کوک پیانو به چه صورت انجام می شود؟
کوک پیانو توسط خود هنرجو یا کارشناس فنی ساز! همانطور که می دانید، ساز پیانو به دلیل استفاده از ارتعاش سیم برای تولید صوت، بعد از مدتی که از نواختن می گذرد، نیاز به کوک پیدا می کند. اما کوک پیانو در مقایسه با کوک سایر سازهای موسیقایی بسیار متفاوت است. تعداد سیم های این ساز در حالت استاندارد بیش از 230 سیم است و وسعت صوتی پیانو در حدود 27هرتز تا 3500 هرتز می باشد. کوک کردن این ساز به علت تعداد زیاد سیم هایش مشکل تر از کوک کردن سازهای زهی دیگری مانند ویولن و گیتار است. اما چندان نگران نباشید چرا که کوک آن ماندگاری طولانی تری دارد. اگر قصد کوک کردن پیانو خود را دارید و می خواهید صدای مطلوب و مورد انتظارتان را از سازتان بشنوید تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.
تاثیر کوک نبودن پیانو بر پیشرفت و انگیزه ی هنرجو
اگر پیانو شما کوک نباشد علاوه بر اینکه موجب آزار گوش شما به دلیل عدم هماهنگی و توازن صداها می شود می تواند انگیزه و اشتیاق شما را برای نوازندگی از بین ببرد.البته که صدای نا کوک ساز، به مرور درک هنرجویان از اصوات درست پیانو را دچار اختلال خواهد کرد.
کوک پیانو چقدر زمان می برد؟
همانطور که گفته شد کوک کردن ساز پیانو با ساز های زهی دیگر متفاوت است. در سازهای زهی مثل گیتار، ویولن و سنتور نوازنده خود می تواند سازش را تنظیم کند اما در پیانو با توجه به پیچیدگی های این ساز نوازنده معمولا نمی تواند آن را به راحتی کوک کند.
تنظیم پیانو معمولا در چند مرحله انجام می شود. برای کوک پیانو به صورت حرفه ای، این ساز چند بار به صورت رفت و برگشت تنظیم خواهد شد چرا که مجموع سیم ها فشاری تقریبا 16 هزار کیلوگرمی را به اتصالات و صفحه ی نگهدارنده سیم ها وارد می کند. در نتیجه، هنگام کوک کردن با حرکت از سمت سیم های باس به سیم های ریز فشار وارده تغییر کرده و بر کوک سیم های قبلی تاثیر می گذارد. در نتیجه در کوک کردن پیانو به چند بار رفت و برگشت و تصحیح و تغییر (کنترل) کوک های قبلی نیاز است.
کوک استاندارد پیانو
کوک استانداردی که برای پیانو شناخته می شود زمانی است که نت لا در اکتاو میانی، صوتی با فرکانس 440 هرتز تولید کند در این فرکانس قدرت و رنگ صدای نت ها بسیار بهتر خود را نشان خواهد داد.
چه موقع پیانو شما نیاز به کوک کردن دارد؟
کوک پیانو بصورت مرتب و در زمان مناسب به ماندگاری ساز شما نیز کمک می کند. عملکرد سیم ها و ساند بورد پیانو با کوک مرتب و البته نواختن ساز به تدریج بهتر خواهد شد و به اصطلاح ساز جا افتاده می شود. معمولا دو بار کوک کردن پیانو در سال را متخصصان توصیه می کنند. اما به کیفیت ساختار و قطعات پیانو و همچنین میزان استفاده ی شما از سازتان هم بستگی دارد؛ اگر استفاده ی بسیار کمی از آن دارید امکان دارد تا یک سال نیاز به کوک نداشته باشید. اما اگر حداقل 1 بار در هفته پیانو می نوازید سالی دو بار کوک کردن سازتان توصیه می شود. پیانوهایی با استفاده ی بیش از آن چه گفته شد مانند استفاده ی حرفه ای و سالن های کنسرت و آموزشگاه ها، ممکن است ماهانه نیاز به تنظیم و کوک داشته باشند.
چه عواملی باعث می شود تا پیانو شما از کوک خارج شود؟
از کوک خارج شدن پیانو دلایل متعددی می تواند داشته باشد. به عنوان مثال تغییرات آب و هوایی و میزان رطوبت و دما که بر ساند بورد (که هم جنس چوب است) و سیم های پیانو تأثیر می گذارد و باعث تغییر کوک ساز می شود.
پیانوهای نو نیز به سرعت از کوک خارج می شوند چرا که بخش های تشکیل دهنده شان که از جنس چوب و فلز می باشند خام اند و به اصطلاح همساز نیستند در نتیجه برای تثبیت کوک ساز نو با توجه به مدل و کیفیت آن ممکن است تا چهار بار بیشتر به کوک نیاز داشته باشند.
دلایل دیگری نیز وجود دارند که می توانند باعث به هم خوردگی کوک پیانو شوند از جمله لق شدن سیم گیر ها و حرکت دادن پیانو همچنین نواختن پیانو که به مرور زمان و تدریجی باعث تغییر کوک این ساز می شود.
نحوه ی کوک کردن پیانو
معمولا صداهای low (اکتاو پایین) پیانو را کمی بلندتر و صداهای High (اکتاو بالا) را کمی آرامتر از صدایی که با تیونر الکترونیکی اندازه گیری می شود خواهند شنید. تیونرهای پیانو دامنه نت های اکتاو بالا و پایین را به صورتی گسترش می دهند که همه ی نت ها در ذهن نوازنده به صورت کاملا کوک در نظر گرفته شود.
برای کوک کردن پیانو ابتدا باید دستورالعمل استفاده از انبر مخصوص کوک را بلد باشید و یا یک نرم افزار کوک بر روی تلفن همراه خود نصب کنید. رایج ترین روش کوک کردن همانطور که در ابتدا گفته شد A=440Hz است. تیونر های پیانو از اهرم کوک به منظور شل یا سفت کردن سیم ها بوسیله ی تغییر وضعیت پین ها استفاده می کنند.
قرار دادن هر نت در هارمونی مناسب دانش فنی و مهارت خاص خود را می طلبد. تکنسین های فنی که پیانو کوک می کنند صدای هر نت را هنگام فشردن هر کلید می شنوند همینطور محدوده فرکانسی (هارمونیک) را نیز در نظر می گیرند. مغز انسان همواره به پردازش هارمونیک ها مشغول است. هارمونی صدای شما در واقع باعث متمایز شدن صدای شما نسبت به دیگران می شود. با تمرین زیاد می توانید هارمونی های هر تن را تشخیص دهید.
در کل بهتر است برای کوک کردن پیانوی خود به متخصص این کار مراجعه کنید.
