یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که هر نوازنده‌ی گیتاری باید از همان ابتدا یاد بگیرد، کوک گیتار است. اگر گیتار شما کوک نباشد، حتی اگر انگشت‌گذاری‌های‌تان دقیق و درست باشد، صدایی که تولید می‌شود گوش‌نواز نخواهد بود. در این مقاله قصد داریم به زبان ساده به شما یاد دهیم که چگونه گیتارتان را خودتان به شکل درست و اصولی، کوک کنید.
چرا کوک گیتار مهم است؟
در ابتدای مسیر آموزش گیتار، بسیاری از هنرجویان تصور می‌کنند که کوک نبودن گیتار مشکل بزرگی نیست، اما در واقع برعکس است. زیرا کوک گیتار به طور مستقیم روی کیفیت تمرین، دقت گوش موسیقایی و لذت شنیدن صدای ساز تأثیر می‌گذارد. اگر گیتار شما کوک نباشد، ممکن است حتی متوجه اشتباهات خود در اجرا نشوید یا از صدای گیتار دل‌زده شوید.
شناخت سیم‌های گیتار
برای شروع آموزش کوک گیتار، ابتدا باید با سیم‌های گیتار آشنا شوید. همان‌طور که می‌دانید گیتار 6 سیم دارد که از پایین به بالا ترسیم شده است. این سیم ها به دو دسته‌ی تریبل و باس تقسیم می‌شوند. سیم‌های 1 تا 3، نازک (تریبل) یا زیر هستند و از سیم‌های 4 تا 6 بم (باس) هستند. سیم یک، ظریف‌ترین سیم و سیم شش، ضخیم‌ترین سیم است.
| سیم یک | E | می زیر |
| سیم دو | B | سی |
| سیم سه | G | سل |
| سیم چهار | D | ر |
| سیم پنج | A | لا |
| سیم شش | E | می بم |
این نت‌ها، نت‌های استاندارد گیتار در کوک معمولی یا استاندارد (Standard Tuning) هستند. هدف ما از کوک کردن گیتار این است که هر یک از این سیم‌ها دقیقاً روی نت مشخص‌شده قرار بگیرند.
شیوه‌های مختلف کوک کردن گیتار
شما به عنوان هنرجوی مبتدی میتوانید از ابزارها و روش‌های مختلفی استفاده کنید تا گیتار خود را کوک کنید. در این بخش به شیوه‌های کوک گیتار می‌پردازیم.
استفاده از تیونر دیجیتال
ساده‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای کوک گیتار، استفاده از تیونر دیجیتال است. این دستگاه کوچک و قابل‌حمل، فرکانس صدای هر سیم را اندازه‌گیری می‌کند و به شما کوک دقیق سیم را نشان می‌دهد.. نحوه کوک گیتار با تیونر، بسیار ساده است که در ادامه به آن می‌پردازیم:
- تیونر را روشن کنید و روی حالت گیتار قرار دهید.
- هر سیم را به صورت جداگانه بنوازید.
- تیونر به شما نشان می‌دهد که صدا تنظیم است یا باید بالاتر یا پایین‌تر برود.
- با چرخاندن گوشی مربوط به همان سیم، صدا را تنظیم کنید تا تیونر به حالت نرمال برسد.
استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل
در صورتی که تیونر ندارید، میتوانید از اپلیکیشن‌های مخصوص آموزش کوک گیتار روی گوشی‌های هوشمند استفاده کنید. این برنامه‌ها دقیقاً مثل تیونر عمل می‌کنند و بسیاری از آن‌ها رایگان هستند. فقط کافیست که گوشی را نزدیک گیتار کنید و طبق دستورالعمل بخش پیشین عمل کنید.
کوک گیتار با گوش
این شیوه کوک کردن مخصوص نوازندگان حرفه‌ای است که گوش‌شان به صدای کوک عادت کرده و می‌توانند به سرعت نت کوک را از ناکوک تشخیص دهند. با این‌حال دانستن آن برای هنرجویان مبتدی نیز خالی از لطف نیست. در این شیوه ابتدا سیم ششم کوک می‌شود و سایر سیم‌ها نیز بر اساس آن کوک می‌شوند. به این شکل که به کمک تیونر و یا صدای مرجع، سیم ششم فرت پنجم کوک می‌شود که باید صدای لا بدهد. سپس سیم پنجم فرت پنج با توجه به سیم چهارم کوک می‌شود که باید صدای ر بدهد و به همین ترتیب پیش می‌روید. در این روش، دقت گوش، اهمیت زیادی دارد.
آموزش کوک کردن گیتار برای مبتدیان
همان‌طورکه گفتیم، کوک گیتار، مهارتی است که تمامی نوازندگان و هنرجویان این ساز باید به انجام آن مسلط باشند. با شل و سفت کردن سیم‌های گیتار شما باید به نت‌های استاندارد و دلخواه خود برسید. همان‌طورکه گفته شد، این کار را میتوانید به کمک تیونر یا اپلیکشین‌های موبایل انجام دهید. توجه کنید که دستگاه یا برنامه تیونر شما حتما باید روی 440 هرتز قرار بگیرد و سپس با چرخاندن پیچ‌ها به نت موردنظر برسید. در ادامه به آموزش گام‌به‌گام کوک گیتار می‌پردازیم:
توجه به پیچ‌های گیتار
کوک کردن گیتار به وسیله‌ی پیچ‌هایی که در انتهای دسته ساز قرار دارد، انجام می‌شود. از آن‌جایی‌که گیتار 6 سیم دارد پس 6 عدد پیچ هم دارد. باید توجه کنید که حتما پیچ مربوط به سیم موردنظر را بپیچانید. قبل از پیچاندن گوشی‌های ساز، مطمئن شوید که آن‌ها سالم هستند.
سفت کردن پیچ‌ها
برای این‌که به نت‌های بالاتر برسید باید پیچ مربوط به سیم موردنظر را سفت کنید. پیچاندن سیم‌ها در این مرحله در جهت چپ (پادساعتگرد)، اتفاق می‌افتد.
شل کردن سیم‌ها
اگر قصد دارید که به نت پایین‌تر برسید، باید پیچ مربوط به سیم موردنظر را شل کنید. برای شل کردن سیم، باید پیچ را به شکل ساعتگرد بچرخانید. یعنی اگر فرکانسی که روی تیونر نشان داده می‌شود، بالاتر از نت استاندارد است باید پیچ را به سمت راست بچرخانید تا سیم شل شود. به این شکل به نت پایین می‌رسید.
رایج‌ترین کوک‌های گیتار
ممکن است نوازندگان سبک‌های مختلف، کوک‌های متفاوتی روی گیتارشان پیاده سازی کنند. به همین دلیل، در ادامه تعدادی از کوک‌های جایگزین کوک استاندارد را برای سبک‌های مختلف، معرفی می‌کنیم.
کوک گیتار استاندارد
معمولا نوازندگان با توجه به کوک استاندارد، گیتار خود را تنظیم می‌کنند و می‌نوازند. شما نیز بهتر است در ابتدا گیتارتان را به صورت استاندارد تنظیم کنید و بنوازید. بعد‌ها میتوانید کوک‌های جایگزینی را هم که معرفی می‌کنیم، امتحان کنید.
کوک استاندارد در همه‌ی سبک‌های گیتار، کاربرد دارد. کوک استاندارد از راست به چپ به صورت E, A, D, G, B, E است. سیم‌های اول و ششم هر دو، می هستند، اما دو اکتاو با یکدیگر فاصله دارند. بهتر است برای کوک کردن با ضخیم‌ترین سیم که سیم ششم است، شروع کنید.
کوک بی بمل (E Flat Tuning)
از این کوک به عنوان دومین کوک محبوب گیتار یاد می‌شود. مخصوصا بین گیتاریست‌های راک از محبوبیت بالایی برخوردار است. برای ایجاد این کوک باید همه‌ی کوک‌های استاندارد را نیم‌پرده یا یک فرت پایین بیاوریم. در نهایت کوک سیم‌های 1 تا 6 به ترتیب زیر می‌شود:
- #Eb/D
- #Ab/G
- #Db/C
- #Gb/F
- #Bb/A
- #Eb/D
کوک دراپ دی (Drop D)
برای کوک کردن گیتار در این حالت، گیتار خود را به شیوه‌ی استاندارد کوک کنید. سپس سیم ششم را از می به رِ تغییر دهید (یک گام پایین آورید). سایر سیم‌ها مانند کوک استاندارد باقی می‌مانند. بسیاری از آهنگ‌های محبوب با این کوک نواخته شده‌اند. سبک‌های متفاوتی از نوازندگی گیتار با این کوک انجام می‌شود؛ به عنوان مثال آهنگ Unchained از Van Hale یک آهنگ کلاسیک است که با این کوک اجرا شده است.
کوک دابل دراپ دی (Double drop-D)
در این روش نیز مانند روش Drop D گیتار را کوک می‌کنیم. با این تفاوت که سیم شماره یک روی D کوک می‌شود. نوازندگان معروفی چون Jimmy Page و Neil Young و Robbie Krieger و… از این نوع کوک برای سازشان استفاده می‌کنند. همچنین آهنگ Kashmir از Led Zeppelin یکی از آهنگ‌های معروف با استفاده از این مدل کوک است.
کوک ر (D Tuning)
از دیگر انواع کوک گیتار، کوک «ر» است. برای انجام این کوک، باید سیم‌ها را یک پرده یا دو فرت پایین بیاورید تا صدایی سنگین ایجاد شود. در نتیجه سیم‌های 1 تا 6 به ترتیب به این شکل کوک می‌شوند: D A F C G D .
کوک آزاد (Open Tuning)
در نهایت باید از انواع کوک گیتار، به کوک آزاد اشاره کرد که اصولا افراد حرفه‌ای از آن استفاده می‌کنند. برای انجام این نوع کوک باید با انواع آکوردهای گیتار آشنا باشید. زیرا سیم‌ها بر اساس نت‌هایی که در یک آکورد وجود دارد، کوک می‌شوند. درواقع زمانی که سیم‌ها را بر اساس یک آکورد خاصی مانند سل ماژور کوک می‌کنید، هنگام نواختن روی سیم‌های آزاد، آکورد سل ماژور اجرا می‌شود. علاوه‌بر آکورد سل ماژور، کوک آزاد را می‌توان برای آکوردهای لامینور، سی 7، دو دیز ماژور و … نیز انجام داد.
نکات مهم هنگام کوک کردن گیتار
برای این‌که گیتارتان را به درستی کوک کنید باید به موارد زیر توجه کنید:
- همیشه در محیطی ساکت کوک کنید تا صدای سیم‌ها واضح باشد.
- قبل از کوک کردن گیتار، سیم‌ها را کمی بکشید تا شُل نشوند.
- از یک مرجع صوتی دقیق (تیونر یا اپلیکیشن) استفاده کنید.
- پس از کوک، هر سیم را دوباره چک کنید؛ گاهی کوک کردن یک سیم، کوک سیم‌های دیگر را کمی تغییر می‌دهد.
رایج‌ترین اشتباهات هنرجویان مبتدی هنگام کوک گیتار
لازم به ذکر است که کوک کردن گیتار، اصول و قواعد خاص خودش را دارد. با این‌حال برخی از هنرجویان به این موارد توجه نمی‌کنند و هنگام کوک گیتار، دچار اشتباه می‌شوند. به طور کلی مهم‌ترین اشتباهات هنرجویان مبتدی هنگام کوک گیتار شامل موارد زیر است:
- استفاده اشتباه از تیونر؛
- پیچاندن بیش از حد گوشی‌ها؛
- ضربه زدن ضعیف به سیم هنگام کوک.
نتیجه‌گیری
درنهایت باید گفت که نواختن گیتار ناکوک، صدای ناهنجاری تولید می‌کند. به همین دلیل باید هم‌زمان با یادگیری گیتار، شیوه‌ی کوک کردن آن را نیز یاد بگیرید. البته در ابتدای مسیر آموزش، کوک گیتار دشوار به نظر می‌رسد. به همین دلیل بهتر است از یک استاد حرفه‌ای کمک بگیرید. اما به مرور و با کمی تمرین و توجه، کوک گیتار برای شما به یک کار ساده و روزمره تبدیل می‌شود و تجربه نوازندگی‌تان را بسیار دلپذیرتر می‌کند.
در نهایت باید گفت که اساتید حرفه‌ای ما در آکادمی وب نوازان از همان ابتدا، آموزش نت‌ها و کوک کردن ساز و تئوری موسیقی را در حد نیاز هنرجو، آموزش می‌دهند. از این نظر رو جای هیچ‌گونه نگرانی برای شما باقی نمی‌ماند. به مرور زمان و با انجام تمرینات مستمر نیز، میتوانید تا سطح حرفه‌ای پیش بروید. در این صورت میتوانید ملودی‌ها و آهنگ‌های دلخواه‌تان را بنوازید.
قطعا شما بعد از آشنایی با فضای کلاس آنلاین موسیقی میتوانید بهتر تصمیم‌گیری کنید. همچنین اگر دوست دارید تا اطلاعات بیش‌تری درباره آکادمی و اساتیدمان کسب کنید، میتوانید درخواست مشاوره رایگان دهید.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
