موسیقی سنتی ژاپن یکی از قدیمی ترین و زیباترین انواع موسیقی در جهان است. ویژگی بارز موسیقی ژاپن توجه و الهام موسیقیدانان این کشور از طبیعت است. همه‌ی ما آهنگساز مشهور ژاپنی کیتارو را می‌شناسیم، حتی اگر به آثار او گوش نداده باشیم شاهد موسیقی پس زمینه ی او در بسیاری از فیلم های مشهور ژاپنی بوده ایم. موسیقی کیتارو موج خاصی از آرامش و شادی را به شنونده القا می‌کند و شاید بتوان دلیل این مسئله را محیط زندگی او و طبیعت زیبای ژاپن دانست که الهام بزرگی برای ساخت بسیاری از آثار موسیقی او بود.
البته وقتی از موسیقی سنتی ژاپن صحبت می‌کنیم منظورمان کیتارو و یا جو هیسایشی (خالق موسیقی انیمه های میازاکی) نیست. بلکه از نوع اصیل تر و قدیمی تری از موسیقی حرف می‌زنیم که ریشه در فرهنگ و تاریخ شگفت انگیز ژاپن دارد. این موسیقی انواع مختلفی دارد که یکی از آن ها «ان کا» است. در این مقاله قصد داریم تا با این سبک موسیقی بیشتر آشنا شویم.
«ان کا» Enka ، موسیقی سنتی ژاپن
کلمه‌ی ان کا (Enka) در زبان ژاپنی معانی مختلفی دارد، یکی از معانی آن به قرن نوزدهم برمیگردد. در آن سال ها احزاب سیاسی مختلفی در ژاپن تشکیل شدند و از آن جایی که سران این احزاب اجازه‌ی سخنرانی و گردهمایی نداشتند، بیانیه های سیاسی در غالب ترانه هایی نوشته می‌شد و خوانندگان دوره گرد آن ها را در کوچه و بازار بین مردم می‌خوانند. این بیانه ها در اصطلاح «ان کا» نام داشت که شکل مخفف شده ی کلمه‌ی «ان زتسوکا» به معنای سخنرانی به همراه شعر و ترانه است.
البته «ان کا» امروزه دیگر معنای سیاسی ندارد و فقط با معنای دوم آن شناخته می‌شود. بعد از جنگ جهانی دوم ، در موسیقی سنتی ژاپن با تاثیر از موسیقی غربی، نوع مدرن تری از ان کا به وجود آمد که همچنان به شعر کهن ژاپنی وفادار بود ولی در عین حال مفاهیم سیاسی جای خود را به اشعار زیبا و احساسی دادند.
ویژگی موسیقی «ان کا»
اصلی ترین شاخصه ی این موسیقی گام پنتاتونیک آن است که در آن هر اکتاو برخلاف موسیقی کلاسیک اروپایی به جای هفت نت، پنج نت دارد. گام پنتاتونیک در موسیقی سنتی جوامع دیگری مثل یونانیان و کولی های اروپایی هم دیده می‌شود.
در هر اکتاو از این موسیقی نت چهارم و هفتم بیرون کشیده و حذف شده اند و به همین دلیل به آن «یونانوکی اون کای» به معنای «گام فاقد چهار و هفت» می‌گویند. این گام در موسیقی مذهبی ژاپن یعنی موسیقی بودائی استفاده می‌شده که خود از موسیقی سنتی چین الهام گرفته شده است.
ملودی هایی که در موسیقی «ان کا» مورد استفاده قرار می‌گیرند شباهت زیادی به ملودی های موسیقی کانتری آمریکا دارند.
سازهای رایج در این موسیقی
شاید بتوان گفت بیشترین سازهایی که برای ساخت قطعات موسیقی در این سبک استفاده می‌شود گیتار و سازهای ارکستری هستند که در کنار سازهای سنتی و اصیل ژاپن مثل شامی سن، کوتو ، تایکو و… نواخته می‌شوند. استفاده از سازهای سنتی ژاپنی به ایجاد فضایی جادویی و طبیعت گرایانه موسیقی های ژاپنی کمک بسیار زیادی می‌کند. به طور خلاصه می‌توان گفت که انکا تلفیق شگفت‌انگیز موسیقی شرقی و موسیقی غربی است که نظیر آن را در کمتر جای دنیا می‌توان مشاهده نمود.
مفاهیم و مضامین اشعار در «ان کا»
از مفاهیم اصلی که اشعار ترانه های ان کا را تشکیل می‌دهند خانواده، سرزمین، سفر ، برف، وداع ، طبیعت و… هستند. اما به طور کلی در این موسیقی ترانه هایی که برای خوانندگان زن نوشته می‌شود با ترانه های مخصوص خوانندگان مرد تفاوت دارد. به همین دلیل شاید بتوان ان کا را به دو دسته‌ی مردانه و زنانه تقسیم بندی کرد.
ترانه‌های ان‌کاهای زنانه اغلب موضوعاتی نظیر عشق‌های ناکام، باده نوشی، تنهایی، حسرت و انتظار دارند در حالی‌که در ان‌کاهای مردانه مضون‌هایی مانند سربلند زندگی کردن در شرایط مصیبت‌بار، غرور و افتخار و سرسختی و استواری بسیار دیده می‌شود. البته در ژاپن ، بسیار رایج و طبیعی است که ان‌کاهای زنانه را خوانندگان مرد بخوانند و ان‌کاهای مردانه را خوانندگان زن.
