کتاب آموزش سه تار ذوالفنون را می شناسید؟ برای یادگیری درس های سه تار از آن ها استفاده کرده اید؟ احتمالا می دانید که کتاب های 3 جلدی ذوالفنون برای آموزش سه تار طراحی شده اند اما هنرجویان تار نیز از آن ها بهره می برند. در این کتاب های سه جلدی، آموزش سه تار به زبان ساده و با تمرین هایی مشخص تهیه و تدوین شده است. در این مقاله قصد داریم این سه کتاب را معرفی کرده و کاربرد هر کدام و هر بخش آن ها را بگوییم تا هنرجویان بتوانند بسته به نیازشان از آن ها استفاده کنند.
سری کتاب های آموزش سه تار ذوالفنون، توسط استاد جلال ذوالفنون تألیف شده اند. این کتاب ها از بهترین کتابهای آموزش سه تار هستند که جدیدترین ویرایش آن به کوشش مهرداد ترابی توسط نشر هستان منتشر شد.
چرا کتاب های ذوالفنون برای آموزش مناسب اند؟
- سادگی و روان بودن نگارش کتاب های ذوالفنون، نگارش این کتاب به گونه ای ست که حتی هنرجویان مبتدی نیز با شروع آموزش سه تار می توانند مطالب کتاب را بفهمند و از آن ها استفاده کنند.
- تشریح گام به گام تکنیک های نواختن سه تار ، تکنیک ها در این کتاب طوری آورده شده که به هنرجوها و اساتید کمک می کند تکنیک ها را به ترتیب اولویت و مرتب شده داشته باشند. با تمرین ها یاد بگیرند و از کاربرد های آن ها استفاده ببرند.
- هنرجویان را با دستگاه های موسیقی ایرانی، گوشه ها و… آشنا می کند و در نتیجه هنرجویان با دانستن این مطالب برای ردیف نوازی نیز آماده می شوند.
- بسیاری از اساتید و همینطور هنرجویان، به سبک استاد جلال ذوالفنون در نواختن سه تار، علاقه وافری دارند لذا با این کتاب احساس بهتری خواهند داشت.
جلد اول کتاب های ذوالفنون
در جلد یک کتاب ذوالفنون، قبل از اینکه بخش اول شروع شود، مبانی موسیقی شرح داده شده است. در مبانی موسیقی برای اینکه هنرجویان آشنایی دقیق تری با موسیقی داشته باشند، ابتدا پدیده های صوتی به طور مختصر و مفید گفته شده و سپس به آموزش نت ها پرداخته است. نت ها، خطوط حامل، نحوه ی کشش نت ها، اجزا و پرده های سه تار و در نهایت نحوه ی دست گرفتن ساز توضیح داده شده است. سپس بخش بندی کتاب آغاز شده که به آن می پردازیم.
بخش های جلد اول کتاب ذوالفنون
بخش اول این کتاب مربوط به دستگاه ماهور می باشد. کوک این دستگاه و تمرین های انگشت گذاری روی سیم های اول تا چهارم در این بخش توضیح داده شده و به همراه نکات کاربردی و مهم و تمرین ها در این بخش وجود دارد. همچنین پوزیسیون ها، پرده شناسی، تقسیمات موسیقی ایرانی نیز در این بخش هستند. به طور کلی این بخش گوشه های: پیش درآمد، درآمد، کرشمه، خسروانی، کرشمه، چهارپاره، مرغ سحر، قطعه ضربی و در آخر چهار مضراب را شامل می شود.
در بخش دوم این جلد به دستگاه شور پرداخته شده است. آشنایی با کوک و پرده ها در دستگاه شور و گوشه های آن نظیر: درآمد، کرشمه و فرود و… به همراه تمرین هایی آورده شده است. در انتها چهار مضراب قرار گرفته است.
بخش سوم این کتاب به آواز دشتی پرداخته است. نکات مهم پیش درآمد، درآمد، زرد ملیجه و… و در آخر اوج، رنگ، موسم گل به همراه معرفی کوتاهی از سازندگان شان در این بخش وجود دارد.
بخش چهارم نیز مربوط به آواز ابوعطا می باشد. همانند بخش های دیگر در این بخش نیز ابتدا کوک ابوعطا نشان داده شده است.
استاد جلال ذوالفنون در انتها اذعان می دارد که آموزش مبانی موسیقی و همینطور پرده شناسی و … در بین دروس عملی برای رفع نیاز هنرجویان مبتدی آورده شده است. این مطالب تئوریک لازمه ی دیگر دروس عملی می باشند.
- از ترکیب دستگاه ها و آواز ها پرهیز شده و تنها دو دستگاه ماهور و شور، و دو آواز دشتی و ابوعطا آورده شده و مابقی آن ها در کتاب ها و جزوات بعد نگارش می شود. چرا که آموزش هر یک از آن ها با دو سه درس صورت نمی پذیرد و هنرجو باید مدتی را در فضا و کوک و پرده های یک دستگاه حس کند.
- تمامی فرم های موسیقی در هر دستگاه یا آواز معرفی شده اند. در نتیجه در هر بخش مجموعه ای وجود دارد که هنرجویان می توانند کامل و یا بخشی از آن ها را بنوازند.
- تمرین هایی که در بخش های اول و دوم آمده است جهت کار کردن هنرجویان مبتدی است که در درس ها و بخش های بعد به مشکل نخورند.
- نوار آموزشی که برای این کتاب با هدف دریافت ریتم صحیح، حالات مشکل و پرورش استعداد یادگیری از طریق گوش تهیه شده است.
همانطور که گفته شد کتاب آموزش سه تار ذوالفنون یکی از بهترین کتابهایی است که توسط اساتید در همه ی موسسات تدریس می شود و هنرجویان تمرینات آن را به طور کمل انجام می دهند. البته که کتاب ها به تنهایی نمی توانند باعث پیشرفت هنرجو در تمرین ها و نوازندگی شوند. با گذراندن دوره های آموزشی با کیفیت در وب نوازان با اساتید با تجربه شما می توانید درس ها را با کتاب و متد آموزشی مشخص به صورت اصولی پیش ببرید و پیشرفت را در نوازندگی خود احساس کنید.
