ساز گوچین (Guqin) سازی باستانی و متعلق به کشور چین است که بیش از سه هزار سال از قدمت آن می‌گذرد و یکی از قدیمی ترین سازهای چینی به شمار می‌رود. ساز گوچین به عنوان یکی از سازهای خانواده سازهای زهی زخمه ای شناخته می‌شود و از نظر ظاهر شباهت زیادی به ساز زیتر Zither دارد.
این ساز در چین به عنوان «پدر سازها» و یا «ساز فرزانگان» شناخته می‌شود. این القاب در سلسله ی امپراطوری «جو» به این ساز داده شد.
در چین باستان نوازندگان به هنگام اجرای گوچین باید تشریفات خاصی انجام می‌دانند. برای مثال نوازنده گوچین بعد از مراقبه باید حمام می‌کرد، لبای نو و روشنی می‌پوشید و پس از روشن کردن عود اجازه داشت تا به ساز نزدیک شود و به صفحه ی آن دست بزند.
ساختمان ساز گوچین چگونه است؟
ساز گوچین هفت سیم دارد و ساخت آن نیاز به دقت و ظرافت بالایی دارد زیرا تمام بخش های این ساز با رعایت معیار و محاسبات دقیقی ساخته شده است.
بدنه ساز از دو صفحه ی چوب که معمولا از دو جنس مختلف اند ساخته شده است. معمولا صفحه ی رویی این ساز که Sound board نام دارد و دارای اندکی انحنا می‌باشد از چوب مخصوصی به نام Tong wood ساخته می‌شود. صفحه ی زیری ساز هم از چوب یکی از درختان بومی چین به نام Zi mu ساخته می‌شود.
ساز گوچین دو سوراخ صدا در صفحه ی زیرین خود دارد که صدای ساز از این قسمت در محیط طنین انداز می‌شود.
ویژگی های این ساز چیست؟
گستره ی صوتی گوچین به حدود دو اکتاو می‌رسد و بم ترین نت آن از نت C4 دو اکتاو بم تر است.
گوچین دارای کوک های مختلفی است و جزو معدود سازهایی است که برای تغییر گام، کوک ساز نیز تغییر می کند. معروف ترین کوک برای این ساز (zheng diao) نام دارد و در گام پنتاتونیک است و ترتیب آن به صورت (C D F G A c d) می باشد.
در سال 2003 ساز گوچین توسط یونسکو در لیست شاهکارهای میراث بشری قرار گرفت. همچنین در سال 1977 یک قطعه موسیقی که توسط نوازندگان گوچین نواخته شده بود در صفحه طلایی وویجر قرار گرفت و به فضا فرستاده شد.
صفحه طلایی وویجر یک صفحه فونوگرافی بود که در سال 1977 توسط فضاپیمای وویجر به فضا پرتاب شد. این صفحه شامل نگاره ها و آواهایی بود که برای نشان دادن فرهنگ و تمدن مردم کره ی زمین به موجودات فضایی و انسان های آینده ساخته شده بود.
نوازندگی گوچین
نوازندگان این ساز باستانی برای نواختن آن چهار زانو می نشینند . ساز را روی پای خود و یا یک میز قرار می‌دهند. سپس با دست چپ خود چله کمان را می‌زنند و با دست راست روی چله کمان صوت ها را به درستی انتخاب می‌کنند.
این ساز میتواند در تکنوازی ها و یا هماهنگی با سازهای دیگر از جمله “سیائو” ،هنگ درام، راودرام و یا همراهی با ترانه های جدید و قدیمی مورد استفاده قرا گیرد. صدای گوچین شفاف، گرم و گوشنواز است و از لطافت و آرامش خاصی برخوردار است.
فنون تهیه ساخت گوچین و تغییرات آن در گذر زمان
ادیبان و هنرمندان کهن چین ارتباط روحی عمیقی با گوچین داشتند و در زمینه ی نوازندگی و تجزیه و تحلیل این ساز نقش بسیار مهمی ایفا کرده اند. امروزه به دلیل از بین رفتن فنون تهیه و ساخت ساز گوچین در طی سالهای متمادی تعدادی تعدادی از سازهای باقی مانده از سلسله های گذشته مورد کاوش و بررسی قرار گرفت و باعث شد تا الگویی برای ساخت گوچین های جدید به وجود بیاید. این تحقیقات کمک بسیار مهمی به احیای جایگاه این ساز باستانی کرد.
