برای شما هم پیش آمده که یک گیتار گران‌قیمت و حرفه‌ای را در دست بگیرید اما برخلاف انتظار متوجه شوید که نوازندگی با آن آنقدرها هم آسان نیست؟ جالب است بدانید که این مسئله نه به کیفیت ساخت گیتار مربوط است و نه به نوازندگی شما. یکی از دلایلی که می‌تواند باعث به وجود آمدن چنین مشکلی شود، اکشن بالای ساز است که با تنظیم مناسب به راحتی برطرف می‌شود. اگر نمی‌دانید اکشن گیتار چیست؟ با ما همراه باشید!
اکشن گیتار چیست؟
یکی از اصطلاحات رایجی که شما در طول دوره آموزش گیتار آن را بسیار می‌شنوید، اکشن گیتار است. اکشن در گیتار به فاصله‌ای گفته می‌شود که سیم‌های گیتار از صفحه‌ی انگشت‌گذاری یا فرت بورد دارند. هرچه سیم‌ها از این صفحه دورتر باشند، اکشن بالا است و برعکس اگر سیم‌ها نزدیک صفحه انگشت‌گذاری باشد، اکشن پایین است. این فاصله در ساز نوازندگان حرفه‌ای می‌تواند با توجه به سلیقه و راحتی آن‌ها متفاوت باشد. برای بسیاری از هنرجویان مبتدی این سوال پیش می‌آید که اکشن گیتار باید چقدر باشد؟ این سوال پاسخ مشخصی ندارد زیرا معمولا نوازندگان گیتار هرکدام اندازه‌ی مخصوصی برای اکشن ساز خود دارند که با اکشن ساز نوازنده دیگر متفاوت است.
اندازه اکشن، تاثیر بسیار زیادی روی تجربه نوازندگی ساز گیتار می‌گذارد. درواقع هم باعث راحتی در نواختن می‌شود و هم باعث می‌شود که لحن آهنگ حفظ شود. به همین دلیل برای داشتن یک اکشن مناسب، ارتفاع اکشن و یکنواختی سیم‌ها تأثیرگذار هستند.
لازم به ذکر است که اکشن گیتار از طریق فرت دوازهم اندازه‌گیری می‌شود و عددی که به دست می‌آید عموما بر حسب میلی‌متر است.
تفاوت اکشن بالا و پایین در گیتار
شاید شنیده باشید که بسیاری از گیتاریست ها از اکشن بالا در ساز خود شکایت می‌کنند. اکشن بالا نشان دهنده فاصله‌ی زیاد سیم‌ها از صفحه‌ی انگشت‌گذاری است. دلیل اینکه نوازندگان، اکشن بالا را دوست ندارند این است که هرچه فاصله سیم و صفحه بیشتر باشد، انگشت‌گذاری و نگهداری نت مورد‌نظر هم سخت‌تر می‌شود.
در مقابل، اکشن پایین علاوه بر اینکه نوازندگی گیتار را آسان‌تر می‌کند، باعث می‌شود که گیتار کوک خود را در زمان اجرا حفظ کند. نکته‌ی بسیار مهمی که باید در مورد اکشن به آن اشاره کنیم این است که اکشن هر سازی با صدای آن رابطه‌‌ی مستقیمی دارد، یعنی هرچه اکشن بیشتر باشد صدای ساز بلندتر می‌شود. این قابلیت زمانی که هنوز آمپلی فایر اختراع نشده بود، توسط نوازندگان گیتار کلاسیک که می‌خواستند صدای بلندتری از ساز خود تولید کنند، ابداع شد.
تفاوت اکشن در گیتار الکتریک و آکوستیک
میزان اکشن در گیتار الکتریک با اکشن در گیتار آکوستیک تفاوت بسیار زیادی دارد، نوازندگان گیتار آکوستیک برای ارتعاش در ساز خود نیازمند فضای بیش‌تری هستند اما در گیتار الکتریک در زمان آکورد‌گیری یا اجرای تکنیک‌ها به فضای زیادی احتیاج نیست.
یکی دیگر از دلایلی که باعث می‌شود اکشن گیتار در گیتار آکوستیک بالاتر باشد این است که سیم‌های این ساز نسبت به گیتار الکتریک ضخامت بیش‌تری دارند. به همین دلیل برای اینکه موقع نوازندگی گز نزنند باید اکشن بالاتری داشته باشند.
همچنین همان‌طور که می‌دانید اکثر قطعاتی که با گیتار الکتریک نواخته می‌شوند، نیازمند سرعت و عکس‌العمل بسیار بالایی هستند، بنابراین اکشن کوتاه می‌تواند به گیتاریست‌ها کمک کند تا با سرعت بیش‌تری بنوازند.
گیتارهای الکتریکی که وارد بازار می‌شوند همگی اکشن استانداردی دارند اما این فاصله برای همه‌ی سبک‌های گیتار الکتریک مناسب نیست، مثلا نوازندگان سبک راک نیاز به اکشن کم‌تری نسبت به نوازندگان جاز و کانتری دارند. به همین دلیل گاهی اوقات مجبورند اکشن ساز خود را مطابق با نیازشان تغییر دهند.
چه مواردی باعث تغییر اکشن گیتار می‌شود؟
گاهی اوقات نوازندگان بعد از مدتی به سراغ ساز خود می‌روند و هنگامی که شروع به نواختن می‌کنند متوجه تفاوت‌هایی در اکشن ساز خود می‌شوند. در این شرایط بدون اینکه شخصی عمدا اکشن ساز خود را تغییر داده باشد ممکن است ساز بر اثر عوامل مختلفی دچار تغییر اکشن شود. در این حالت باید اقدام به پایین آوردن اکشن گیتار خود کند. در این قسمت به این مواردی که باعث تغییر اکشن می‌شوند اشاره می‌کنیم تا حواس‌تان را بیشتر جمع کنید:
تغییر در رطوبت و دمای محیط
گیتار هم مثل تمامی وسایل چوبی ممکن است تحت‌تاثیر دما و رطوبت قرار بگیرد. تغییرات سریع در هریک از این عوامل می‌تواند باعث تغییر شکل در چوب گیتار شود. در صورت بالا بودن رطوبت هوا، گیتار این رطوبت را جذب می‌کند و حجم آن افزایش پیدا می‌کند. برعکس این مورد، زمانی که هوا خشک باشد، چوب خشک‌تر می‌شود و حجم آن کاهش پیدا می‌کند. این تغییرات آب‌و‌هوایی می‌تواند باعث خم و یا صاف شدن دسته‌ی گیتار شود و به مرور زمان به آن آسیب برساند.
تغییر در کشش سیم‌ها
سیم‌های گیتار در حالت عادی نیروی مناسبی را به دسته وارد می‌کنند. حال زمانی که این نیرو کاهش یا افزایش پیدا کند، دسته‌ی گیتار دچار تغییر می‌شود و ممکن است به سمت جلو خم شود. برخی هنرجویان برای تمرین و کسب تجربه‌ی بیشتر ممکن است از سیم‌هایی استفاده کنند که شکل دسته گیتار را تغییر دهد و آن را کمی به سمت جلو خم کند. در این صورت اکشن گیتار تغییر می‌کند و نوازنده موقع دست گرفتن ساز متوجه این تغییر می‌شود.
استفاده مداوم از ساز
نوازندگان گیتار معمولا به طور مداوم از ساز خود استفاده می‌کنند. استفاده‌ی مداوم از گیتار باعث می‌شود تا بدنه‌ی آن به مرور زمان تغییر شکل دهد و قسمت‌های مختلف آن از جمله خرک و دسته آسیب ببینند. این مشکلات که بیشتر در گیتارهای آکوستیک به چشم می‌خورد، می‌تواند باعث تغییر اکشن در گیتار شود.
چگونه اکشن گیتار را تنظیم کنیم؟
از آن‌جایی‌که نواختن با اکشن بالا دردسر دارد، این سوال را از هنرجویان مبتدی بسیار می‌شنویم که باید چگونه اکشن گیتار را پایین بیاوریم؟ برای تنظیم اکشن در گیتار از سه طریق می‌توانید اقدام کنید که شامل تراس راد، تیغه‌ی سردسته و بریج می‌شود. برخی از گیتارها تراس راد ندارند. اگر گیتار شما هم جزو این دسته از سازهاست بهتر است برای تنظیم اکشن گیتار کلاسیک خود به سراغ مراحل بعدی بروید.
تنظیم کردن تراس راد
تراس راد یک میله‌ی فلزی و شیاردار است که در داخل دسته گیتار قرار دارد. این میله به دسته کمک می‌کند تا در مقابل کشش سیم و فشار وارد شده بر آن‌ها مقاومت کند و صاف بماند. برای تنظیم تراس راد، باید از یک آچار آلن استفاده کنید. به وسیله‌ی این آچار می‌توانید تراس راد را محکم کنید تا دسته را صاف کنید یا اندکی آن را شل کنید تا دسته خمیده‌تر شود.
تنظیم اکشن از تیغه‌ی سردسته
در صورتی که خمیدگی دسته را کاهش دادید اما هنوز به اکشن مورد نظرتان نرسیده‌اید نوبت به تنظیم تیغه سردسته یا «نات» می‌رسد. این تیغه در ابتدای سردسته قرار دارد. برای تنظیم این قسمت ابتدا فاصله‌ی سیم‌ها تا فرت اول را با یک خط‌کش محاسبه کنید. این فاصله در حالت استاندارد باید ۱.۵ میلی‌متر باشد. اگر فاصله از این بیشتر است باید تیغه را جدا کرده و با سمباده کوتاه کنید.
تنظیم بریج
آخرین مرحله تنظیم اکشن گیتار از طریق بریج است. تمام گیتارهای آکوستیک و کلاسیک قطعه‌ای به نام خرک دارند که سیم‌ها روی آن قرار می‌گیرند. اگر خرک ساز شما بلند باشد باعث می‌شود تا اکشن ساز هم زیاد شود. در این صورت نیاز دارید تا این قطعه را جدا کنید و به وسیله‌ی سمباده آن را به ارتفاع مناسب برسانید. توصیه‌ی ما به شما این است که برای انجام این مرحله از یک متخصص کمک بگیرید. زیرا تیغه باید کاملا صاف و دقیق روی ساز قرار بگیرد و این کار می‌تواند برای هنرجویان کمی چالش برانگیز باشد.
نتیجه‌گیری
همان‌طورکه مطالعه کردید، میزان فاصله‌ای که سیم‌ها از صفحه‌ی انگشت‌گذاری گیتار دارند در کیفیت صدای خروجی نقش مهمی دارد. درواقع بالا و یا پایین شدن اکشن گیتار می‌تواند نوازندگی را با دشواری روبه‌رو کند. به همین دلیل با تنظیم اکشن گیتار خود به طور مداوم می‌توانید روی صدای خروجی حساب باز کنید.
در صورتی که اکشن سازتان خیلی بالا و یا پایین است می‌توانید از استاد خود بخواهید که در تنظیم آن به شما کمک کند. اصولا اساتید در آغاز دوره‌ی آموزشی، توضیحات کاملی را درباره‌ی اجزای ساز گیتار به هنرجویان می‌دهند و اگر نیاز به تنظیمات خاصی باشد، به هنرجو کمک می‌کنند. در این راستا ما در آکادمی وب نوازان از اساتید بااخلاق و حرفه‌ای برخودار هستیم که مرحله‌به‌مرحله با هنرجویان پیش می‌روند و نواقص آن‌ها را برطرف می‌کنند. شاید برای‌تان سوال پیش بیاید که آیا در کلاس آنلاین موسیقی این امکان وجود دارد که ارتباط مؤثری بین استاد و هنرجو شکل بگیرد؟ ما با تکیه بر تجربه‌ی چندین ساله‌مان می‌توانیم با اطمینان این قول را به شما بدهیم. ضمن اینکه در آکادمی وب نوازان، امکان تغییر استاد و روش تدریس نیز وجود دارد. در نهایت ما با پشتیبانی دائمی و با ارائه‌ی راهنمایی تخصصی و رایگان همراه شما هستیم.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
