کوارتت زمان پایان ، قطعه ای که زاده ی جنگ بود. در روزهای آغازین جنگ جهانی دوم ، یکی از شاهکارترین قطعات موسیقی کلاسیک ساخته شد، این قطعه از مکاشفه عهد عتیق الهام گرفته شده است و نشانه ای از ایمان آهنگساز در آن روزهای وحشتناک و تاریک جنگ زده است.
داستان ساخته شدن این قطعه ی فراموش نشدنی یکی از غم انگیزترین و دردسرسازترین داستان هایی است که پشت ساخت یک قطعه ی معروف وجود دارد، داستانی که می‌خواهم برایتان بگویم به ساخته شدن قطعه ی معروف «کوارتت زمان پایان» quartet for the end of time اثر آهنگساز فرانسوی «الیویه مسیان» Olivier Messiaen مربوط است. این قطعه که برای پیانو، کلارینت، ویولنسل و ویولن نوشته و در شرایط بسیار سختی ساخته شده است.
جنگ
در جنگ جهانی دوم، زمانی که فرانسه به جمع کشورهای درحال جنگ پیوست، اولیویه مسیان هم مثل هزاران مرد فرانسوی دیگر برای دفاع از سرزمین خود برای مبارزه آماده شد. او در تابستان سال 1940 همراه با صدها سرباز جوان دیگر به لهستان فرستاده شد الیویه در همان سال توسط دشمن اسیر و به اردوگاه نظامی اسیران جنگی که با نام Stalag VIII-A شناخته می‌شد فرستاده شد.
اما در آن زمان و آن شرایط یکی از بزرگترین اتفاقات زندگی او به وقوع پیوست، الیویه در آن روز با سه نوازنده موسیقی حرفه ای روبرو شد که آن ها هم مثل او اسیر شده بودند. دوستان جدید الیویه «هانری آککا» نوازنده کلارینت، «ژان لو بولایر» ویولونیست و «اتین پاسکویه» نوازنده ویولنسل بودند. الویه هم که خود نوازنده حرفه ای پیانو بود حس می‌کرد که در آن جهنم خدا را یافته است.
در اردوگاه نازی ها چه می‌گذرد
ژان ولایر، نوازنده ویولن درباره زندگی در آن روزها می‌گوید که نزدیک پنجاه هزار نفر زندانی فرانسوی و بلژیکی در 30 پادگان که تنها برای 500 زندانی ساخته شده بود، جمع شده بودند. زندانیان با آن سرمای وحشیانه ی هوا و خوراکی هایی که به زور شکم هایشان را سیر می‌کرد برای زنده ماندن می‌جنگیدند.
الیویه خودش درباره آن روزها می‌گوید: وقتی به اردوگاه رسیدم مثل تمام زندانیان دیگر لباس هایم را از تن درآوردم و تحت شکنجه قرار گرفتم. آلمانی ها مرا موجودی ضعیف و بی آزار می‌دانستند و با توجه به اینکه علاقه ی زیادی به موسیقی داشتند نه تنها اجازه دادند نت هایم را داشته باشم بلکه به من مداد و تعدادی کاغذ موسیقی هم دادند. بنابراین تنها دلخوشی و کار من در آن روزها آهنگ نوشتن بود.
اولین اجرای کوارتت زمان پایان
زمانی که کوارتت زمان پایان به اتمام رسید، قطعه آماده ی اولین اجرای خود در مقابل 400 نفر از زندانیان و افسران آلمانی شد. آن صحنه یکی از فراموش نشدنی ترین صحنه هاییست که دوران خونین جنگ به خودش دیده بود، قطعه با ویولن سلی و فقط سه سیم داشت و پیانویی که کلیدهای آن از شدت کهنگی به هم چسبیده بودند اجرا شد.
برخی از حاضران در جمع اولین باری بود که در طول عمرشان به یک قطعه ی کلاسیک گوش می‌دادند، الور می‌گوید : این اولین باری بود که در طول عمرم با این دقت و توجه به من گوش داده می‌شد. انگار که در آن لحظه همه ی ما در دنیای دیگری بودیم و مسیح همراه ما بود.
