فالش در موسیقی چیست؟ حتما تا به حال اصطلاح فالش خواندن در موسیقی و یا خارج خواندن به گوشتان خورده است؟ فالش خواندن، فالش نواختن در موسیقی، برای بسیاری از هنرجویان مبتدی و یا شایدهم غیر مبتدی پدیده ای عادی به شمار می رود.بخصوص برای هنرجویان سازهای آرشه ای که پرده یا فرت ندارند مانند ویولن یا کمانچه بسیار طبیعی است. اما بسیاری از آن ها نمی دانند که دلیل اصلی فالش در نواختن و خواندن آنها چیست. هنرجویان نمی دانند که چه عواملی سبب فالش نواختن آنها می شود که حتی ممکن است این مشکل باعث انزجار خود و اطرافیانشان از ساز گردد، شاید هم به این دلیل موسیقی را رها کنند. در این مقاله سعی داریم شما را بیشتر با اصطلاح فالش نواختن ساز و یا فالش در آوازآشنا کنیم. چرا که اولین قرم برای حل هر مشکلی پیدا کردن دلیل و چگونگی آن است.
فالش در موسیقی
همانطور که می دانید صدا‌ها در موسیقی مانند صداهای دیگر یک فرکانس مشخص و استاندارد دارند. هر نت موسیقی نیز یک فرکانس مشخص دارد، این اختلاف فرکانس باعث شده که نت‌ها یک فاصله‌ای نسبت به هم داشته باشند. نت‌ها ترتیب قرار گرفتن متفاوتی دارند و در هر گام می توانند با ترتیب مشخصی کنار هم قرار بگیرند. اگر زمان نوازندگی یکی از این شاخص ها درست انجام نشوند فالش اتفاق می افتد.
صدای فالش چطور ایجاد می شود؟
۱. اگر فرکانس نتی که اجرا می کنید با فرکانس اصلی آن نت انطباق نداشته باشد. ( زیر تر یا بم تر بودن از صدای اصلی نت)
۲. اگر نتی که می نوازید خارج از گام قطعه باشد، در این حالت گفته می شود فالش و خارج زده است.
۳. اگر که فواصل نت‌ها، پرده‌ها و نیم پرده‌ها را درست رعایت نکنید صدای ایجاد شده فالش خواهد بود.
پس فالش زدن به آن معنی است که فرکانس نتی که توسط ساز تولید می شود دقیقا همان فرکانس اصلی نت نباشد.
صدای فالش معمولا در کدام ساز ها بیشتر رخ می دهد؟
در نواختن همه ی سازها فالش نواختن وجود دارد اما در بعضی از این ساز ها ناکوک بودن سیم های ساز نیز باعث فالش زدن می شود. سازهایی چون سنتور ، قانون ، پیانو و…از این دسته سازها هستند. در ساز های دیگری مثل ویولن و کمانچه، ویولن سل، فلوت و… باید تکنیک دست گرفتن و انگشت گذاری، آرشه کشی، نحوه ی دمیدن در ساز های بادی و … درست باشد تا صدای فالش رخ ندهد.
چگونه فالش نواختن خود را تشخیص دهیم؟
هنرجویان و نوازندگانی که درک شنیداری خوبی از موسیقی ندارند و یا در اصطلاح گوش موسیقایی آنها ضعیف است ، با فالش نواختن یا خواندن بیشتر رو به رو می شوند. چرا که نوازندگان ابتدا باید بتوانند با گوش خود صدا را درست بشنوند و تشخیص دهند تا بتوانند آن را بنوازند. در نتیجه برای اینکه بتوانید کوک بنوازید لازم است گوش و شنوایی موسیقی خود را تقویت کنید. دوره تربیت شنیداری خیلی به هنرجویان در این زمینه کمک خواهد کرد.
چطور گوش خود را قوی کنیم؟
برای بهبود فالش زدن در نوازندگی خود، باید موسیقی های مختلفی اعم از ایرانی و غربی را گوش کنید. با دستگاه ها و گام های موسیقی آشنایی خوبی داشته باشید. در دستگاه ها و آواز های موسیقی ایرانی، به فواصل و پرش ها توجه کنید همچنین می توانید هنگام تمرین، صدای نواختن خود را ضبط کرده و با دقت به آن گوش دهید؛ صداهای فالش را تشخیص داده و برای رفع آن ها تمرین کنید.
زمان تمرین نت ها، می توانید با دیاپازون صدای ساز را چک کرده و ببنید با فرکانس اصلی خود می نوازید؟ اگر نتی که اجرا می کنید کوک باشد چراغ دیاپازون سبز می شود.
فالش در آواز
می دانیم که آواز خواندن درست نیازمند تکنیک است و اگر خواننده ای دانش و تمرین کافی برای آواز نداشته باشد، خوانندگی او با اشکال خواهد بود چرا که نمی تواند فواصل و فرکانس ها را به خوبی رعایت کند و دچار فالش خواندن و یا به عبارتی خارج خواندن می شود. در ادامه بیشتر توضیح می دهیم.
در موسیقی و آواز، به اشتباه خواندن نت موسیقی و بالاتر یا پایین‌تر خواندن آن فالش گفته می‌شود. برای برطرف کردن این مشکل راه هایی وجود دارد که به آن ها اشاره خواهیم کرد.
راه های بهبود فالش خواندن
برای تمرین آواز بدون فالش می توانید با پیانو یا هر ساز دیگری که درست کوک شده است شروع به نواختن کنید و همزمان با صدای نت ها آواز بخوانید و با زیر و بم نت ها شما نیز صدای خود را همگام کنید. همچنین می توانید صدای خود را هنگام تمرین آواز ضبط کنید و با گوش کردن به آن متوجه شوید کدام قسمت ها را فالش خوانده اید و سعی کنید آن ها را برطرف کنید.
همانطور که در بخش قبل گفته شد می توانید از دیاپازون استفاده کنید و ببینید صدا کوک هست یا نه. در صورت کوک بودن صدا چراغ آن سبز خواهد شد.
یکی دیگر از تمرین ها هم این است که با پیانو نت را بزنید و در همان لحظه صدای آن را اجرا کنید. این تمرین ها را به صورت مستمر انجام دهید و سعی کنید فالش های روز گذشته را برطرف کنید.
تقاوت فالش خواندن با خارج خواندن
همان طور که گفته شد فالش خواندن یعنی صدای ایجاد شده با فرکانس مورد نظر منطبق نباشد. اما در مورد خارج خواندن، می توان گفت زمانی که خواننده می خواهد قسمتی را بخواند که داخل محدوده صوتی صدایش نیست. در واقع خارج خواندن زمانی اتفاق می افتد که خواننده زمان خواندن و اجرای نت‌های گام یکی از دستگاه‌های موسیقی از یکی از نت‌های مرسوم و ثبت شده در گام آن دستگاه، به هر دلیل منحرف شود و نتی غیر از نت گام موردنظر را اجرا کند. بر عکس فالش خواندن، اگر خواننده صدایش را مطابق با فرکانس و نت مورد نظر بخواند، به صدای او ژوست می گویند. ژوست های با کیفیت را کسانی که گوش و شنوایی موسیقی قوی و کارکرده دارند متوجه می شوند.
فالش خواندن دلایلی دارد که با دانستن آن ها می توانید برای برطرف کردن مشکل خود درست عمل کنید. اختلال شنوایی(صدای موسیقی باید به درستی درک شود)، درک اشتباه یک ملودی (به نت های روی کاغذ اهمیت بدهید)، ضعف در حفظ کردن، دور بودن از موسیقی (دانش موسیقی خود را بروز نگه دارید) خارج شدن از محدوده ی صدا ( در محدوده صدای خود بخوانید) از دلایل فالش خواندن هستند که با برطرف کردن آن ها سطح موسیقی خود را افزایش می دهید.
