تعویض ویولن یکی از کارهایی است که هر ویولنیستی در طول نوازندگی خود دو تا سه بار آن را انجام می‌دهد. در واقع از زمانی که شما یادگیری ویولن را شروع می‌کنید تا زمانی که به یک ویولنیست حرفه‌ای تبدیل شوید، مراحل مختلفی طی می‌شود. یکی از کارهایی که در طی این مراحل باید انجام دهید تعویض ویولن است. عوامل مختلفی در این‌که چرا و چه زمانی شما باید ویولن خود را عوض کنید وجود دارد. پس اگر برایتان سوال است که چه موقع باید ویولن را عوض کرد؟ در این مقاله کاربردی همراه ما باشید.
دلایل تعویض ویولن
بسیاری از هنرجویان مبتدی زمانی که آموزش ویولن را شروع می‌کنند، دنبال خرید سازی هستند که تا مادام‌العمر برای آن‌ها بنوازد و نیازی به تعویض نداشته باشد. ولی مسئله این است که در طول نوازندگی، عوامل مختلفی دست‌به‌دست هم می‌دهند تا شما ویولن خود را عوض کنید. در این بخش به مهم‌ترین دلایل تعویض ویولن می‌پردازیم و به این سوال که چطور بفهمیم ویولن نیاز به تعویض دارد؟ می پردازیم.
تغییر اندازه و جثه
بسیاری از ویولنیست‌ها از سن کم، نواختن ویولن را شروع می‌کنند و طبیعی است که با بزرگ و بالغ شدن باید اندازه سازشان نیز تعییر کند. پس اگر احساس می‌کنید که ویولن شما از نظر اندازه، وزن یا طراحی دسته، راحت نیست و روی نوازندگی‌تان تأثیر منفی می‌گذارد، بهتر است ساز جدیدی تهیه کنید.
همچنین اگر فرزندتان ویولن می‌نوازد باید حواستان به تناسب ساز و قدوقامت او باشد چون امکان دارد خود او خیلی متوجه این موضوع نباشد. احتمالا فرزند شما از کودکی و سن کم، نواختن ویولن را شروع کرده و آن زمان با توجه به جثه‌ی ریزه‌میزه‌اش، ویولنی کوچک خریده‌اید. اصولا برای کودکان و نوجوانان، ویولن‌هایی با اندازه‌های یک چهارم، یک دوم و یا سه چهارم پیشنهاد می‌شود. حالا که دلبندتان استخوان ترکانده و قد کشیده و بزرگ شده، باید به فکر تعویض ویولن و خرید ساز جدید برای او باشید. فراموش نکنید که برای خرید ساز مناسب و باکیفیت، اباید سراغ راهنمای خرید ویولن بروید.
آسیب‌دیدگی ویولن و عدم امکان تعمیر آن
طبیعی است که به مرور زمان و با تمرین و نوازندگی زیاد، ساز شما مستهلک شود و آسیب‌هایی ببیند. بسیاری از این آسیب‌ها قابل تعمیر هستند و به کمک سازگران حرفه‌ای می‌توان آن‌ها را تعمیر کرد. با این‌حال گاهی پیش می‌آید که به دلیل عدم نگهداری صحیح از ویولن، ساز دچار مشکلات جدی می‌شود. در چنین شرایطی اصولا تعمیر ساز چندان نتیجه‌بخش نیست و نمی‌تواند کیفیت اولیه را به ساز برگرداند. ضمن این‌که گاهی هزینه‌ی تعمیرات از خرید ساز جدید، بالاتر است و توجیه اقتصادی ندارد. به همین دلیل بهترین راه، تعویض ویولن و خرید ساز جدید است.
فراموش نکنید که آسیب‌دیدگی ویولن به طور مستقیم می‌تواند روی کیفیت صدای آن تأثیر بگذارد. پس اگر می‌خواهید که صدای گوش‌نوازی از ساز خود ایجاد کنید باید حواستان به سلامت آن باشد. شاید برایتان سوال پیش بیاید که چه زمانی تعمیر جواب نمی‌دهد و باید ساز را عوض کرد؟
در چنین شرایطی بهترین کار این است که ساز را به یک متخصص نشان دهید. ولی با این‌حال، اگر ترک‌های عمیقی روی بدنه‌ی ویولن شما ایجاد شده، باید این واقعیت را بپذیرید که ساز شما دیگر کیفیت صدای سابق را نخواهد داشت. چون چنین ترک‌های عمیقی به خصوص اگر روی صفحه‌ی رویی و پشتی ساز ایجاد شود، باعث از بین رفتن رزونانس طبیعی ساز می‌شود. یا اگر دسته ساز تاب بردارد و در بدترین حالت از بدنه جدا شود، باید به فکر ساز جدیدی باشید. همچنین شکستن سیم‌گیر و دفرمه شدن صفحه‌ی انگشت‌گذاری نیز از جمله مواقعی است که باعث می‌شود شما سازتان را عوض کنید.
ارتقا سطح نوازندگی
احتمالا شما هم یادگیری ویولن را با سازهای مبتدی و ارزان‌تر شروع کرده‌اید. طبیعی است که به عنوان هنرجوی مبتدی، سراغ سازهای گران و حرفه‌ای نروید. ولی الان که مهارت نوازندگی‌تان رشد کرده و پیشرفت کرده‌اید، آیا همچنان ساز قبلی‌تان، پاسخ‌گوی انتظارات‌تان است؟ هنوز هم می‌توانید با ساز مبتدی خود، صدای دلخواه‌تان را تولید کنید و تکنیک‌های پیچیده را اجرا کنید؟ درواقع با ارتقاء سطح نوازندگی‌تان باید ساز خود را نیز ارتقاء دهید. با این‌کار می‌توانید صدای بسیار دلنشین‌تری ایجاد کنید و از امکانات صوتی و تکنیکی ساز جدید و حرفه‌ای‌تان لذت ببرید.
این موضوع در رابطه با ویولنیست‌هایی که می‌خواهند به اجرای حرفه‌ای بپردازند یا قصد شرکت در مسابقات و انتخاب نوازنده‌ی برتر را دارند، اهمیت بسیاری دارد.
صدای بد و ضعیف ساز
تا زمانی‌که مبتدی هستید خیلی متوجه صدای ناهنجار و ضعیف ساز خود نمی‌شوید. ولی به محض این‌که کمی در نوازندگی پیشرفت کنید و نت‌ها را به خوبی بشناسید، متوجه می‌شوید که صدای خروجی از سازتان، چندان دلخواه و رسا نیست. در چنین حالتی یک جای کار می‌لنگد و باید تلاش کنید تا مشکل را برطرف کنید. اصولا صدای بد ساز به عوامل مختلفی مانند توانایی نوازنده و نحوه‌ی آرشه‌کشی ویولن، تنظیم نبودن خرک و سیم‌ها، استفاده نادرست از کلیفون و … بستگی دارد. در غیر این صورت ساز شما کیفیت لازم را ندارد و باید به فکر تعویض ویولن خود باشید. قطعا با خرید ساز جدید متوجه تفاوت صدای ویولن قدیمی و جدید خود می‌شوید. البته قبل از تعویض ساز حتما سیم‌های ساز را به خوبی بررسی کنید. چون بسیاری از مواقع با تعویض سیم‌های ویولن، مشکل صدای بی‌کیفیت حل می‌شود.
عدم سازگاری با سبک موسیقی موردنظر
در ابتدای یادگیری ویولن، سبک نوازندگی اهمیتی ندارد؛ ولی رفته‌رفته و با پیشرفت و ارتقای سطح نوازندگی، نوازنده به سبکی خاص علاقه‌مند می‌شود. به همین دلیل گاهی پیش می‌آید که نوازنده به سبک خاصی مانند جاز، فلامنکو یا کلاسیک علاقه‌مند می‌شود و باید ویولنی مناسب آن سبک را تهیه کند. به همین دلیل مجبور به تعویض ویولن خود می‌شود. به طور کلی نمی‌توان تأثیر سبک نوازندگی در انتخاب ویولن جدید را نادیده گرفت.
امکان خرید ساز بهتر
گاهی مواقع نیز پیش می‌آید که تعویض ویولن هیچ دلیل خاصی ندارد جز این‌که نوازنده توان مالی تغییر سازش را دارد. بسیاری از مواقع نوازنده می‌تواند ساز بهتری را برای خودش تهیه کند و ترجیح می‌دهد از بین برندهای ویولن، برند خاصی را تهیه کند.
آیا تغییر آرشه به جای تعویض ویولن کافی است؟
گاهی با تعویض آرشه ویولن، می‌توان صدای مدنظر و دلخواه را ایجاد کرد و نیازی به تعویض ویولن نیست. درواقع شما باید حواستان به تمام اجزء سازتان باشد. زیرا با آسیب‌دیدگی یک بخش، کل سیستم دچار اختلال می‌شود. به طور کلی تعویض آرشه ویولن دلایل خاصی دارد و به عوامل زیر بستگی دارد:
از بین رفتن کیفیت موهای آرشه
به مرور زمان موهای آرشه، نازک و زرد و ساییده می‌شوند. در چنین شرایطی موهای آرشه کیفیت خود را از دست می‌دهند و چرب می‌شوند و نمی‌توانند کلیفون را نگه دارند. در نتیجه آرشه به خوبی با سیم‌ها، اصطکاک پیدا نمی‌کند و صدای خروجی بد و ناهنجار می‌شود.
همچنین اگر بخش زیادی از موهای آرشه از بین رفته باشد، توزیع فشار روی سیم‌ها نامتعادل می‌شود و کنترل آرشه دشوارتر می شود. در این صورت، تعویض موهای آرشه یا خرید آرشه جدید ضروری است.
تاب برداشتن یا شکستگی چوب آرشه
اگر چوب آرشه ترک خورده، شکسته یا تاب برداشته باشد، کنترل و پاسخ‌دهی آرشه کاهش می‌یابد و قابلیت‌های خود را از دست می‌دهد. در نتیجه چاره‌ای جز تهیه‌ی آرشه جدید نیست.
فرسودگی چوب آرشه
گاهی نیز پیش می‌آید که به دلیل فرسودگی و استهلاک چوب، نمی‌توانید به خوبی آرشه را در دست نگه دارید و آن را کنترل کنید. در چنین شرایطی بهتر است به فکر آرشه جدید باشید.
کاهش کیفیت صدا
ایجاد صدای ناهنجار و بی‌کیفیت از ویولن دلایل مختلفی دارد که یکی از آن‌ها به دلیل فرسودگی آرشه است. چون آرشه کهنه و بی‌کیفیت، صدایی خشک، خفه و نامتعادل تولید می‌کند.
دلایل فرسودگی آرشه ویولن
عوامل و دلایل مختلفی باعث فرسودگی و ازکارافتادگی آرشه می‌شوند. به همین دلیل باید در نگهداری از آن دقت و توجه زیادی کنید. عوامل تا‌ثیرگذار شامل موارد زیر هستند:
میزان تمرین
طبیعی است که هرچه بیش‌تر تمرین کنید، آرشه شما زودتر مستهلک می‌شود و باید سریع‌تر اقدام به تعویض آن کنید.
سبک نوازندگی
نوع و سبک نوازندگی شما روی مدت زمان فرسودگی و ازکارافتادگی آرشه، تا‌ثیر مستقیم دارد. طبیعی است که نواختن قطعات آرام و ملودیک، آسیب کم‌تری به آرشه وارد می‌کند. درحالی‌که نوازندگی در سبک‌هایی مانند جاز که تمپو بالا است، آسیب بیش‌تری به آرشه وارد می‌کند. چون جابه‌جایی آرشه روی سیم‌ها، سریع اتفاق می‌افتد.
استفاده بیش از حد از رزین یا کلیفون
همان‌طور که می‌دانید، رزین یا کلیفون برای ایجاد اصطکاک کافی آرشه روی سیم‌ها به کار می‌رود. با این‌حال استفاده‌ی بیش از حد از آن، عامل تخریب موهای آرشه است.
دما
عامل تأثیرگذار دیگری که باعث فرسودگی موهای آرشه و ازکارافتادگی آن می‌شود، دما است. تغییرات دمایی نقش مستقیمی روی آسیب‌دیدگی آرشه و تعویض آن دارد. زیرا دما پایین، باعث سفت شدن موهای آرشه می‌شود ولی دمای بالا به موهای آرشه حالت ارتجاعی و کشیدگی می‌دهد. همچنین آبوهوای خشک باعث می‌شود که موهای آرشه خشک و شکننده شود ولی آبوهوای مرطوب باعث افزایش رطوبت و تورم موهای آرشه می‌شود. در نتیجه باید آرشه را در دمای مناسب و متعادلی نگهداری کنید. به طورکلی پیشنهاد می‌شود هر 3 تا 6 ماه، موهای آرشه را عوض کنید.
تماس مکرر دست
حواستان باشد که با دست‌های آلوده و چرب به موهای آرشه دست نزنید چون باعث آلودگی آن‌ها و کاهش عمر موهای آرشه می‌شود.
چه زمانی باید اقدام به تعویض آرشه ویولن کرد؟
تعویض آرشه ویولن بستگی زیادی به میزان استفاده و نحوه‌ی نگهداری از آن دارد. در وهله‌ی اول باید اقدام به تعویض موهای آن کنید و اگر نتیجه‌بخش نبود، چاره‌ای جز تعویض آرشه نمی ماند. به طور کلی با توجه به میزان استفاده، هر 6 تا 12 ماه لازم است که موهای آرشه را عوض کنید. همچنین طی 2 تا 5 نیز با مشاهده‌ی فرسودگی‌های آرشه، باید اقدام به تعویض آن کنید
همان‌طورکه مطالعه کردید، دلایل مختلفی برای تعویض ویولن و خرید ساز جدید وجود دارد. اصولا یکی از راه‌ها برای عدم تعویض ساز، تعویض آرشه ویولن یا سیم‌های ساز است. ولی با این وجود اگر ساز شما آسیب جدی دیده باشد و یا صدای ناهنجاری داشته باشد، چاره‌ای جز خرید ساز جدید نیست. خرید یک ویولن جدید نه تنها کیفیت صدا و نوازندگی را بهبود می‌بخشد، بلکه باعث می‌شود نوازنده بدون نگرانی از مشکلات ساختاری، از نواختن لذت ببرد.
در نهایت فراموش نکنید شما اگر بهترین و باکیفیت ترین ساز جهان را هم داشته باشید ولی از آموزش خوبی برخودار نباشید، راه به جایی نخواهید برد. پس بهتر است در ابتدای مسیر به جای صرف هزینه برای خرید سازی حرفه‌ای، روی آموزش خود متمرکز شوید.
اگر به دنبال آموزشگاهی هستید که به شکل آنلاین آموزش ببینید ولی به هیچ‌وجه از کیفیت آموزش کاسته نشود، باید بگوییم که مسیر درستی را آمده‌اید. آکادمی موسیقی آنلاین وب نوازان همان‌جایی است که می‌توانید در گوشه‌ی خانه‌ی خودتان، ویولن نواختن را با کیفیت بالا یاد بگیرید. زیرا علاوه‌بر‌این‌که استاد در طول آموزش کنار شماست و نواقص شما را برطرف می‌کند، تیم پشتیبانی نیز کنار شماست تا آب توی دل‌تان تکان نخورد. اگر دوست دارید که اطلاعات بیش‌تری کسب کنید می‌توانید درخواست مشاوره رایگان کنید و با خیال آسوده ویولن نواختن را آغاز کنید.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
