مدت زمان یادگیری کمانچه چقدر است؟ آیا می‌توان کمانچه را در 6 ماه یاد گرفت؟ برای یاد گرفتن این ساز باید چقدر وقت بگذارم؟ برای سرعت دادن به روند یادگیری باید چه کارهایی انجام دهم؟ تسلط پیدا کردن روی تکنیک‌های کمانچه چقدر وقت و انرژی می‌گیرد؟
احتمالا حداقل یکی از این سوال‌ها، سوال شما هم است. به هرحال به عنوان هنرجوی مبتدی که تازه آستین‌ها را بالا زده‌اید که این ساز را یاد بگیرید، طبیعی است که چنین سوال‌هایی داشته باشید. پس بیایید این موضوع را با هم دیگر بررسی کنیم و پاسخ روشنی برای سوال‌تان پیدا کنیم. همچنین با توجه به شرایطی که دارید، تخمین بزنیم که چقدر طول می‌کشد تا شما نواختن کمانچه را یاد بگیرید؟
عوامل مؤثر بر مدت زمان یادگیری کمانچه
اکنون که شروع به یادگیری کمانچه کرده‌اید، احتمالا دوست دارید که خیلی سریع راه صد ساله را یک شبه طی کنید و این ساز را سریع یاد بگیرد. ولی واقعیت این است که نواختن کمانچه هم راه‌وروش خودش را دارد و یادگیری آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. خواه‌ناخواه این عوامل روی مدت زمان یادگیری کمانچه تأثیر می‌گذارند. در این بخش به عوامل تأثیرگذار روی مدت زمان یادگیری و تسلط بر کمانچه می‌پردازیم و انتظار داریم که در نهایت بتوانیم به سوال چقدر طول می‌کشد تا کمانچه یاد بگیرم؟ پاسخ مشخصی بدهیم.
استعداد و تعهد
در یادگیری هر مهارتی، استعداد و تعهد، دو عامل مهم، در فرآیند یادگیری است. هر فردی یا استعداد یادگیری مهارت جدید را دارد یا ندارد و جای خالی استعداد را با تعهد و پشتکار، پر می‌کند. قطعا در یادگیری کمانچه نیز این دو عامل، نقش ایفا می‌کند. البته اگر شما، هم از استعداد ذاتی برخوردارید و هم از تعهد و پشتکار زیاد، باید تبریک بگوییم، زیرا خیلی زود به هدف خود می‌رسید!
میزان تمرین و پشتکار
بسیاری از هنرجویان از ما می‌پرسند که یادگیری کمانچه چقدر تمرین نیاز دارد؟ واقعیت این است که راهی برای یک شبه کمانچه‌نواز شدن وجود ندارد جز تمرین مستمر و متمرکز. شما زمانی می‌توانید نواختن این ساز پرتکنیک را یاد بگیرید که به طور مستمر و با دقت بالا تمرین کنید. در غیر این صورت شرکت در کلاس کمانچه مانند آب در هاون کوبیدن است. پس اگر می‌خواهید که مدت زمان یادگیری کمانچه را کوتاه کنید، دست از تمرین روزانه نکشید. شاید شما در طول هفته به دلیل مشغله‌های کاری و خانوادگی نتوانید تمرین کنید و بخواهید آخر هفته‌ها آن را جبران کنید. ولی واقعیت این است که تمرین روزانه حتی به میزان کم، خیلی بهتر و نتیجه‌بخش‌تر از تمرین چندساعته در آخر هفته‌ها است. چون با تمرین روزانه، هماهنگی بین مغز و دست‌های شما سریع‌تر اتفاق می‌افتد و زمان تمرین نیز آن‌قدر زیاد نیست که خسته و دلزده شوید.
هدف از یادگیری کمانچه
این‌که هدف شما از یادگیری کمانچه چیست؟ به طور مستقیم روی مدت زمان یادگیری کمانچه تأثیر می‌گذارد. به هرحال کسی که می‌خواهد یک کمانچه‌نواز حرفه‌ای شود و وارد گروه‌های موسیقی ایرانی شود، باید بیشتر تلاش کند و عرق بیشتری بریزد. ولی برای کسی که هدفش از یادگیری کمانچه، خلوت گهگاهی با ساز و نواختن برای دل خودش است، قضیه فرق می‌کند. مشخص است که خاک‌خوری هنرجو دوم کم‌تر است. چون با کمی پیشرفت در یادگیری و نواختن قطعه‌های خاصی می‌تواند دلش را راضی کند.
علاوه‌براین، تعیین هدف در برنامه تمرینی شما نیز تأثیرگذار است. هرچه اهدافی که در فرآیند یادگیری و تمرین برای خودتان تعیین می‌کنید، واقع‌بینانه‌تر باشد، زودتر به نتیجه می‌رسید. چون اهداف رویایی و غیرواقع‌بینانه، خواه‌ناخواه شما را کمال‌گرا و اهمال‌کار می‌کند. پس با این توضیحات، تمرین‌های خود را از تکنیک‌ها و قطعات ساده پیش بگیرید تا به تکنیک‌ها و قطعات پیچیده و چالش‌برانگیز برسید.
سبک یادگیری
اگر می‌خواهید که مدت زمان یادگیری کمانچه را کاهش دهید، خوب است که سبک یادگیری خودتان را کشف کنید. این امر به ظاهر ساده در آموزش مهارت جدیدی، مانند نواختن کمانچه، کمک زیادی به روند یادگیری می‌کند. چون همه‌ی آدم‌ها، یکسان نیستند و هر کسی به گونه‌ای یاد می‌گیرد. برخی هنرجوها به شکل خودآموز و با تماشای فیلم‌های آموزشی راحت‌تر هستند. درحالی‌که عده‌ای حتما باید به شکل حضوری در کلاس شرکت کنند تا ارتباط مسقیم و نزدیک با استاد خود داشته باشند. ولی عده‌ای نیز ترجیح می‌دهند که این دو روش را تلفیق کنند و آموزش آنلاین موسیقی را تجربه کنند. زیرا در این روش هم با استاد ارتباط دارند و هم از هدرفت زمان جلوگیری می‌کنند.
پس مهم است که بنشینید و با خودتان فکر کنید که سبک یادگیری‌تان چگونه است و با کدام روش آموزش، سریع‌تر نواختن کمانچه را یاد می‌گیرد. در این میان، شرایط زندگی‌تان نیز تعیین‌کننده است.
پیش‌زمینه‌ی موسیقایی
آیا شما قبلا سابقه‌ی نواختن ساز دیگری را داشته‌اید و یا ورد شما به دنیای موسیقی با کمانچه است؟ طبیعی است که اگر قبلا ساز دیگری مخصوصا ویولن و تار را نواخته باشید، یادگیری کمانچه برای شما چالش‌برانگیز نخواهد بود. زیرا قبلا، سختی‌ها را به جان خریده‌اید و با تئوری موسیقی و نت‌خوانی و انگشت‌گذاری آشنا هستید. الان فقط مدت زمان تسلط بر تکنیک‌های کمانچه مطرح است.
سن و انعطاف‌پذیری دست‌ها
در بین عوامل تأثیرگذار روی مدت زمان یادگیری کمانچه، نمی‌توان نقش سن را نادیده گرفت. البته که اگر واقعا یادگیری کمانچه را دوست دارید، سن چندان متغیر مهمی به شمار نمی‌رود. ولی به هرحال افراد بزرگسال درگیر هزارویک مسئله‌ی کوچک و بزرگ هستند. پس طبیعی است که تمرکز و زمان کافی، برای تمرین کردن نداشته باشند. به همین دلیل، یادگیری در بزرگسالان و کودکان متفاوت است. همچنین نقش سلامت دست و انگشت‌ها را نیز نباید فراموش کرد. برای تسلط روی تکنیک‌های انگشت‌گذاری و آرشه‌کشی باید از دست‌های سالم و منعطفی برخوردار باشید.
شیوه تدریس و کیفیت آموزشی
نمی‌توان درباره‌ی مدت زمان یادگیری کمانچه حرف زد و به نقش استاد و آموزشگاه توجه نکرد. طبیعی است که شیوه‌ی آموزشی استاد، به طور مستقیم سرعت یادگیری شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. استاد خوب می‌تواند به سرعت هنرجو خود را آنالیز کند و بداند که با چه شیوه‌ای بهتر یاد می‌گیرد تا به همان شیوه تدریس کند. این همان مزیت مهمی است که شیوه‌ی آموزشی آفلاین فاقد آن است. زیرا در این شیوه یک فیلم برای تعداد زیادی هنرجو ضبط می‌شود و به تفاوت‌های فردی توجهی نمی‌شود. ضمن این‌که استادی وجود ندارد که بتواند اشتباهات شما را رفع کند و امکان یادگیری اشتباه، بالا است. به همین دلیل اگر برای‌تان سوال است که یادگیری کمانچه بدون استاد چقدر طول می‌کشد؟ باید بگوییم که خیلی بیشتر از آموزش حضوری یا آنلاین. زیرا در این شیوه تمام سنگینی بار، روی دوش شما است.
علاوه‌براین، آموزشگاه خوب و معتبر نقش زیادی در تسریع روند یادگیری هنرجو دارد. زیرا در آموزشگاه‌های معتبر، همه چیز اصولی و با برنامه و هماهنگ‌شده، پیش می‌رود تا خللی در فرآیند یادگیری هنرجو پیش نیاید.
مدت زمان یادگیری کمانچه در سطوح مختلف
اگر با وجود توضیحاتی که ارائه شد، هنوز هم دنبال پاسخ روشنی برای سوال چقدر طول می‌کشد تا کمانچه یاد بگیرم؟ هستید، بهتر است این بخش را بخوانید. درواقع همان‌طورکه تا به این‌جا توضیح دادیم، مدت زمان یادگیری کمانچه به عوامل مختلفی بستگی دارد و از فردی به فرد دیگری متفاوت است. اما با این‌حال به طور میانگین و طبق روند یادگیری هنرجویان سابق‌مان می‌توانیم یک تخمین کلی بزنیم.
سطح مبتدی
اصولا هنرجویان پاکار که به خوبی تمرین می‌کنند و روند آموزش کمانچه را به خوبی طی می‌کنند، 6 تا 12 ماه طول می‌کشد تا سطح مبتدی را تمام کنند. اگر از آموزش خوبی برخوردار باشید و به طور منظم تمرین کنید، طی 6 تا 12 ماه می‌توانید نحوه‌ی گرفتن ساز، آرشه‌کشی و انگشت‌گذاری، نت‌خوانی و اجرای نغمه‌های ساده و کوک کردن کمانچه را یاد بگیرید. البته که بیشتر هنرجویان در این مرحله، صدای مناسبی از ساز نمی‌گیرند که با تمرین، به تدریج کنترل بیشتری بر آرشه و انگشتان خود پیدا کنند.
سطح متوسط
درست است که تا به همین جا هم توانسته‌اید الفبا و اصول کمانچه‌نوازی را یاد بگیرید ولی با کمی صبوری و تمرین می‌توانید پیشرفت کنید. تنها کافی است که 1 تا 2 سال دیگر نیز به آموزش و تمرین روزانه‌ی خود متعهد بمانید تا روی تکنیک‌های بیشتری تسلط پیدا کنید. همچنین کنترل بهتری روی آرشه داشته باشید و سریع‌تر و بهتر انگشت‌گذاری کنید. به طور کلی در این مرحله است که می‌توانید با یادگرفتن تکنیک‌های بیشتر، به نوازندگی خود زینت ببخشید.
سطح حرفه‌ای
در نهایت اگر بخواهید از آن‌چه که تاکنون یادگرفته‌اید هم پیش‌تر بروید و کاملا حرفه‌ای شوید باید تلاش و تمرین بیشتری کنید. درواقع برای تبدیل شدن به نوازنده‌ی حرفه‌ای کمانچه باید نواختن کمانچه به بخش مهمی از زندگی‌تان تبدیل شود. با این سبک زندگی، در عرض 5 سال می‌توانید خودتان را یک کمانچه‌نواز حرفه‌ای بدانید. در این مرحله شما به مهارت‌های پیشرفته‌تری مانند تکنیک‌های آرشه‌کشی پیچیده مثل دوبل‌نوازی و آرشه متصل مسلط می‌شوید. همچنین از شما انتظار می‌رود که درک عمیق‌تری نسبت به سبک‌های موسیقی به دست آورده باشید.
چگونه مدت زمان یادگیری کمانچه را سریع‌تر کنیم؟
اگر می‌خواهید که مدت زمان یادگیری کمانچه را کوتاه‌تر کنید؛ به نکات کلیدی برای یادگیری سریع کمانچه که در ادامه ذکر می‌کنیم، توجه کنید.
تمرین منظم و مؤثر
همان‌طور که پیش‌تر هم گفتیم، تمرین منظم و با دقت، عامل اصلی موفقیت شما است. پس بهتر است که به این عامل متعهد شوید و آن را دست‌کم نگیرید. روزانه حداقل ۳۰ دقیقه تمرین کنید و تمرین‌های خود را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید. برای مثال، بخشی را به آرشه‌کشی، بخشی را به انگشت‌گذاری، و بخشی را به اجرای قطعات اختصاص دهید.
استفاده از راهنمایی استاد حرفه‌ای
سعی کنید از همان ابتدا زیرنظر استاد خوب و بادانشی، آموزش کمانچه را پیش ببرید. حتی اگر به صورت خودآموز یاد می‌گیرید، بهتر است هرچند وقت یک‌بار از یک استاد، راهنمایی بگیرید تا اشتباهات شما را اصلاح کند.
ضبط کردن تمرین‌ها و گوش دادن به آن‌ها
برای این‌که بتوانید نواختن خود را ارزیابی کنید و بدانید که چقدر پیشرفت کرده‌اید، بهتر است که تمرین‌های خود را ضبط کنید و بعد از تمرین به آن گوش کنید. به این شکل می‌توانید ایرادات و نواقص اجرای خود را بهتر متوجه شوید.
یادگیری تئوری موسیقی در کنار تمرین عملی
فراموش نکنید که هرچه شناخت و دانش شما از تئوری موسیقی مانند شناخت مقام‌ها و دستگاه‌های موسیقی ایرانی بیشتر شود، روی اجرای تکنیک‌ها مسلط‌تر می‌شوید. چون درک بهتری نسبت به موسیقی پیدا می‌کنید.
گوش کردن به قطعه‌های خوب
اگر می‌خواهید که نوازنده‌ی کمانچه خوبی شوید، از همین الان گوش خود را به شنیدن موسیقی‌های خوب عادت دهید. سعی کنید فعالانه به موسیقی گوش کنید و روی اجرای تکنیک‌ها و سبک نوازندگی تمرکز کنید. با این کار گوش شما تربیت می‌شود و ایرادات اجرای خودتان را نیز زودتر کشف می‌کنید.
صبور باشید و از مسیر لذت ببرید
از ما به شما نصیحت که مسیر را فدای مقصد نکنید! حالا که پا به دنیای شگفت‌انگیز موسیقی گذاشته‌اید از مسیر لذت ببرید و با استرس و اضطراب زود رسیدن به مقصد آن را از بین نبرید. دوران شاگردی و هنرجویی، دورانی سرشار از کنجکاوی، امید و ناامیدی است. پس صبور باشید و از درس‌هایی که در این مسیر یاد می‌گیرید استفاده کنید. مطمئن باشید که با اضافه کردن چاشنی به دوره‌ی آموزشی‌تان، متوجه گذر زمان نمی‌شوید و مدت زمان یادگیری کمانچه نیز کوتاه‌تر می‌شود. تا جایی که یک روز به خودتان می‌آیید و می‌بینید که چقدر خوب می‌نوازید.
همان‌طورکه مطالعه کردید، مدت زمان یادگیری کمانچه به عوامل متعددی بستگی دارد، اما به طور کلی می‌توان گفت که هنرجویان مبتدی می‌توانند در عرض چند ماه نغمه‌های ساده را اجرا کنند و در حدود 3 تا ۵ سال به سطح پیشرفته برسند. البته این زمان بسته به میزان تمرین، استعداد فردی و کیفیت آموزش، متغیر است. اگر با انگیزه، تمرین منظم و راهنمایی درست پیش بروید، می‌توانید به نوازنده‌ای ماهر تبدیل شوید و از صدای دلنشین کمانچه لذت ببرید.
در نهایت اگر می‌خواهید که خشت اول را محکم بگذارید تا از آموزش اشتباه و هدررفت وقت و هزینه، جلوگیری کنید، در انتخاب آموزشگاه و استاد دقت کنید. در این راستا می‌توانید به آکادمی موسیقی آنلاین وب نوازان سری بزنید و اعتبار و کیفیت آموزش‌های این آکادمی را ارزیابی کنید. لازم به ذکر است که ما در وب نوازان سال‌هاست که به شکل آنلاین مشغول تدریس موسیقی هستیم و تاکنون افراد زیادی در داخل و خارج از کشور، موسیقی را با ما یادگرفته‌اند. زیرا حواس‌مان به محدودیت‌های مکانی و ارزشمندی زمان شما است. به همین دلیل با ایجاد بستری در فضای اینترنت، سعی کرده‌ایم که یادگیری موسیقی را آسان‌تر و لذت‌بخش‌تر کنیم.
ما برای شما که سوال و ابهام در ذهن‌تان شکل گرفته و دوست دارید که آکادمی وب نوازان را بیشتر بشناسید، امکان مشاوره رایگان در نظر گرفته‌ایم. پس در اولین فرصت با درخواست مشاوره، ما را خبر کنید تا در اسرع وقت با شما تماس بگیریم. خلاصه که وقت، وقت بالا زدن آستین‌ها برای یاد گرفتن کمانچه و پا گذاشتن در دنیای موسیقی است، چرا که به قول سعدی:
به عمل کار برآید، به سخن‌دانی نیست!
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
