ساز عود یا بربط از سازهای بسیار قدیمی و پرطرفدار خاورمیانه است. اگر قصد خرید ساز عود را دارید باید قبل از خرید در مورد ویژگی ها و مدلهای مختلف ساز عود اطلاعات لازم را کسب کنید. خوشبختانه تنوع این ساز در بازار بسیار زیاد است اما همین مسئله ممکن است باعث سردرگمی خریداران شود. به همین دلیل ما در این مقاله مدلهای محبوب و ویژگی هرکدام را برای شما جمع آوری کرده ایم تا با مطالعه آن، ساز مورد علاقه خود را پیدا کنید.
برای خرید سازعود قبل از هرچیزی باید مهارت خود در نواختن ساز را ملاک قرار دهید یعنی اگر فردی مبتدی هستید و تازه نواختن را آغار کرده اید باید از سازهایی با طراحی استاندارد و قیمت مناسب استفاده کنید و اگر نوازنده با سابقه و حرفه ای هستید میتوانید سازهایی با جنس چوب اعلا و با قیمت بالاتر تهیه کنید.
معرفی ساز عود
عود یا همان بربط یکی از سازهایی است که از گذشته جایگاه خاصی در موسیقی ایران و حتی خاورمیانه را به خود اختصاص داده است. جالب است بدانید که عود نام عربی این ساز و بربط نام ایرانی آن است.
تاریخچه استفاده از این ساز به هزاران سال میرسد و بر اساس کتب باستانی و مدارک به جا مانده قدمت ساز عود به حدود 5000 سال میرسد.
امروزه در بسیاری از کشورهای خاورمیانه عود از جایگاه ویژه ای برخوردار است و توسط اساتید بزرگ موسیقی نواخته میشود ساختمان کلی عود در تمامی کشورها یکسان است اما به طورکلی عود عربی کاسه بزرگتری نسبت به عودهای ایرانی و ترکی دارد.
بهترین جنس کاسه عود که صدای دلنشینی هم تولید میکند کاسه هایی از جنس چوب درخت کاج هستند.
مضراب ساز عود هم از جنس پر پرندگانی مثل عقاب یا حتی از پلاستیک نرم ساخته میشود. مضراب بر روی صدای ساز تاثیر مستقیم میگذارد و انتخاب آن به اندازه ساز بستگی دارد.
اجزای ساز عود
به طور کلی همه عودها 11 سیم دارد که در پنج دسته دو سیمی و یک سیم تکی تقسیم بندی میشوند. همچنین از 11 گوشی تشکیل شده اند و کاسه آنها به شکل گلابی است و دسته نسبتا کوتاهی دارند.
نحوه کوک کردن عود نیز به این ترتیب است:
- جفت سیم اول دو ( C )
- جفت سیم دوم سل ( G )
- جفت سیم سوم ر ( D )
- جفت سیم چهارم لا ( A )
- جفت سیم پنجم سل ( G )
- سیم ششم ر (D)
صفحه رویی ساز عود که معمولا از جنس چوب اسپیروس یا کاج ساخته میشود، سوراخ های مشبکی در قسمت میانی دارد که در خروج صدای درون کاسه ساز کاربرد دارد.
دسته عود از پایین به کاسه عود متصل است و از بالا سرپنجه را در بر دارد. یکی از نکاتی که باید هنگام خرید به آن توجه کرد جنس دسته عود است زیرا کیفیت چوبی که برای ساخت دسته به کار میرود در کیفیت ساز نقش بسیار مهمی دارد و یک چوب با کیفیت از تاب برداشتن دسته در گذر زمان جلوگیری میکند.
شیطانک در ساز عود یک قطعه کوچک و باریک است که سیم ها از شیارهای آن عبور کرده و به گوشی ها متصل میشوند.
انواع قالب های عود
در ایران دو نوع معروف از قالب های عود تولید میشود که در خرید عود باید به آنها توجه کرد:
- قالب قنبری : کوچک تر از عود عربی است و 10 سیم دارد.
- قالب نریمان : قالب آن شبیه عود عربی است اما اندازه آن کمی کوچکتر است.
بهترین انواع عود برای یادگیری افراد مبتدی و حرفه ای:
عود مس ملکی مدل Sedr05
این مدل عود از یک کاسه بزرگ تشکیل شده و شیطانک آن از جنس استخوان است، جنس صفحه از اسپروس است و 11 سیم دارد. عود مس ملکی از کیفیت و زیبایی خاصی برخوردار است و کاملا به صورت استاندارد و کیفیت مورد نیاز برای نوازندگان ساخته شده است.
عود زریاب مدل عراقی 1
جنس شیطانک این ساز از جنس چوب است و کاسه ان از چوب ماهون ساخته شده است. ابعاد این عود متوسط است و مورد استفاده نوازندگان مبتدی و حرفه ای قرار میگیرد.
عود زریاب مدل عراقی
این مدل عود مناسب برای هنرآموزان مبتدی و تازه کار است. دسته این مدل از چوب راش ساخته شده است و ابعداد آن حدود 60 سانتی متر است.
عود زریاب مدل ترکی 3 کد 01
جنس دسته عود زریاب ترکی از چوب افرا است و از 11 سیم و یک کاسه بزرگ افرا ساخته شده است. به علت ظاهر زیبا و صدای دلنشین خود همیشه مورد علاقه خریداران بوده است.
عود مس عود مدل SEDAR89
اندازه این ساز 58 سانتی متر است و دارای یک صفحه انگشت گذاری از چوب آبنوس است و خرید آن بیشتر مناسب افراد حرفه ای و با تجربه است.
نکاتی که هنگام خرید عود باید به آنها توجه کرد:
قبل از خرید این ساز حتما به جنس و کیفیت ساخت آن توجه کنید همچنین محل و نحوه اتصال دسته به ساز را به خوبی بررسی کنید.
توجه کنید که قسمت های اصلی از چوب مرغوبی ساخته شده باشند زیرا هرچه کیفیت چوب بیشتر باشد دوام سازتان نیز بیشتر است و تاثیر مستقیمی بر کیفیت صدای عود میگذارد.
ظاهر عود باید بدون هیچگونه ترک و شکستگی باشد و گوشی ها به خوبی در سرجای خود قرار گرفته باشند تا ساز کوک در نکند.
یکی از مهم ترین نکاتی که در خرید ساز باید به آن دقت شود صدای شفاف و بدون طنین اضافه است. برای اطمینان حاصل کردن از این نکته میتوانید از نوازنده ای درخواست کنید تا ساز را بنوازد و شما صدای آن را گوش دهید.
