تکنیک های تار چگونه نواخته می شوند؟

تکنیک های تار و تسلط بر اجرای آنها از ملزومات یادگیری و نوازندگی درست این ساز هستند. ساز تار یکی از سازهای اصیل موسیقی ایرانی است که نوازندگان آن را با تکنیک هایی زیبا می نوازند. البته این تکنیک ها در سازهای دیگری مانند سه تار ، عود و…نیز کاربرد دارند. در هنگام نواختن، با پیاده سازی این تکنیک ها بر نت ها لذت و حس بهتری را برای خود و شنونده ایجاد خواهید کرد. اگر بطور خلاصه و کلی بخواهید با این تکنیک ها آشنا بشوید در ادامه همراه باشید.

مضراب ریز

مضراب ریز یکی ازپر کاربردترین تکنیک های تار می باشد که به صورت  مضراب های راست و چپ های پیاپی در یک زمان مشخص اتفاق می افتد. علامت مشخصه آن حرف انگلیسی T می باشد. به عنوان نمونه اگر روی یک نت سفید این علامت قرار بگیرد به اندازه 2 ثانیه ریز میزنید. هر چه سرعت ریز زدن بالاتر باشد آن نت زیباتر می شود و این سرعت به توانایی نوازنده بستگی دارد.

تریل

نام دیگر این تکنیک، ریز اشاره می باشد و با هماهنگی دست راست اجرا می شود. معمولا علامت مشخص کننده اش TR است. وقتی علامت تریل کنار نتی قرار گرفت، به اندازه کشش همان نت با اشاره های پی در پی به نت بعدی به وسیله مضرابهای راست و چپ نواخته می شود. تریل معمولا با مضراب چپ تمام می شود.

ترومالو

به طور کلی در موسیقی به اجرای پشت سر هم یک نت، ترمولو می‌گویند. در سازهای زهی، به اجرای یک نت کشیده به صورت نت‌های چنگ، دولاچنگ و سه‌لاچنگ ترمولو گفته می شود.

تکنیک کنده کاری

این تکنیک که با نام های پنجه کاری و کندن نیز شناخته می شود از جمله تکنیک های تار و سه تار است که برای تولید صدا در این ساز استفاده می شود. کندن به این شکل اتفاق می افتد که اگر به عنوان مثال شما بخواهید صدای نت فا را ایجاد کنید از جلوتر از فا ( چه نزدیک و چه دور) این کنده کاری را انجام دهید و به اصطلاح بکنید. در بعضی کتاب ها زیر نتی که قرار است کنده شود علامت کندن آمده است. چون ما از نت مضراب استفاده نمی کنیم بهتر است که از نت سر باریک استفاده کنیم و  حتما علامت کندن را زیر نت مربوطه قرار دهیم.

مضراب درّاب

در نواختن تکنیک های تار ، اگر به صورت متوالی سه مضراب راست چپ راست نواخته شود به آن مضراب درّاب می گوییم. این مضراب روی یک یا سه نت اجرا می شود و می توان گفت سرعت آن معادل با سه لاچنگ است. دو مضراب اول سه لا چنگ و مضراب سوم به صورت دولا چنگ نواخته می شود. مضراب درّاب زمانی که با سرعت بیشتری نواخته می شود زیباتر است. علامت این مضراب در بیشتر کتاب ها به صورت M است اما علامتی که استاد حسین علیزاده برای آن ابداع کرد سه نت راست چپ راست بر روی هم می باشد.

درّاب چپ

این تکنیک از ترکیب یک تک ریز و یک راست است، به طوری که در ابتدا باید یک مضراب راست زده شود و به صورت متوالی یک چپ راست چپ راست اجرا شود. علامت مشخص کننده ی این تکنیک یک علامت درّاب معکوس است.

درّاب کنده

این تکنیک به دو صورت اجرا می شود. در اجرای اول درّاب و کندن به صورت هم زمان اتفاق می افتد و در اجرای دوم ابتدا درّاب اجرا می شود و پس از آن کندن را انجام می دهید.

مضراب شلال

این مضراب از پیوستگی چهار مضراب راست، چپ، راست، چپ ساخته می شود. سه مضراب اول تکنیک ها هستند و مضراب آخر تمام کننده است و دومین مضراب چپ (آخرین چپ) قوی تر نواخته می شود. این مضراب چهار بخشی است و معمولا روی دو نت اجرا می شود اما روی چهار نت هم می توان آن را نواخت. با اجرای این مضراب به صورت پی در پی یک چهار مضراب تشکیل خواهد شد. علامت شلال چهار علامت راست و چپ متصل به هم است که شبیه دو ام انگلیسی به هم چسبیده (MM) می باشد.

اشاره در تکنیک های تار

در نواختن تکنیک های تار، تکنیک اشاره به حرکتی گفته می شود که بدون مضراب اجرا شود. به عبارت دیگر نت را بدون مضراب زدن اجرا می کند. برای اجرای این حرکت روی نتی که علامت اشاره روی آن است مضراب بزنید و با ادامه طنین و صدای آن پرده بعدی را بگیرید. اشاره تنها مختص به نت قبل و بعد نیست و می توانید به چند نت قبل و بعد هم اشاره کنید. این مورد به قطعه ای که می نوازید بستگی دارد. همینطور می توانیم اشاره را یک سرگروه تعریف کنیم که تکیه و در بعضی موارد خط اتصال هم به اشاره تبدیل می شود.علامت آن در کتاب های استاد علیزاده به صورت نت سر باریک قرار داده شده است. همچنین در کتاب ردیف میرزا عبدالله علامت آکسان برای این مشخصه گذاشته شده است که در این مورد باید توجه کنید که سر آکسان به کدام سمت است. اگر به سمت راست بود به نت بعدی که ریزتر است اشاره می شود و اگر به سمت چپ بود به نت قبلی که بم تر است اشاره می شود. اگر اشاره به نت های بیشتری قرار بود انجام شود و یا اینکه می خواهید به فواصل بالاتری اشاره کنید برای نگارش آنها از نت سر باریک استفاده کنید.

مضراب راست و مضراب چپ

این تکنیک های تار (مضراب راست و مضراب چپ) از جمله تکنیک هایی هستند که در ساز سه تار نیز استفاده می شود. مضراب راست در ساز سه تار از پایین به سمت بالا می آید اما همین مضراب در تار از سمت بالا به پایین اجرا می شود. این مورد در خصوص مضراب چپ هم به همین صورت است. در ساز سه تار، مضراب چپ از بالا به سمت پایین نواخته می شود و در ساز تار از پایین به بالا اجرا می شود. علامت مضراب راست مانند عدد هشت در فارسی است و مضراب چپ همانند عدد هفت فارسی می باشد.

استفاده از تکنیک های تار به زیبا نواختن این ساز بسیار کمک می کند. هنرجویان باید بارها و بارها این تکنیک ها را تمرین کنند و با مسلط شدن بر آن ها بتوانند در گروه نوازی های خود بدرخشند. آموزش این تکنیک ها در کلاس های موسیقی و با اساتید مجرب امکان پذیر و ساده تر می باشد. کلاس های آموزش تار وب نوازان به شما این امکان را می دهد که در هر زمان و هر مکانی که خود می توانید کلاس ها را برگزار کنید.