ترتیب درست قرارگیری سازها و نشستن نوازنده ها در گروه نوازی چگونه است؟ افرادی که علاقه مند به نوازندگی در گروه هستند ممکن است این سوال در ذهن شان پیش بیاید که نواختن در گروه برای سازهای مختلف چینش و ترکیب خاصی دارد؟ در این مقاله سعی کرده ایم به سوالات شما در مورد گروه نوازی پاسخ دهیم، برای تکمیل اطلاعات خود درباره گروه نوازی این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید.
نگاهی به تاریخچه گروه نوازی
در تاریخ موسیقی ایران همیشه تک نوازی و آواز بر هم نوازی و در گروه نواختن مقدم بوده است به همین علت در مطالعاتی که در زمینه موسیقی صورت گرفته است، کتاب یا مقاله خاصی که به بررسی جنبه های حرفه ای گروه نوازی پرداخته باشد یافت نمی شود شاید کتاب موسیقی کبیر فارابی اولین کتابی است که به صورت مفصل از گروه نوازی آن هم در قالب دونوازی با ساز زخمه ای بربت سخن گفته است.
قدیمی ترین سند پیدا شده درباره گروه نوازی ایرانی به هزاره چهارم قبل از میلاد برمی گردد و متعلق به یک مهر سنگی است معروف به مهر چغامیش که این مهر حدود 60 سال پیش در طی یک کاوش باستان شناسی در تپه تاریخی چغامیش کشف و معرفی شد برروی این مهر تصویرگروهی از هم نوازان در کنار آوازخوانی یک خواننده حک شده است.
این تصویر طرحی نمادین از گروه نوازی با سازهای زهی،کوبه ای و بادی است و اولین سند تاریخی برای اجرای موسیقی به شکل گروهی است که شباهت زیادی به اجرای ارکسترهای امروزی دارد به غیراز این نمونه تصاویر مشابهی از گروه نوازی متعلق به دوره ساسانی در نقش برجسته طاق بستان یافت شده است.
برای نواختن در یک گروه موسیقی توجه به چه نکاتی اهمیت دارد؟
نواختن در یک گروه موسیقی نوعی کار گروهی است که افراد گروه باید برای رسیدن به یک هدف واحد باهم تعامل مثبت برقرار کنند، در این کار گروهی فعالیت هیچ کدام از اعضای گروه نسبت به یکدیگر در اولویت نیست و عملکرد همه اعضای گروه به صورت پیوسته روی حفظ ساختار گروه و رسیدن به هدف نهایی موثر است. همه اعضای گروه باید باهم یک دل و هم هدف شوند و برای موفقیت گروهی تلاش کنند. نکته ای که در گروه نوازی درکنار تمرین و هماهنگی اعضای گروه خیلی حائز اهمیت است توجه به اهداف گروهی و اهمیت نوازندگی یک فرد در کل گروه است.
نوازندگی در گروه نیاز به آموزش و تمرین دارد؟
در یک گروه نوازی حرفه ای گوش، مغز و چشم تک تک نوازندگان برای ارتباط با دیگر هم نوازان تربیت می شود. نوازنده باید علاوه بر ساز خودش به دیگر سازهایی که در صحنه نواخته می شود گوش داده و با هم نوازانش ارتباط چشمی برقرار کند. چنین عملکردی در گروه نوازی مخصوصا در آکوردهایی که بدون لیدر اجرا می شوند لازمه رسیدن به یک اجرای بدون نقص است. در آکوردهایی که توسط یک لیدر رهبری می شوند، اشاره ها و حرکات بدنی رهبر گروه جایگزین ارتباط چشمی بین نوازندگان می شود و می تواند باعث بهبود سطح اجرا شود.
چینش و ترتیب سازها در گروه نوازی
برخلاف تصور همگان جایگاه نشستن نوازندگان در صحنه اجرا برحسب سلیقه خودشان نیست و از الگوی چینش بم به زیر تبعیت می کند. انتخاب جایگاه مناسب برای قرار گرفتن سازها با توجه به فرکانس صدای تولیدی آن است مثلا فرکانس صدای سنتور جزو زیرترین صداها است و ازنظر نقش پذیری و رنج صدا در قسمت ملودی قرار دارد و باید در گوشه سالن قرار بگیرد. این که جایگاه ساز و نوازنده در گروه نوازی کجا باشد به جهت شوت صدای ساز نیز بستگی دارد مثلا شوت صدای سنتور به طرف بالا و اطراف و شوت صدای تار به طرف مقابل است به همین علت چیدمان ساز بستگی به این دارد که اجرا ساده یا همراه با صدابرداری باشد.
نکته بعدی که در چیدمان ساز مهم است. گرد نشستن نوازندگان است گرچه چینش خطی در اجرای موسیقی ایرانی خیلی رایج است اما در اجرای گروه نوازی هیچ آنسامبلی به صورت خطی تعریف نمی شود. درست است که نواختن در گروه بسیار لذت بخش است اما باید در نظر داشته باشید که نواختن در گروه نکات خاصی دارد که باید آنها را مورد توجه قرار دهید تا بتوانید به همراه هم گروهی های خود قطعه ای را به زیبایی بنوازید که هم خودتان از آن لذت ببرید هم تمام کسانی که آن قطعه را گوش می دهند.
