رنگ موسیقی (Reng) دستگاهی ایران را می شناسید؟ رِنگ نمایش خاصی از طرف نوازنده ها برای تزریق هیجان به مخاطبان است؛ برای اینکه بیشتر در این مورد بدانیم بهتر است کاملا آن را توضیح دهیم. در این مقاله در وب نوازان قصد داریم به شرح رِنگ در موسیقی ایرانی بپردازیم. اگر هنرجوی سازهای سنتی ایرانی هستید و یا اینکه می خواهید در مورد موسیقی ایرانی بیشتر بدانید پیشنهاد می کنیم این مقاله را تا انتها بخوانید.
رنگ در موسیقی دستگاهی چیست؟
قطعه ای موزون و با ریتم در ردیف هر دستگاه موسیقی ایرانی تعریف شده است که به آن رِنگ می گویند. قطعه ی رنگ یکی از فرم های اصلی موسیقی دستگاهی می باشد. در اجراهای کامل موسیقی سنتی یا همان ردیف موسیقی، معمولا ابتدا پیش درآمد و سپس درآمد، چهارمضراب، آواز، تصنیف و… و در انتهای اجرا رِنگ نواخته می شود. رِنگ موسیقی اجرای کامل یک دستگاه را به بهترین شکل تمام می کند به همین علت به قطعه خداحافظی هم معروف است. این قطعه بیشتر با ریتم آهنگ 6.8 اجرا می شود.
هدف از اجرای رِنگ
هدف از اجرای این قطعه این است که در اجرای کامل یک دستگاه در بخش پایانی قطعه ی شادی بخشی به گوش مخاطبان برسد. کاربرد خاص آن برای ایجاد نشاط و رقص در پایان اجراهای موسیقی بوده است که به واسطه ی آن اجرا و محفل پایانی شیرین و لذت بخش برای شرکت کنندگان و مخاطبان ایجاد کند. این قطعه بدون نیاز به آواز و خوانندگی، و فقط با ساز و نوازنده اجرا می شود.
قدمت قطعه ی رنگ موسیقی ایرانی
از نظر موسیقی شناسان رنگ موسیقی از قدیمی ترین فرم های موسیقی سنتی ایرانی می باشد زیرا تنها فرمی که برای رقص در موسیقی ایران پر استفاده بوده است رنگ بوده و هنر رقصیدن تاریخچه ای بسیار قدیمی در ایران دارد.
همان طور که می دانیم در ایران محدودیت اجرای موسیقی همواره وجود داشته است. قبل از مشروطه در دربار و خانه ی اشراف و… برنامه های موسیقی و اجرا ها انجام می شده اما پس از دوران مشروطه و به مرور زمان، کنسرت هایی برگزار گردید و مردم معمولی هم توان شرکت در اجراهای موسیقی را پیدا کردند.
رنگ ها در دستگاه های ایرانی
برای هر دستگاه در موسیقی ایران یک عدد یا بیشتر قطعه ی رنگ وجود دارد. همینطور رنگی با نام شهر آشوب که طولانی هم هست، در همه دستگاه ها استفاده می شود. رنگ های دیگری هم وجود دارند که در دو یا چند تا از دستگاه ها مشترک اجرا می شوند از جمله رنگ های حربی، نستوری، حاشیه. به طور معمول رنگ موسیقی در گام درآمد شروع شده و در میزان های دیگر به گوشه های دیگر دستگاه نیز می رسند و در انتها برای فرود به مد درآمد باز می گردند.
هنرمندان خالق رنگ موسیقی و رنگ نواز
قطعه ی رنگ به صورت علمی و اصولی که در قالب ردیف موسیقی ایرانی امروزه وجود دارد را درویش خان ابداع کرده است. از جمله هنرمندانی که رنگ های ماندگار و زیبایی خلق کرده اند می توان به فرامرز پایور، حبیب سماعی، موسی معروفی، علی نقی وزیری و رکن الدین مختاری و هنرمندان دگر اشاره کرد.
چرا رنگ اجرا می شود؟
در برنامه های موسیقی ایرانی پس از اجرای آواز و تصنیف، حال و هوای شنونده به سمت اندیشیدن و خلسه می رود و می توان گفت حال روحی او تغییر می کند. با اجرای رنگ موسیقی، روحیه ی شنونده به حالت ابتدایی بر می گردد. همچنین از آنجا که اجرای یک دستگاه ممکن است طولانی باشد و مخاطبان در این مدت ممکن است از نشستن طولانی خسته شده باشند با اجرای یک قطعه رنگ آن سرور و شادی به شنونده باز میگردد و همینطور با ریتم آن تحرک پیدا می کنند. پایانی با شکوه تر رقم می خورد و مخاطبان با شادی و زیبایی بیشتری از آن برنامه یاد خواهند کرد.
