انواع ساز تنبک و تنوع مدلها و مهر های آن در بازار امکان انتخاب مناسب را برای هنرجویان تنبک فراهم کرده است. این ساز با داشتن ویژگی های منحصر به فرد و صدای خاص خود به هنرجویان این امکان را می‌دهند تا مطابق با سلیقه و علاقه خود ساز مورد نظرشان را انتخاب کنند. در ابتدا باید با این ساز و ساختمان آن آشنا شویم:
درباره ساز تنبک
یکی از کامل ترین و حرفه ای ترین سازهای کوبه ای در جهان ساز تنبک است. این ساز علارقم ظاهر ساده ای که دارد دارای دامنه گسترده ای از تکنیک های ساده و پیچیده برای نوازندگی می‌باشد. در جای جای تاریخ موسیقی ایران آثاری از حضور تنبک مشاهده می‌شود. در بسیاری از نقاشی ها و نگاره هایی که از گذشته به جای مانده است آثاری از این ساز خوش صدا به چشم می‌خورد. تنبکی که امروزه مورد استفاده نوازندگان قرار می‌گیرد به زمان قاجار برمی‌گردد. از بزرگترین نوازندگان ساز تنبک می‌توان استاد حسین تهرانی، استاد محمد اسماعیلی، استاد بهمن رجبی و….. را نام برد.
تمبک از چه بخش هایی تشکیل شده است؟
دهانه بزرگ: دهانه تنبک قسمتی از ساز است که روی آن پوست کشیده می‌شود. این دهانه باید یک دایره کامل و دقیق باشد.
تنه: به قسمت بزرگ بدنه چوبی ساز تنه می‌گویند. سازندگان در این قسمت شیارهایی ایجاد میکنند تا ساز در هنگام نواخته شدن در دست هنرمندان نلغزد.
نفیر: به قسمت کم حجم تر و کوچک تری که در بدنه ساز تنبک قرار دارد نفیر می‌گویند. قطر نفیر معمولا 18 سانتی متر است و از درون ساز به شکل مخروطی خراشیده شده است.
دهانه کوچک: پس از نفیر، به قسمت انتهایی تنبک یا دهانه کوچک می‌رسیم. این قسمت محل خروج صدای ایجاد شده روی پوست تمبک است. قطر دهانه کوچک 20 الی 22 سانتی متر است.
انواع ساز تنبک
سازگران ساز تنبک برای ساخت تمبک ها معمولا از چوب های با کیفیت و مستحکمی مثل چوب درخت گردو یا توت استفاده میکنند. این چوب ها علاوه بر استحکام و مقاومتی که در برابر فشار و شکستی دارند ، به علت رنگ های زیبا و نقش و نگارهای طبیعی چوب ظاهر زیبایی به ساز می‌بخشند. سازندگان این ساز پس از تراش و شکل دهی به بدنه تنبک آن را برای مدت زمان چهار ماه در کیسه های مخصوصی نگهداری میکنند و پس از این زمان آن را به مدت یک سال در معرض هوای آزاد می‌گذارند و پس از گذشت این مدت پوست مورد نظر را روی آن می‌کشند. معمولا برای تنبک از پوست حیواناتی مثل شتر، بز یا گوساله استفاده می شود.
انواع دساز تنبک را معمولا بر اساس تکنیک ها و موادی که برای ساخت آن ها مورد استفاده قرار می‌گیرد طبقه بندی میکنند.
تنبک یک تکه
تنبک یک تکه از سازهایی است که ساختن آن کمی دشوار است، علت آن هم این است که همان طوری که از نام این مدل پیداست، از چوب یه تکه و بدون هیچ برش و بریدگی ایجاد می‌شود. سازگران پس از آماده کردن چوب با ابزارهای خاص چوب بری بدنه را شکل می‌دادند و در نهایت روی آن پوست می‌کشند و ساز را آماده میکنند. تنبک یک تکه به علت مشکلاتی که در ساخت دارد امروزه کمتر مورد توجه سازگران و نوازندگان قرار می‌گیرد.
تنبک چند تکه
این تنبک بر عکس تنبک یک تکه از چندین قطعه چوب تشکیل شده است که توسط چسب به هم متصل می‌شوند و به همین علت ساخت آن برای سازگران بسیار آسان تر از مدل یک تکه است. از طرفی چند تکه بودن چوب تنبک می‌تواند ظاهر زیبا و خیره کننده ای به تنبک بدهد. این مسئله توجه بسیاری از طرفداران این ساز را به خود جلب کرده است.
تنبک فایبری
تنبک فایبری یکی از مدلهای نسبتا جدید تنبک است. این تنبک بر خلاف مدلهای رایج در ساختار خود هیچ گونه قطعه چوبی ندارد. بدنه تنبک فایبری از پلاستیک فشرده فایبرگلاس ساخته شده است. تولید این ساز بسیار سریع و راحت است زیرا توسط دستگاه های مخصوصی انجام می‌شود. اما همانطوری که انتظار می‌رود کیفیت صدای این تنبک خیلی ضعیف تر از تنبک های سنتی چوبی است به همین علت اکثر اساتید و نوازندگان تنبک استفاده از این مدل را توصیه نمی‌کنند.
تنبک ترکه ای
یکی دیگر از انواع ساز تنبک ، تنبک ترکه ای است. برای ساخت این ساز از تکه های چوب نازک تا در اصلاح ترکه استفاده شده است که در کنار هم فشرده می‌شوند و بدنه تمبک را می‌سازند. یکی از مزیت های این مدل سبک بودن و راحتی ساخت آن است.
ساز تنبک معروف ترین ساز کوبه ای ، معمولا مخاطبان زیادی چه بصورت تخصصی خود تنبک و چه برای یادگیری ضرب و ریتم در کنارهای ساز های ملودیک دارد. امروز یادگیری این ساز به سادگی و در منزل فراهم هست. وب نوازان تلاش می کند با کیفیت ترین کلاسهای آموزش تنبک را به هنرجویان تنبک ارائه دهد.
