جلال ذوالفنون نوازنده ایست که همه ی هنرجویان و نوازندگان ایرانی خصوصا ساز سه تار ، او را می شناسند. وی در سال 1316 در شهرستان آباده متولد شد. از کودکی به همراه خانواده اش به تهران آمد و از ده سالگی به فراگیری موسیقی پرداخت. برای ادامه تحصیلات در حوزه ی موسیقی به هنرستان موسیقی ملی رفته و با ساز های تار و ویولن آشنا شد. ساز ویولن را نزد برادرش محمود آموخت. او در هنرستان از رهنمود های موسی معروفی در زمینه ی تکنیک های سه تار برخوردار شد.
تحصیلات و تجربیات در حوزه ی موسیقی
جلال ذوالفنون هم زمان با تأسیس رشته ی موسیقی در دانشکده هنر های زیبا، به آنجا راه یافت. آشنایی با شخصیت‌های موسیقی ملی ایران از جمله نورعلی برومند و داریوش صفوت، شناخت تازه‌ای از موسیقی اصیل ایران و امکانات وسیع سه تار برای وی به ارمغان آورد و از سال ۱۳۴۶ فعالیت خود را روی سه تار متمرکز کرد.
او از روش‌های اساتیدی چون ابوالحسن صبا، ارسلان درگاهی و همچنین راهنمایی‌های احمد عبادی بسیار بهره برد. پس از پایان دانشکده در همان‌جا و در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران به تدریس سه تار پرداخت. در این سال‌ها از راهنمایی یوسف فروتن و سعید هرمزی که از نوازندگان قدیمی سه تار بودند برخوردار گردید. مهم‌ترین کار وی پس از تحقیق، تدریس بود و نخستین کسی بوده است که کتاب آموزشی خاص برای سه تار نوشته است.
فعالیت‌های هنری جلال ذوالفنون
از جمله فعالیت‌های هنری جلال ذوالفنون به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:
- کنسرت موسیقی در انجمن فرهنگی ایران و شوروی تکنوازی تار ۱۹۵۸
- فعالیت در سازمان رادیو و تلویزیون از ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۷
- تدریس موسیقی درکانون‌های هنری و آموزشی
- کنسرت‌های متعدد در ایران – ژاپن – کشورهای اروپایی- آمریکا – کانادا – استرالیا
- همکاری با «موریس بژاز» در زمینه تلفیق موسیقی ایرانی با باله‌های اروپایی در جشن هنر شیراز
- تحقیق در موسیقی فولکلور ایران در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایرانی
- همکاری با ژان دورینگ در زمینه آشنا کردن ایشان با موسیقی ایرانی در سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۰
- شرکت در سمینار موسیقی در ژاپن بنا به دعوت سازمان هنری (A.T.P.A) به منظور معرفی موسیقی ایران به کشورهای خاور دور در ۱۹۷۶
- همکاری با مؤسسه DELA MUNOT دولامونته بروکسل به منظور معرفی موسیقی ایران به کشورهای اروپای غربی
- همکاری با مؤسسه WORD MUSIC INISTTUTE به منظور اجرای کنسرت در نیویورک و معرفی موسیقی ایران به ملل دنیا ۱۹۹۴
- اجرای کنسرت در محل سازمان ملل متحد در نیویورک به منظور معرفی موسیقی ایران به سایر ملل در سال ۱۹۹۴
آثار و کتاب های جلال ذوالفنون
جلال ذوالفنون آثار نوشتاری و صوتی فراوانی در زمینه ی موسیقی ایرانی از خود به جای گذاشته که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
آلبوم موسیقی
دانه‌های مروارید ۱۳۵۷، گل صد برگ با صدای: شهرام ناظری ۱۳۶۰، آتشی در نیستان با صدای: شهرام ناظری ۱۳۶۷، موسی و شبان با صدای: شهرام ناظری، باد صبا می‌آید با صدای: شهرام ناظری، مستانه با صدای: علیرضا افتخاری ۱۳۷۹، سرمستان با صدای: علیرضا افتخاری، شب عاشقان با صدای: علیرضا افتخاری، کنسرت راست پنجگاه با صدای: حسام الدین سراج ۱۳۸۶، شرح فراق با صدای: حسام الدین سراج، بی نشان با صدای: حسام الدین سراج سیم آخر با صدای: بامداد فلاحتی، در آسمان با صدای: علیرضا ادیب، داغ تنهایی با صدای: عبدالحسین مختاباد، شیدایی با صدای: صدیق تعریف، رقص مضراب به همراه: سیامک بنایی، هجده تصنیف به همراه: سیامک بنایی، در این خانه بگردیم، مجنون ۱۳۷۹، ناز و نوازش ۱۳۸۴، باغ پر برگی ۱۳۹۱، باغ پربرگی۲- ۱۳۹۲، پیوند، پرند، دل آوا.
کتاب
- کتاب «مکتب سه تار نوازی ذوالفنون بر پایه ی ردیف شور میرزا عبدالله» (محقق: سید بهزاد جعفری) انتشارات هستان ۱۳۸۹
- «آموزش سه تار» (۴ جلد) – به اهتمام مهرداد ترابی، انتشارات هستان (چاپ پنجاه و ششم: ۱۳۹۵) که در کنار سایر کتابهای آموزش تار و سه تار به هنرجویان آموزش داده می شود.
جلال ذوالفنون در اسفند ماه سال ۱۳۹۰ در کرج دارفانی را وداع گفت.
