گستره صوتی صدای انسان یا گستره صوتی ووکال شامل مجموعه از صداهای زیر و بمی است که یک انسان قادر به تولید آن صداها می‌باشد. تقسیم بندی های متنوعی برای جنس صدای زنان و مردان وجود دارد و این تقسیم بندی ها به منظور شناخت ویژگی های حنجره ی هر فرد صورت گرفته است. اگر شما هم به آواز خواندن علاقه دارید یا در حال حاضر آواز می‌خوانید، یکی از ابتدایی ترین اقدامات شما این است که جنس صدای خود را به خوبی بشناسید و بدانید که صدای شما در کدام یک از انواع تقسیم بندی گستره ی صوتی قرار می‌گیرد.
گستره صوتی ووکال در انسان چیست؟
گستره ی صدا در واقع فاصله ی بین بالاترین و پایین ترین نتی است که هر فرد قادر به اجرای آن می‌باشد. به طور کلی شش نوع تقسیم بندی برای صدای خوانندگان وجود دارد که برای خانم ها شامل: سوپرانو، متسو سوپرانو، آلتو و برای آقایان شامل: تنور، باریتون و باس می‌شود.
صدای شما در کدام گروه ووکال قرار می‌گیرد؟
اگرچه که صدای هرشخص ویژگی های منحصر به فرد خودش را دارد و با هر شخص دیگری در دنیا متفاوت است اما در هر صورت در یکی از همین شش گروه جای می‌گیرد.
اگر تا کنون در یک گروه کر شرکت کرده باشید به احتمال زیاد دامنه ی صوتی صدای خود را می‌شناسید و با انواع تقسیم بندی ووکال به خوبی آشنا هستید. اما اگر هیچ تجربه ی خوانندگی نداشته باشید ممکن است از خود بپرسید که صدای من متعلق به کدام یک از این گروه هاست؟
همان طورکه گفتیم دامنه صوتی شما شامل کمترین و بیشترین نتی است که می‌توانید آن را به درستی بخوانید. شاید شما بتوانید هنگام آواز خواندن به نت های بالاتر و پایین تر از صدای اصلی خود هم برسید اما برای تعیین گستره ی صوتی اصلی خود باید راحتی را نیز ملاک قرار دهید. صدای شما در کدام منطقه راحت تر است؟ آن منطقه گستره صوتی شما محسوب می‌شود.
سوپرانو
زیرترین صدا در میان زنان و بالاترین فرکانس صدای انسانی سوپرانو نام دارد. این بازه صدایی که بین C4 و C6 قرار دارد، اهمیت بسیار زیادی در اپرا و موسیقی کلاسیک دارد.
سوپرانو نیز خود دارای زیرشاخه و تقسیم بندی های مختلفی هست که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند و با یکدیگر متفاوت اند. در میان خوانندگان خانم ایرانی حمیرا، دریا دادور و پری زنگنه دارای صدای سوپرانو هستند.
متسو سوپرانو
صدای متسو سوپرانو نوع دیگری از صدا در خانم هاست که هم دامنه صوتی سوپرانو و هم گستره صوتی آلتو را پوشش می‌دهد. دامنه معمول این صدا بین A3 و A5 است.
ناتالی کول، مرلین هورن، لوری مورگان، پستی کلاین و کارن کارپنتر از جمله خوانندگان متزو سوپرانو هستند.
آلتو
کمترین نوع صدا در میان زنان صدای آلتو است. دامنه آلتو معمولی بین F3 تا F5 قرار دارد ، اگرچه کسانی هستند که می توانند بالاتر یا کمتر از این محدوده آواز بخوانند.
کسانی که می توانند زیرتر از این محدوده آواز بخوانند اغلب “contralto” نامیده می شوند و معمولاً می توانند در محدوده ای شبیه به تنور آواز بخوانند.
در بین خوانندگان زن ایرانی، مرحوم هایده دارای چنین صدایی بوده است.
تنور
بالاترین صدا در میان مردان تنور نام دارد. نوعی از تقسیم بندی در انواع صدای تنور وجود دارد که به آن «بری تنور» می‌گویند. این نوع صدای تنور قدرت اجرای نت های میانی و نت های بالاتر تنور را دارد.
یکی دیگر از انواع صدای تنور که در اپراهای کلاسیک شنیده می‌شود «کانتر تنور» است. این اصطلاح را به خوانندگان مردی که صدایی شبیه زنان دارند می‌دهند. تنور خوان ها معمولا تک خوان و یا ستاره پایان یک اجرای اپرا هستند.
از میان مشهور ترین خوانندگان تنور می‌توان پاواروتی، دنیل رودریگز و التون جان را نام برد.
باریتون
این نوع صدا را می‌توان به عنوان صدای میانه برای مردان شناخت. گستره ی صدای باریتون با صدای باس وتنور همپوشانی دارد و قسمت هایی از هر کدام را شامل می‌شود. دامنه باریتون معمولاً از A2 تا A4 است و ممکن است تا F2 یا تا C5 گسترش یابد.
صدای باریتون معمولا به عنوان رایج ترین صدا میان مردان شناخته می‌شود. در میان خوانندگان ایرانی استاد بنان دارای صدای باریتون بودند.
باس
باس بم ترین صدا میان مردان است و معمولاً بین E2 تا E4 قرار دارد. در قسمت های پایینی و فوقانی صدای باس ، برخی از باس ها می توانند از C2 تا G4 آواز بخوانند. در خوانندگان ایرانی داریوش و مرحوم نوری دارای چنین صدایی هستند.
از دیگر خوانندگان مشهور باس می‌توان لویی آمسترانگ، کریستوفر لی و ایوان ربروف را نام برد.
