند بدون استفاده از یادگیری نواختن آکوردهای پیچیده و دشوار، قطعات مورد علاقه خود را بنوازند و از نوازندگی خود لذت بیشتری ببرند. اگرچه استفاده از کاپو گیتار آسان به نظر می‌رسد اما در حقیقت نکات مهمی وجود دارند که اگر هنرجویان آن ها را رعایت نکنند به جای اینکه بتوانند آکوردهای مورد نظر خود را بزنند تنها با صدای بد و گز در ساز خود مواجه می‌شوند. برای آشنایی بیشتر با کاپو و روش استفاده ی صحیح از آن تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید:
کاپو گیتار یا باره بند چیست؟
کاپو گیتار وسیله ای است که ظاهری شبیه یک گیره دارد و به دسته گیتار متصل می‌شود تا سیم ها را در فرت خاصی ببندد. این مسئله به نوازندگان کمک می‌کند تا بدون نیاز به گرفتن باره ها آکوردهای پیچیده را در گام های مختلف به اجرا در آورند. به عنوان مثال، شما زمانی که کاپو را به فرت دوم گیتار ببندید، تمام نت های این فرت به صورت دست باز شنیده می‌شوند. در واقع فرت همان کاری را می‌کند که اگر انگشت خود را صاف کنید و روی باره های دوم قرار دهید انجام می‌دهد.
البته از آنجایی که تکنیک باره گیری به طور منظم توسط گیتاریست ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، کم تر می‌بینیم که نوازندگان حرفه ای نیازی به استفاده از کاپو در ساز خود داشته باشند، اما با این وجود بعضی از نوازندگان برای اینکه سرعت عملکرد خود را افزایش دهند ترجیح می‌دهند از لوازم جانبی مثل کاپو استفاده کنند. البته هنرمندان برای تغییر کلید از کاپو استفاده می‌کنند و در این جا منظور ما استفاده از کاپو در هنگام اجرای آکوردهای باره دار بود.
کاپو گیتار چگونه عمل می‌کند؟
زمانی که شما کاپو را روی یکی از فرت های گیتار وصل کنید، کاپو تمام سیم ها را روی بورد یا صفحه انگشت گزاری فشار می‌دهد. برای مثال اگر شما کاپو را روی دومین فرت ساز ببندید، زمانی که شروع به نواختن «آکورد دو» می‌کنید صدای «آکورد ر» را خواهید شنید.
درست است که شما دست خود را به شکل آکورد دو روی ساز قرار می‌دهید اما کاپو صدا را یک کلید بالاتر می‌برد.
برای تغییر کلید یک قطعه موسیقی روش دیگری هم وجود دارد و آن این است که وقت زیادی صرف کنید و مشابهات آن آکورد را در کلید پایین تر پیدا کنید و بعد هر کدام از این شکل های مختلف آکورد را اجرا کنید. اما از آنجایی که این روش بسیار سخت و زمان بر است تقریبا تمام نوازندگان ترجیح می‌دهند از کاپو استفاده کنند.
چگونه کاپو را روی ساز خود وصل کنیم؟
گیتاریست های مبتدی اغلب کاپو را اشتباهی روی ساز خود وصل می‌کنند، مثلا یکی از رایج ترین اشتباهات این است که موقع وصل کردن گیره روی ساز دقت نمی‌کنند وهمین مسئله باعث می‌شود تا کاپو به شکلی نامتوازن روی گیتار قرار بگیرد. برای نصب کاپو مهم ترین نکته این است که آن را صاف و موازی روی فرت نصب کنید و هنگام رها کردن دسته آن مطمئن شوید که گیره به درستی سرجای خود محکم شده باشد.
نمودار کاپو و روش استفاده از آن
فرض کنید قطعه ای را برای نواختن انتخاب کرده اید اما آکوردهای آن برایتان دشوار است در این حالت تنها کافیست تا به چارت کاپو نگاه کنید و با توجه به آن کاپو را در محلی قرار دهید که به شما کمک می‌کند آن آکورد را بنوازید. شکل زیر، نمودار کاپو را نشان می‌دهد، کمی بعد آموزش استفاده از این نمودار را به شما می‌گوییم:
روش استفاده از نمودار کاپو
اولین ستون در سمت چپ این جدول که با نام Chord به ما معرفی شده است، نشان دهنده آکورد هاست. در کنار این ستون، ستون دیگری وجود دارد که بالای آن عدد 0 نوشته شده است این یعنی آکورد های روی ساز بدون گذاشتن کاپو. پس متوجه می‌شویم که عدد 1 یعنی کاپو را روی فرت اول قرار دهیم و عدد 2 به معنای قرار دادن کاپو روی فرت دوم است. باتوجه به این جدول زمانی که کاپو را روی فرت دوم ببندیم . و آکورد C را اجرا کنیم در واقع آکورد D نواخته می‌شود. بزرگترین مزیت کاپو این است که به هنرجویان مبتدی کمک می‌کند آکوردهای خیلی سخت را به راحتی اجرا کنند و بتوانند قطعاتی که دوست دارند را تنها با آکوردهای اصلی گیتار بنوازند.
انواع کاپو
کاپو گیتار انواع مختلفی دارد، دو نمونه از محبوب ترین مدل های کاپو، مدل گیره دار و مدل ضامن دار هستند. قبلا با مدل گیره دار آشنا شدیم. مدل ضامن دار مانند یک کمربند دور دسته گیتار بسته می‌شود. این مدل قیمت پایین تری دارد اما باز و بسته کردن آن به راحتی کاپوی گیره ای نیست و وقت زیادی از هنرجویان می‌گیرد.
البته فراموش نکنیم در کنار آموزشهای مطرح شده در این مقاله، برای یادگیری صحیح هر روش و مهارتی برای نوازندگی گیتار حضور یک استاد و رفع اشکال تکنیکی هنرجو بسیار اهمیت دارد.
