آموزش سلفژ به نوعی تکمیل کننده‌ی یادگیری موسیقی است و شما برای درک بهتر قواعد موسیقی و اجرای بهتر، نیاز به یادگیری آن دارید. درواقع به کمک سلفژ می‌توانید در خواندن گام‌ها و نت‌ها موفق‌تر عمل کنید. به نوعی سلفژ زیربنای موسیقی به شمار می‌رود و باعث می‌شود که در ادامهی مسیر مسلط‌تر و حرفه‌ای‌تر پیش بروید. البته که یادگرفتن سلفژ بستگی زیادی به هدف شما دارد. در این مطلب به طور کامل به چیستی، روش آموزش سلفژ ، هدف از یادگیری آن و مخاطب‌های خاص آن می‌پردازیم. پس اگر به دنبال آشنایی بیشتر با تئوری موسیقی سلفژ هستید با ما همراه باشید.
سلفژ چیست و در دوره‌ی آموزش سلفژ چه می‌گذرد؟
همان‌طور که می‌دانید، سلفژ (Solfege)، بخشی از تئوری موسیقی است و به معنای ریتم‌خوانی، وزن‌خوانی و نت‌خوانی است. به عبارت دیگر سلفژ از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود که در بخش تئوریک آن به شناخت و یادگیری علائم، قواعد و قوانین پرداخته می‌شود. درحالی‌که بخش دوم آن حالت عملی‌تری دارد و روی نحوه‌ی خواندن و تلفظ نت‌ها تمرکز دارد. هدف از آموزش سلفژ ، آشنایی هنرجو با این مفاهیم با هدف تسلط بیشتر بر موسیقی است. در فرآیند آموزش سلفژ چگونگی استفاده از نت‌های هفت‌گانه و اصلی آموزش داده می‌شود. این هفت نت شامل: دو، ر، می، فا، سل، لا، سی است. در این فرآیند هدف، آموزش نحوه‌ی پی‌درپی خواندن و زمان مناسب برای ادای هر یک از نت‌ها است.
چه کسانی باید اقدام به یادگیری سلفژ کنند؟
همان‌طور که اشاره کردیم، هدف از یادگیری سلفژ ، افزایش درک موسیقی است. به همین دلیل برای تمامی هنرجویان موسیقی که به طور حرفه‌ای به دنبال یادگیری موسیقی هستند، لازم و ضروری است. با این حال به دلیل مباحث تخصصی آن امکان دارد برای تمامی هنرجوها جذاب نباشد و باعث دلزدگی آن‌ها شود. از این‌رو گذراندن دوره‌ی سلفژ تا حد زیادی بستگی به نیاز و هدف هنرجو و نظر استادش دارد. به طور کلی افراد زیر حتما باید سلفژ را یاد بگیرند.
- آهنگسازها؛
- رهبران ارکستر؛
- هنرجویان آواز؛
- هنرجویان سازهای کلاسیک به خصوص ویولن و پیانو.
مراحل آموزش سلفژ
همان‌طورکه پیش‌تر نیز اشاره کردیم، هدف از آموزش و یادگیری سلفژ ، آشنایی با مبانی تئوری موسیقی ، خواندن و نوشتن است. به همین دلیل آموزش باید به گونه‌ای باشد که هنرجو در نهایت بتواند همگی این کارها را انجام دهد. در ادامه به مراحل آموزش سلفژ می‌پردازیم.
کانتاتی یا صداخوانی
اولین مرحله از آموزش سلفژ به چگونگی خواندن نت‌ها با صدای درست اختصاص دارد. درواقع ادای فرکانس و ریتم درست و اصولی در خواندن نت به هنرجو آموزش داده می‌شود. یعنی هنرجو باید نت را به همان حالتی که هست، بخواند. درواقع همان صدایی را بدهد که اگر با ساز اجرا شود می‌دهد.
پارلاتی یا وزن‌خوانی
در این محله از آموزش سلفژ ، هنرجو با وزن‌خوانی یا ریتم‌خوانی آشنا می‌شود. بدون شک موسیقی بدون ریتم هیچ معنایی ندارد. این ریتم است که حس‌وحال خاصی به موسیقی می‌دهد و برای شنونده معنادار می‌شود. از این‌رو هر هنرجوی موسیقی که می‌خواهد به شکل حرفه‌ای پیش برود باید با ریتم و نحوه‌ی اجرای آن آشنا شود. به همین دلیل وزن‌خوانی یا ریتم‌خوانی جزء عناصر اصلی در فرآیند یادگیری سلفژ است. در این مرحله شما کشش زمانی نت‌ها را یاد می‌گیرید. یعنی میزان کشش و امتداد هر نت را یاد می‌گیرید.
دیکته موسیقی
در نهایت شما باید بتوانید آن‌چه‌که می‌شنوید را به خوبی تشخیص دهید و آن را بنویسید. درواقع در مرحله‌ی سوم از مراحل آموزش سلفژ شما به قدری توانمند شده‌اید که بتوانید صداها و ریتم‌ها را بنویسید.
عوامل مؤثر بر یادگیری سلفژ
فرآیند یادگیری سلفژ به کمک عوامل و محرک‌هایی می‌تواند آسان‌تر، سریع‌تر و دلچسب‌تر پیش برود. به طور کلی انجام نکاتی که در ادامه می‌آید به شما در این فرآیند کمک کند.
نت‌خوانی ، شعر و ترانه‌خوانی
یکی از راه‌هایی که در سرعت یادگیری سلفژ تاثیر می‌گذارد، تمرین نت‌خوانی است. برای این‌کار توصیه می‌کنیم هر بار نت ها را به شکل‌های مختلف بخوانید. در این مرحله شعر و ترانه‌خوانی نیز به شما کمک می‌کند. هنگام خواندن تمام توجه‌ی خود را روی کشش نت‌ها، حروف و واژه‌ها بگذارید. ضمن این‌که با صدای بلند تمرین کنید تا نتیجه‌ی بهتری بگیرید.
تمرین تنفس
برای این‌که بتوانید نت‌ها را به خوبی ادا کنید باید صدای خود را تقویت کنید. این موضوع برای هنرجویانی که قصد آوازخوانی دارند اهمیت بیش‌تری دارد. از این‌رو باید روزانه تمرین نفس‌گیری انجام دهید. هرچه نفس‌های عمیق و طولانی‌تری بکشید، تاثیر بیش‌تری خواهد داشت. به عبارت دیگر باید زمان دم و بازدم را افزایش دهید. در تمرین نفس‌گیری تا می‌توانید با آواهای ها، هی، سی، هو، هه و … بازی کنید.
نوشتن نت‌ها
همان‌طورکه اشاره کردیم در آموزش سلفژ علاوه بر نت‌خوانی باید نحوه‌ی نوشتن نت‌ها را نیز یاد بگیرید. درواقع نوشتن و اصطلاحا دیکته‌ی نت‌ها باعث افزایش توجه و همچنین آگاهی شما می‌شود و در چنین حالتی می‌توان انتظار داشت که نت‌ها را اصولی‌تر و بهتر ادا کنید.
نواختن ساز در کنار خواندن
اگر آموزش سلفژ را با نواختن ساز آغاز کنید تاثیر بیش‌تری روی یادگیری شما خواهد داشت. به نوعی نواختن و خواندن مکمل هم هستند و روی هم تاثیر مستقیمی می‌گذارند.
گوش کردن به موسیقی
فرقی نمی‌کند که سلفژ را برای آوازخوانی یادمی‌گیرید یا نواختن ساز، هدف شما هرچه که باشد باید بتوانید نت‌ها را به خوبی بشناسید و اجرا کنید. به همین دلیل تقویت گوش موسیقایی به شما کمک می‌کند تا نت‌خوانی و وزن‌خوانی خود را تقویت کنید و هنگام اجرا نیز بی‌نقص‌تر عمل کنید.
هدف یادگیری سلفژ
همان‌طور که متوجه شدیده‌اید، سلفژ بخشی از تئوری موسیقی است که در فرآیند آن نت‌خوانی، وزن‌خوانی و ریتم‌خوانی آموزش داده می‌شود. با این‌حال پیش از آموزش سلفژ باید هدف هنرجو از یادگیری آن مشخص شود. زیرا هدف از یادگیری این مفاهیم برای هنرجویان متفاوت است. به طور کلی مهم‌ترین اهداف هنرجویان برای یادگیری سلفژ ، شامل موارد زیر می‌شود:
آموزش تئوری موسیقی
بعضی از هنرجویان قصد دارند که به صورت علمی و اصولی به آموزش موسیقی بپردازند، به همبن دلیل اقدام به آموزش دقیق و اصولی سلفژ می‌کنند. اگر هدف شما از آموزش موسیقی و به طور خاص سلفژ، این است که تئوری موسیقی را یاد بگیرید و دانش تئوری خود را بالا ببرید، باید در این دوره‌ها شرکت کنید. زیرا در این دوره‌ها الفبای موسیقی آموزش داده می شود که در ادامهی فعالیت حرفه‌ای خود به آن نیاز دارید.
شروع آموزش آواز
بسیاری از هنرجویان قصد دارند به شکل حرفه‌ای آواز یاد بگیرند. از آن‌جایی که پیش‌نیاز آواز ، یادگیری الفبای موسیقی است باید دوره‌ی سلفژ را بگذرانند و به خوبی آن را یاد بگیرند. از آن‌جایی که سلفژ زیربنا و بستر لازم را برای آوازخوانی فراهم می‌کند، باید به شکل کاملا اصولی آموزش داده شود. از این‌رو توصیه می‌کنیم در انتخاب استاد دقت زیادی کنید.
یادگیری ساز حرفه‌ای
برخی دیگر از هنرجویان هم قصد یادگیری و نواختن حرفه‌ای سازی را دارند. البته که برای تمامی سازها نیازی به یادگیری سلفژ نیست. زیرا اصول اولیه توسط استاد آموزش داده می‌شود و دیگر نیازی به یادگیری کامل سلفژ و گذراندن دوره‌ی آن نیست. مگر این‌که هدف شما آهنگسازی باشد که در این حالت باید سلفژ را به خوبی یاد بگیرد. همچنین برای یادگیری ویولن و پیانو نیز نیاز به گذراندن دوره‌ی سلفژ است.
آیا بدون داشتن ساز می‌توان سلفژ را یاد گرفت؟
پاسخ به این سوال به هدف شما از یادگیری سلفژ برمی‌گردد. اگر سلفژ را برای کلاس آواز یاد می‌گیرید، معمولا اساتید، برای درک بهتر هنرجویان، با کیبورد یا پیانو ، نت‌ها را در گام‌های مختلف آموزش می‌دهند. با این‌حال اگر دسترسی به ساز ندارید، می‌توانید به کمک اپلیکیشن‌های موجود تمرین کنید و آموزش خود را پیش ببرید. اما اگر شما سلفژ را به عنوان بخشی از مبانی موسیقی یاد می‌گیرید تا در آزمون‌های هنرستان و دانشگاه قبول شوید، نیازی به داشتن ساز ندارید. به طور کلی سلفژ را با یک ساز که معمولا پیانو است، آموزش می‌دهند که در نتیجه‌ی آن گوش شنوایی هنرجو به خوبی با نت‌ها آشنا شود.
اگر برای یادگیری ساز، سلفژ کار می‌کنید باید بتوانید صدای نت‌های سازتان را کامل درک کنید. به همین دلیل داشتن ساز فرآیند آموزش را برای‌تان آسان‌تر و دلچسب‌تر می‌کند. همچنین برخی از اساتید باور دارند که هنرجویان باید بتوانند یک گام کروماتیک را با ساز ایجاد کنند و یا صدای نت‌های یک گام کروماتیک را ذخیره داشته باشند تا با شنیدن آن الگو بگیرند. در نتیجه داشتن ساز در فرآیند آموزش سلفژ تاثیرگذار است.
آموزش آنلاین سلفژ در آکادمی موسیقی وب نوازان
زمان مقوله‌ی بسیار مهمی است که روزبه‌روز ارزش آن بیشتر مشخص می‌شود. یکی از دلایلی که امروزه آموزش آنلاین به آموزش‌های حضوری اولویت پیدا می‌کنند، همین عامل است. البته که در کنار مقوله‌ی زمان عواملی دیگر مانند محدودیت‌های جغرافیایی، عدم دسترسی به اساتید مجرب، گرفتاری‌های کاری و خانوادگی باعث می‌شود که افراد رو به آموزش آنلاین بیاورند. زیرا با توجه به انعطافی که آموزش آنلاین دارد، تا حد زیادی این محدودیت‌ها کاهش می‌یابد. از این‌رو این روزها از آموزش آنلاین موسیقی به ویژه آموزش آنلاین سلفژ استقبال زیادی می‌شود.
در این راستا باید اشاره کنیم که آکادمی موسیقی آنلاین وب نوازان سال‌هاست که در تلاش است با ارائه‌ی آموزش آنلاین، محدودیت‌های کلاس‌های حضوری را کاهش دهد. هدف این آکادمی گسترش دنیای موسیقی و شنیده شدن نوای سازهای مختلف از هر خانه‌ای است. به نوعی ما در وب نوازان به دنبال این هستیم که شما روی مبل راحتی خانه‌تان بنشینید و بدون دغدغه موسیقی یاد بگیرد. در رابطه با آموزش آنلاین سلفژ نیز، این آکادمی با بهره‌گیری از دانش و تجربه‌ی اساتید ماهر، به دنبال یاددهی مبانی تئوری به هنرجویان است. در آموزش آنلاین سلفژ، می‌توانید به شکل آنلاین در کلاس حاضر شوید و به آموزش‌های استاد گوش دهید و سپس همان موقع اجرا کنید و استاد نواقص شما را رفع کند.
در نهایت باید گفت که شرکت در دوره‌ی سلفژ باید به صورت کاربردی و با کسب مهارت همراه باشد تا هنرجویان پس از مدتی نکات آن را فراموش نکنند. از این‌رو باید در وهله‌ی اول، هدف هنرجو از آموزش سلفژ مشخص شود. افرادی که سلفژ را با هدف آوازخوانی یاد می‌گیرند، تا آن را روی صدای‌شان امتحان نکنند، یاد نمی‌گیرند. همین‌طور هنرجوهای هر ساز، باید سلفژ را روی ساز خود امتحان کنند تا آن را خیلی خوب یاد بگیرند. در نهایت اگر به دنبال دوره‌ی آنلاین سلفژ هستید ما در وب نوازان با مشاوره‌ی رایگان ، کنار شما هستیم.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
