اصطلاحات موسیقی سنتی کدامند؟ اگر شما از هنرجویان موسیقی سنتی از جمله نوازندگان تار و سه تار، هستید به مرور در فرآیند آموزش با اصطلاحاتی برخورد می کنید که ممکن است با آن ها آشنا نباشید. این عدم آشنایی با این کلمات ممکن است درک شما را نسبت به موسیقی کم کند و یا شما را دلسرد کند. در این مقاله قصد داریم شما را با اصطلاحات موسیقی سنتی که در آموزش ها کاربردی هستند و به دانستن آن ها نیاز خواهید داشت آشنا کنیم.
اصطلاحات موسیقی سنتی
دستگاه در موسیقی ایرانی، مقام، نغمه، تحریر و … مفاهیم و کلمه هایی مصطلح در موسیقی سنتی ایران هستند و هنرجویان باید معنی و مفهوم آن ها را بدانند. در ادامه به توضیح مهم ترین موارد آن پرداخته ایم.
دستگاه
اصطلاح دستگاه یک الی دو سده پیش که موسیقی ایرانی تقسیم بندی شد. اولین بار توسط مخبر السلطنه به کار گرفته شد. از دو کلمه دست و گاه تشکیل شده که معنای آن می تواند قاعده، قانون، روش، نوع، تقسیم و نوبت باشد. دستگاه ها با اصطلاح مقام نیز شناخته می شوند. این کلمه از سده هشتم در موسیقی ایران گفته شد و عمومیت پیدا کرد و قبل از اصطلاح دستگاه در تقسیم بندی موسیقی ایرانی استفاده می شد. معنی آن به جا ایستادن و ایستاده می باشد. برای آشنایی بیشتر با دستگاه ها می توانید مقاله ردیف موسیقی ایرانی را مطالعه کنید.
نغمه
صدای مضراب زدن یا به طور کلی صوتی که از زدن زخمه بر ساز تولید می شود را نغمه می نامند. نام لاتین نغمه در موسیقی کلاسیک نت note می باشد.
بعد
بعد به معنی فاصله است و از شروع یک صوت تا شروع صوت بعدی را بعد می گویند. از انواع بعد می توانیم به بعد ذی الکل ، بعد ذی الخمس ، بعد ذی الاربع ، بعد طنینی ، بعد بقیه و بعد مجنب، اشاره کنیم.
ایقاع (وزن)
ایقاع یا وزن به جا به جا شدن صداها در زمان های محدود و نسبت های معین می گویند و از انواع آن می توان به این موارد اشاره کرد: هزج، رمل خفیف، رمل، ثقیل ثانی، خفیف ثانی، ثقیل اول، خفیف ثقل اول.
مضراب
مضراب وسیله ایست که با آن بر ساز زخمه می زنند و برای هر ساز شکل های متفاوتی دارد. مثلا در ساز های تار و سه تار از ناختن نوازنده و یا چوبی کوچک استفاده می شود. همینطور ساز سنتور مضراب خاص خودش را دارد.
تحریر
معمولا آواز خوان ها از تحریر استفاده می کنند. تحریر صوتی آهنین می باشد که با عبور هوا از حنجره و برخورد آن با تارهای صوتی خواننده ایجاد خواهد شد.
پرده
پرده در موسیقی واحد سنجش فاصله میان دو نت (نغمه) است و هر چقدر تعداد پرده های بین دو نت بیشتر باشند اختلاف زیر و بمی آنها و یا فاصله ی بین آن دو نت بیشتر است.
دانک
برگرفته از کتاب مبانی نظری موسیقی ایران، هنگامی که چهار نغمه به صورت پی در پی در فاصله ی یک چهارم درست قرار می گیرند یک دانگ به وجود می آید. مهمترین ارکان یک دانگ، فاصله ی یک چهارم درست و توالی نغمه ها است.
در هر سبکی از موسیقی، مانند موسیقی کلاسیک و موسیقی سنتی، اصطلاحات خاصی وجود دارد که هنرجویان و نوازندگان باید با این اصطلاحات آشنا باشند چرا که هر موسیقی دان باید کلماتی که با آن ها برخورد زیادی دارد را بشناسد و بتواند در ارتباط با موسیقی دانان دیگر، منظور یکدیگر را متوجه شوند. اگر تصمیم به یادگیری یک ساز دارید و یا می خواهید مهارت آواز خود را تقویت کنید، دوره های آنلاین موسیقی در وب نوازان، از پایه و با آموزش تئوری موسیقی شروع می شود و ما در مسیر لذتبخش آموزش اصولی موسیقی همراه شما خواهیم بود.
