کوک کردن هنگ درام، فرایندی سخت و پیچیده است. به همین دلیل یکی از چالش‌های اصلی هنرجویان مبتدی، کوک کردن این ساز است. البته این ساز به دلیل ساختار خاص خود، به ندرت از کوک خارج می‌شود؛ اما در برخی شرایط ممکن است نیاز به تنظیم مجدد داشته باشد. در این مقاله به نحوه‌ی تست تیونینگ هنگ درام می‌پردازیم، پس اگر نگران هستید که سازتان کوک خالی کند، در این مقاله همراه ما باشید.
منظور از کوک کردن هنگ درام یا تیونیگ چیست؟
هنگ درام به ظاهر ساز ساده‌ای است؛ ولی با این‌حال جزء پیچیده‌ترین سازهای موسیقی است. ساختار پیچیده‌ای که این ساز دارد، فرآیند کوک کردن را نیز دشوار می‌کند. اصولا توصیه می‌شود که کوک کردن هنگ درام به سازنده‌ی ساز و یا افراد ماهر سپرده شود. اما خوب است شما که به تازگی آموزش هنگ درام را آغاز کرده‌اید، درباره‌ی کوک کردن و نحوه‌ی تست تیون هنگ درام اطلاعاتی داشته باشید.
همان‌طورکه گفتیم، فرآیند تیونینگ هنگ درام پیچیده است زیرا نت‌های ساز را باید براساس فرکانس خاصی کوک کرد. تعیین این فرکانس‌ها بر اساس فاصله‌ی موسیقایی نت‌ها صورت می‌گیرد. از آن‌جایی که تعیین و تنظیم فرکانس کار پیچیده‌ای است، کوک کردن هنگ درام نیز دشوار می‌شود. با این‌حال تیون هنگ درام، بسیار مهم است، زیرا نواختن این ساز بدون کوک مانند ضربه زدن به یک تکه فلز است. درواقع آن‌چه‌که این ساز را منحصربه‌فرد می‌کند، تنظیم فرکانس‌ها بر اساس هارمونی خاصی است. درنتیجه‌ی این امر، صدای ماورایی و دلنشینی از ساز هنگ درام به گوش می‌رسد.
نقش ساختار هنگ درام در کوک کردن آن
شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید هنگ درام به عنوان سازی که از فلز ساخته شده است و ظاهر ساده‌ای دارد، چطور می‌تواند چنین صدای خاصی تولید کند. خوب است بدانید که ساختار هنگ درام بسیار پیچیده است. درواقع آن‌چه‌که باعث می‌شود بین هنگ درام با اشیاء و قطعات فلزی، زمین تا آسمان تفاوت وجود داشته باشد، به ساختار آن برمی‌گردد. به دلیل ساختار هنگ درام شما وقتی به آن ضربه می‌زنید فقط یک نت ادا نمی‌شود. بلکه همزمان سه نت به گوش می‌رسد. درواقع هر کدام از نت‌های هنگ درام به شکل فیلد بیضوی روی ساز قرار گرفته‌اند. حالا زمانی‌که شما روی این بیضوی ضربه می‌زنید، به طور همزمان سه نت (نت اصلی، نت اکتاو و 5 اکتاو) به گوش می‌رسد. درواقع این سه نت به دلیل ارتعاشی که ایجاد می‌شود، به طور همزمان شنیده می‌شوند. درواقع هنگام کوک کردن هنگ درام، نت اصلی روی دیمپل، نت اکتاو روی قطر اصلی و نت 5 اکتاو روی قطر فرعی، تنظیم می‌شوند. به این شکل با یک ضربه، همزمان سه نت ادا می‌شود و صدای منحصربه‌فردی ایجاد می‌کند.
نقش اسکیل‌های هنگ درام در فرآیند تیونینگ
همان‌طور که می‌دانید، هنگ درام سازی است که در گام‌ها و اسکیل‌های مختلفی ساخته می‌شود. نوع اسکیل، ارتباط زیادی با سلیقه‌ی شخصی شما دارد. آگاهی از اسکیل و گام ساز در فرآیند نحوه تنظیم صدای هنگ درام، نقش زیادی دارد. اصولا بیش‌تر هنگ درام‌های موجود در ایران، در گام D Kurd (ر مینور) هستند. نت‌های این گام به ترتیب زیر هستند:
D kurd 9: D3 / A3, Bb3, C4, D4, E4, F4, G4, A4
اگر شما بخواهید سازتان را تست کنید و ببینید که آیا کوک است یا نه، باید از اسکیل و نت‌های ساز خود آگاه باشید.
چرا هنگ درام از کوک خارج می‌شود؟
هرچندکه کوک کردن هنگ درام کار پیچیده‌ای است ولی این ساز به ندرت، کوک خالی می‌کند. با این‌حال برخی عوامل باعث تغییر کوک ساز می‌شوند. به همین دلیل هرچقدر بیش‌تر از سازتان مراقبت کنید، کم‌تر ناکوک می‌شود. عواملی مانند تغییرات دمایی و رطوبت، ضربات شدید یا نادرست و فشار زیاد و جابه‌جایی نامناسب، باعث ناکوک شدن سازتان می‌شود. به طورکلی شیوه‌ی نگهداری از هنگ درام در میزان کوک نگهداشتن آن نقش زیادی دارد.
تفاوت هنگ درام 440 هرتز با 432 هرتز
همان‌طور که اشاره کردیم، کوک هنگ درام با توجه به فرکانس، تنطیم می‌شود. از آن‌جایی‌که فرکانس 440 هرتز، فرکانس استاندارد برای سازهای مختلف است، هنگ درام نیز اصولا با این فرکانس کوک می‌شود. فرکانس 440 هرتز برای همنوازی با سایر سازها مناسب است و همچنین در تک‌نوازی نیز صدای دلنشینی دارد. با این‌حال، با تنظیم فرکانس، روی 432 هرتز، می‌توانید اکو ساز را بالا ببرید و حالتی فضایی به آن بدهید. این فرکانس برای تک‌نوازی و مدیتیشن مناسب است ولی دیگر نمی‌توان با این فرکانس با سایر سازها، همنوازی کرد. برای تنظیم ساز روی این فرکانس باید، نت A4 را به عنوان نت پایه هنگام کوک کردن در نظر بگیرید و سایر نت‌ها را براساس آن تنظیم کنید.
روش‌های تیونینگ هنگ درام
اگر می‌خواهید صدای سازتان را بررسی کنید و مطمئن شوید که آیا نیازی به کوک کردن هنگ درام‌تان است یا نه، دو روش وجود دارد.
تست صدا هنگ درام به روش گوشی
بهترین راهی که می‌توانید تشخیص دهید که صدای ساز شما کوک است یا نه؟ آشنایی با صدای هنگ درام است. درواقع زمانی‌که شما صدای نت‌ها را بشناسید، از طریق شنیدن و با روش گوشی، متوجه می‌شوید که سازتان کوک خالی کرده است یا نه. البته این نوع تشخیص نیاز به مهارت دارد و باید گوش شما کاملا تربیت شده باشد. اصولا برای هنرجویان مبتدی تشخیص به روش گوشی، دشوار است.
در این روش شما باید تمام نت‌ها را امتحان کنید. اگر بین نت‌ها، هارمونی خاصی وجود داشت یعنی ساز کوک است و درغیر این صورت باید به فکر کوک کردن هنگ درام باشید. منظور از هارمونی این است که جنس صدا، میزان کشش و ماندگاری آن‌ها باید یکسان باشد. توجه کنید که صدای نت‌ها باید از نت اول به آخر زیرتر شود. درواقع باید، نت‌های بزرگ‌تر، صدای بم‌تری بدهند و نت‌های کوچک‌تر، صدای زیری داشته باشند.
تیون کردن هنگ درام با نرم‌افزارهای مخصوص
اصولا برای هنرجویان مبتدی، تست صدا هنگ درام به روش گوشی مشکل است و نمی‌توانند تشخیص درستی دهند. به همین دلیل ما پیشنهاد می‌کنیم که به کمک تیونر این کار را انجام دهند. نرم‌افزارهای خاصی نیز برای تست کوک هنگ درام وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- Linotune؛
- Soundcorset؛
- A tuner lite.
بررسی صدای ساز و کوک بودن ساز با تیونر بسیار ساده است. فقط باید اولا بدانید که اسکیل سازتان چیست و مطابق با آن فرآیند، تست صدا را آغاز کنید. آرام به روی هر فیلد ساز، ضربه بزنید و به تیونر نگاه کنید و ببینید که چه نتی را نشان می‌دهد. اگر نتی که نشان می‌دهد مطابق با نت ساز شما باشد، سازتان کوک است. در غیر این صورت باید در اسرع وقت اقدام به کوک کردن هنگ درام‌تان کنید. اگر اسکیل ساز شما DKurd است باید نت‌های زیر در تیونر به نمایش درآیند:
D kurd 9: D3 / A3, Bb3, C4, D4, E4, F4, G4, A4
نکات مهم برای جلوگیری از خارج شدن هنگ درام از کوک
همان‌طور که مطالعه کردید، تیونینگ هنگ درام کار مشکلی است. به همین دلیل باید مراقب باشید که سازتان زود کوک خالی نکند. برای این‌کار بهتر است که کارهای زیر را انجام دهید:
- با شدت مناسب بنوازید و از ضربات محکم پرهیز کنید.
- از کاورهای محافظ استفاده کنید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
- هر چند وقت یک‌بار کوک ساز را بررسی کنید و در صورت نیاز، تنظیمات جزئی را انجام دهید.
- هنگ درام را در محیط مناسب نگهداری کنید و آن را در معرض تغییرات دمایی شدید قرار ندهید.
آیا بهتر است کوک کردن هنگ درام را به متخصص بسپاریم؟
از آن‌جایی‌که تیونینگ هنگ درام، ارتباط زیادی با ساختار پیچیده‌ی آن دارد، کوک کردن آن کار هرکسی نیست. به همین دلیل باید به افراد متخصص بسپارید. می‌توانید از سازنده‌ی ساز بخواهید که آن را برای‌تان کوک کند. به طور کلی افراد متخصص می‌توانند با دقت بیشتری این کار را انجام دهند و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنند.
نتیجه‌گیری
همان‌طورکه مطالعه کردید، کوک کردن هنگ درام کار تخصصی است و نمی‌توانید خودتان آن را انجام دهید. به طور کلی تیون کردن هنگ درام به دلیل ساختار خاصی که دارد، با سایر سازهای ضربی متفاوت است. با این‌حال جای نگرانی نیست، چون این ساز به مدت زیادی کوک را نگه می‌دارد و نیازی به کوک کردن مداوم ندارد. ولی شما می‌توانید هرازچندگاهی صدای سازتان را تست کنید تا در صورت نیاز آن را به فرد متخصصی بسپارید که کوکش کنید. فراموش نکنید که نواختن هنگ درام ناکوک، بسیار آزاردهنده است.
درنهایت اگر مدتی است، یادگیری هنگ درام را آغاز کرده‌اید ولی به اندازه‌ی کافی پیشرفت نکرده‌اید، شاید باید در شیوه‌ی آموزشی خود، تجدید نظر کنید. اگر تابه‌حال از شیوه‌ی آموزش حضوری و آموزش آفلاین، نتیجه نگرفته‌اید، چرا شیوه‌ی آنلاین را تجربه نمی‌کنید. شما می‌توانید آموزش آنلاین هنگ درام را در آکادمی موسیقی آنلاین وب نوازان آغاز کنید. ما در آکادمی وب نوازان، سال‌هاست که به طور تخصصی در زمینه‌ی آموزش آنلاین موسیقی فعالیت می‌کنیم. همچنین به کمک اساتید مجرب، سعی می‌کنیم که آموزش باکیفیتی را به شما ارائه دهیم.
اگر دوست دارید که اطلاعات بیشتری درباره‌ی شیوه و بستر آموزش، رزومه‌ی اساتید و … به دست آورید، می‌توانید درخواست مشاوره رایگان دهید.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
