ساز کلارینت چیست؟
کلارینت یا قره نی یکی از سازهای بادی قمیشی است که انواع حرفه‌ای اش معمولاً از چوب سیاه آفریقایی ساخته می شود. این ساز بادی یک قمیش، یک مجرای استوانه‌ای و یک سوراخ تقریباً استوانه ای دارد و از دسته سازهای انتقالی محسوب می شود. به کسی که این ساز را می‌نوازد، کلارینتیست گفته می‌شود.
کلمه کلارینت ممکن است همراه کلمه فرانسوی کلارینته (clarinette) وارد زبان انگلیسی شده باشد، با این حال به نظر می‌رسد ریشه‌های حقیقی این کلمه در میان نام‌های مختلف ترومپت‌هایی که در دوره‌های رنسانس و باروک استفاده می‌شد یافت شود.
عموماً معتقدند که یوهان کریستوف دنر، این ساز را در آلمان در حوالی سال ۱۷۰۰ با اضافه کردن قطعه ای به ساز «شالوماو» اختراع کرده است. در طول زمان نیز، کلیدها و صفحه‌هایی اضافه شدند تا صدا و نواختن ساز را بهبود بخشند.
این ساز انواع زیادی دارد که روی‌هم آنها را «خانواده کلارینت» می‌خوانند. معمولاً منظور از کلارینت نوع سوپرانوی آن است. این ساز انعطاف پذیری استثنائی دارد و همان‌طور که می‌توان در خانه در سبک کلاسیک با آن نواخت در گروه‌های کنسرت، گروه‌های نظامی و جاز نیز به همان خوبی به کار می‌رود.
نوعی از این ساز که توانایی تولید فاصله‌های موسیقی شرقی را دارد به قره‌نی معروف است.
ویژگیهای ساز کلارینت
مجرای استوانه‌ای مسئول صدای خاص این ساز است که می‌تواند بین سه بازه صدایی با نام‌های «شالوماو»، «کلاریون» و «آلتیسیمو» تغییر کند. کیفیت صدا با توجه به نوازنده، آهنگ، ساز و قمیش می‌تواند به صورت وسیعی تغییر کند. تفاوت در سازها و عایق‌سازی آنها باعث شد از اواخر قرن ۱۸، چندین مدرسه مختلف نواختن تأسیس گردند. کلارینت بیشترین محدوده صدایی را در بین سازهای بادی رایج دارد.
برخی از ویژگیهای ساز (قره نی):
- این ساز جز سازهای انتقالی می‌باشد.
- نت این ساز را باکلید سل می‌نویسند.
برخی از انواع رایج این ساز :
- کلارینت دو : انتقالی نمی‌باشد.
- کلارینت سی بمل (رایج‌ترین نوع ساز): یک فاصلهٔ دوم بزرگ بم تر از نت نوشته شده صدا می‌دهد.
- کلارینت لا: یک فاصلهٔ سوم کوچک بم تر از نت نوشته شده صدا می‌دهد.
- کلارینت می بمل (کلارینت کوچک): یک فاصلهٔ سوم کوچک زیرتر از نت نوشته شده صدا می‌دهد.
نقش کلارینت در ارکستر
در موسیقی کلاسیک، این ساز جزئی از سازهای ارکستر استاندارد و گروه‌های کنسرت می‌شوند. ارکستر به طور عمده دو کلارینتیست را شامل می‌شود که دو قسمت مجزا را بنوازند. قسمت نوازندگان در دهه های آخر قرن ۱۹، با به کارگیری سه کلارینت به طور معمول بزرگتر شد. در قرن ۲۰، آهنگسازانی مانند ایگور استراوینسکی، ریشارد اشتراوس، گوستاو مالر و الیویه مسیان نوازندگان این ساز را با به کارگیری کلارینت‌های مختلف در کارهایشان به نه نفر نیز رساندند.
این ساز اصالتاً یک ساز مرکزی در جاز بود که با نوازندگان نیو ارلین در دهه ۱۹۱۰ آغاز شد و به عنوان یک ساز برجستهٔ موسیقی جاز در دوره گروه بزرگ تا دهه ۱۹۴۰ باقی ماند. سیدنی بشی، آلفونسه پیکو، لری شیلدز، جیمی نوونه و جانی دادز، نوازندگان آمریکایی این ساز در موسیقی جاز بودند. سوپرانوی سی بمل رایج‌ترین نوع این ساز بود، اما تعداد معدودی از نوازندگان جاز از قبیل لوییس نلسون دلیسله و آلکاید نونزسوپرانوی دو را ترجیح می‌دادند. دوک الینگتون که از دهه ۱۹۲۰ تا دهه ۱۹۷۰، به صورت حرفه ای فعالیت می‌کرد، از کلارینت به عنوان ساز اصلی در کارهای خود استفاده می‌کرد.
با افول شهرت گروه بزرگ در اواخر دهه ۱۹۴۰، جایگاه دائمی این ساز در جاز کمرنگ شد.
منبع: ویکیپدیا
