موسیقی از دیدگاه ابن سینا ارتباط مستقیمی با علوم ریاضیات و فلسفه دارد. اکثر ما زمانی که نام حکیم بوعلی سینا را می‌شنویم او را به عنوان فیلسوف و پزشکی حاذق می‌شناسیم که در نگارش کتب پزشکی و فلسفی ارزشمندی نقش داشته است. اما نکته ای که درباره او از چشم بسیاری از افراد پنهان مانده این است که ابن سینا یکی از برجسته ترین موسیقیدانان زمان خود بوده و مباحث اساسی و بنیادی موسیقی را در آثار خود با ظرافت و دقت بسیاری شرح داده است.
موسیقی از دیدگاه ابن سینا بسیار تاثیر پذیرفته از فارابی و برخی از بزرگان یونان است. اما او برای نخستین بار موسیقی را از حوزه ی هنری خارج کرده و وارد دنیای ریاضیات و فیزیک می‌کند و به زیبایی رابطه ی این علوم را با یکدیگر شرح می‌دهد.
موسیقی از دیدگاه ابن سینا در آثار مکتوب او
ابن سینا درباره موسیقی در سه اثر بزرگ خود یاد کرده است. که از این سه کتاب دو تای آن به زبان عربی و یکی به فارسی نوشته شده است. او در بخش دوازدهم کتاب شفا مفصلا به بیان دیدگاه خود نسبت به موسیقی می‌پردازد که این اثر یکی از جامع ترین و غنی ترین منابع مطالعه روی موسیقی در قرن چهار و پنج هجری قمری می‌باشد.
کتاب جوامع علم موسیقی
یکی از آثار مشهور او که در حوزه ی موسیقی به نگارش در آمده است کتاب جوامع علم موسیقی است که شامل پنج فصل بوده و در آن به این موضوعات پرداخته شده است:
فصل اول
- مقدمه درباره روش تحقیق و تعریف صدا
- تعریف موسیقی و علل ایجاد صوت و زیر و بمی وعلل آن
- شناسایی ابعاد موسیقی
- ابعاد ملایم مرتبه اول
- ابعاد ملایم مرتبه دوم
فصل دوم
- جمع و تفریق اعداد
- مضاعف و نصف کردن ابعاد
فصل سوم
- راجع به اجناس
- شماره اجناس
- اجناس قوی
فصل چهارم
- جمع یا دستگاه
- ایجاد اهنگ از نت‌های موسیقی
فصل پنجم
- نت‌های موسیقی
- علم اوزان
- وزن خوانی
- اوزان چهار تایی و پنج تایی و شش تایی و اوزان معمولی
- شعر و اوزان شعری
- ترکیب یا تالیف آهنگ
- اسباب‌های موسیقی
تعریف موسیقی از زبان ابن سینا
موسیقی
موسیقی از دیدگاه ابن سینا یکی از علوم ریاضی است که منظور آن مطالعه ی صداها در بحث ملایمت و عدم ملایمت و همچنین کشش آن ها و قواعد ساختن قطعات آن است.
صدا
وقتی صدایی ازپدیده ها و جهان خارج ما شنیده می‌شود و شنیدن آن احساس خوشایند و لذت بخشی برای ما به همراه دارد، در این مورد صفتی از صدا در نظرم است که آن را به گوش مطبوع یا نامطبوع می‌کند و نه اثری که در نتیجه شدت غیرعادی آن حاصل می‌شود و تنها خاصیتی از اجسام مادی است که در همه امتدادها ظهور می‌کند.
هارمونی
ابن سینا وجود هارمونی را به معنای امروزی می‌دانسته، صداها ممکن است با هم یا پی در پی نواخته شوند چنانکه میدانیم برای ساختن آهنگ صداهایی به کار می‌روند که پی در پی دنبال هم واقع شوند، وقتی چندین صدا با هم نواخته شوند در حکم یک صدا می‌گردند ولی چنانکه اختلاط انها با اصول صحیح باشد باعث تقویت ملودی می‌گردد.
آلات موسیقی
آلات موسیقی از دیدگاه ابن سینا به سه دسته ی اصلی تقسیم می‌شوند: سازهای زهی (ذوات اوتار) ، سازهای بادی و سازهای کوبشی
سازهای زهی
او انواع سازهای زهی را این گونه شرح می‌دهد: سازهایی با دساتین که بر آن ها زخمه می‌زنند مثا ساز تنبور و بربط ، نوع دیگری که بدون دساتین اند و تارهایشان بر سطح ساز کشیده شده است مثل شاهرود و ذوالعنقا ، سازهایی که تارهایشان بر فضای میان دو جانب ساز کشیده شده است مثل چنگ و سلیاق و سازهایی که با کمان نواخته می‌شوند مثل رباب
سازهای بادی
سازهای بادی موسیقی از دیدگاه ابن سینا چهار نوع اند: نوع اول که بر دهانه آن می‌دمند مانند مزمار، نوع دوم که چندین لوله صوتی دارد مثل ارغنون و صنح ، نوع سوم که از طریق سوراخی بر آن می‌دمند مثل سرنای و نوع چهارم که با آلتی بر آن می‌دمند مانند نی انبان
نکته ی جالبی که درباره این تقسیم بندی باید بدانیم این است که این دسته بندی همچنان به همین ترتیب در مبحث سازشناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و جتی پس از گذشت صدها سال اعتبار خود را از دست نداده است.
