تمرین ذهنی نوازندگی چیست؟ چگونه قطعاتمان را از یاد نبریم؟ این سوالیست که بسیاری از هنرجویان و نوازندگان مبتدی از ما می‌پرسند. فراموش کردن قطعات در هنگام اجرا یا حتی پیش از آن یکی از حالات رایج در بین مبتدیان است که ممکن است در نتیجه ی استرس یا عدم تمرین کافی اتفاق بیوفتد. به همین دلیل ما قصد داریم روشی را به شما آموزش دهیم تا از طریق آن بتوانید قطعاتتان را یاد بگیرید و دیگر هرگز آن ها را فراموش نکنید.
حتما شما هم بارها از نوازندگان با تجربه تر شنیده اید که تمرینات مستمر فیزیکی می‌تواند باعث خستگی ذهنی و جسمی شما شود. به همین دلیل هنرجویان باید بخشی از تمرکز خود را به تمرین ذهنی نوازندگی معطوف کنند. زیرا در برخی موارد یک ساعت تمرین ذهنی می‌تواند حتی معادل ساعت ها تمرین فیزیکی موسیقی باشد.
تجربه ی یک نوازنده معروف
یکی از بزرگترین مراحل زندگی هر نوازنده، روزیست که برای اجرای زنده روی صحنه می‌رود و با این ترس و دلهره ی شیرین دست و پنجه نرم می‌کنند. در ادامه داستانی درباره لئوپد گودوفسکی نوازنده مشهور آلمانی را با هم می‌خوانیم:
گودوفسکی یکی از بزرگترین پیانیست های قرن نوزدهم بود، او باید در طی برنامه ی بزرگی با ارکستر فیلادلفیا کنسرتو پیانو شماره 1 بتهوون را اجرا می‌کرد. هنگامی که گودوفسکی راهی نیویورک شد، شخصی با یک نامه به سراغ او آمد. نامه حاوی این مضمون بود که برنامه قبلی کنسرت او لغو شده و او باید قطعه جدیدی را اجرا کند. به همراه این نامه نت های کنسرتویی از یک آهنگ محلی هم به او داده شده بود.
وی تا بحال این قطعه را نشنیده بود. به همین دلیل ترس و دلهره وجودش را فرا گرفت. پس از مدتی فکر کردن سرانجام به کوپه ای خالی رفت و شروع به خواندن نت ها نمود و همزمان خودش را پشت پیانو در حال نواختن این قطعه تصور کرد.
بعد از چند ساعت قطار به مقصد رسید. او مستقیما به سالن اجرا رفت و یکی از بی نقص توین اجراهای خود را به روی صحنه برد.
شاید این داستان برای شما کمی عجیب باشد اما موزیسین های بزرگی وجود دارند که تجربه های مشابهی برای آن ها به وقوع پیوسته است. مهم ترین نکته درمورد این داستان این است که برای یک اجرای بی نقص و به خاطر سپردن یک قطعه باید آن قطعه را بدون نواختن بشنویم و بدون استفاده از ساز بتوانیم حسش کنیم.
تمرین ذهنی نوازندگی
بیش از 90 درصد اشتباهات هنرجویان در حین اجرا مربوط به فراموشی می‌باشد و نه ضعف تکنیک. آن ها می‌گویند که ما در خانه بسیار عالی می‌نوازیم اما جلوی دیگران مدام اشتباه می‌کنیم. اما علت این مسئله چیست؟
وقتی نوازندگان در منزل و برای خانواده خود یک قطعه را اجرا می‌کنند، این موسیقی با حافظه غیر ارادی آن ها به یاد آورده و اجرا می‌شود اما زمانی که او اجرای خود را به روی صحنه می‌برد و خودش را در موقعیتی می‌بیند که چشمهای بی شماری به او خیره شده اند و منتظر شنیدن صدای ساز او هستند. همین مسئله باعث فعال شدن حافظه آگاه نوازنده می‌شود. این آگاهی باعث افزایش اضطراب و درگیری ذهنی در او می‌شود و در نتیجه کیفیت اجرا پایین می‌آید.
راه حل چیست؟
یکی از مدرس های مشهور پیانو به شاگردان خود چنین می‌گوید: یک نوازنده باید درک کاملی از جزئیات یک قطعه داشته باشد و بتواند از هر نقطه ای که بخواهد قطعه را شروع کند. او باید در ذهن خود نواختن قطعه را تصور کند و تمام قسمت های آن را در ذهن ببیند.
روش انجام این تمرینات
موثرترین تمرین ذهنی نوازندگی این است که با سرعت پایین و تمرکز بالا قطعه خود را بنوازید. سپس چشمان خود را ببندید و فرض کنید که درحال نواختن همان قطعه با انگشتان خود هستید، حتی سعی کنید صدای تولید شده از ساز را هم تصور کنید.
اگر در جایی دیدید که نمی‌توانید و یادتان نمی‌آید که نت بعدی چیست چشمان خود را باز کنید و به نت نگاه کنید. سپس دوباره چشمان خود را ببندید و در تصوراتتان ادامه آن قطعه را بنوازید. اگر دیدید همچنان نمی‌توانید ادامه دهید چشمانتان را باز کنید و به سراغ سازتان بروید. آن را بردارید و آن قسمت را روی ساز اجرا کنید. سپس دوباره تمرینات ذهنی خود را ادامه دهید.
البته کاملا مشخص است برای بار اول شما باید بسیار آرام و با تامل انجام دهید اما بعد از مدتی میتوانید در سرعت اصلی قطعه این تمرین را انجام دهید.شاید باید به جرات به این نکته شاره کرد که یک ساعت تمرین ذهنی نوازندگی برابر است با بیش از ۲ ساعت تمرین فیزیکی و این تمرین را در هرجا میتوان انجام داد زیرا نه به موسیقی احتیاج است نه به هیچ سازی و بخاطر بسپارید تمرین ذهنی عملی است ابتدا دشوار پس با قطعات آسان تمرینات را انجام دهید.
