نت ها در سازدهنی چگونه تعریف شده است؟ هارمونیکا یا سازدهنی بسته به نوع خود، می تواند چیدمان خاصی از نت ها را داشته باشد. برای نواختن سازدهنی نیز به دانستن این نت ها و چیدمان آنها نیاز دارید. در این مقاله قصد داریم چیدمان نت ها در سازدهنی های دیاتونیک و کروماتیک را توضیح دهیم. اگر شما نیز در مورد نت ها در سازدهنی کنجکاو هستید با ما همراه باشید.
نت ها در سازدهنی کروماتیک
ساز دهنی کروماتیک در سبک های کلاسیک، جز ، پاپ نواخته می شود و 12 سوراخه است در نوع متداول از این ساز ترتیب نت ها به شرح جدول زیر می باشد. این ترتیب رایج ترین ترتیب چیدمان نتها در ساز دهنی های کروماتیک است و به آن کوک مخصوص سولو یا سولو تیونینگ می گویند. نت های گام ماژور در هارمونیکا کروماتیک با نظم خاصی قرار گرفته اند و می توانیم ساز را به سه بخش تقسیم کنیم و در هر بخش شامل 4 سوراخ و 8 نت مربوط به گام ماژور باشد. به این صورت که از سوراخ یک تا چهار یک اکتاو پایینی و از سوراخ پنج تا هشت اکتاو میانی و سوراخ 9 تا دوازده نیز اکتاو بالایی خواهند بود. سعی کنید فواصل گام و محل آن ها بر سوراخ های هارمونیکا کروماتیک را به خاطر بسپارید.
نت ها در سازدهنی دیاتونیک
ساز دهنی دیاتونیک 10 سوراخ دارد و در سبک های بلوز ، کانتری ، راک فولک و پاپ نواخته می شود. چیدمان و ترتیب نت ها در این نوع از سازدهنی بر خلاف نوع کروماتیک نظم خاصی ندارد و جدول زیر بیانگر آن می باشد. در این ساز دهنی اکتاوها به سه قسمت بخش بندی می شوند : از سوراخ یک تا سوراخ شماره سه اکتاو پایینی ، از سوراخ چهار تا سوراخ شماره هفت اکتاو میانی و از سوراخ هفت تا سوراخ شماره 10 اکتاو بالایی می بشاند. سوراخ شماره هفت نقطه پایانی برای اکتاو میانی و نقطه ی شروعی برای اکتاو بالایی است.
به خاطر سپردن این نتها در نوع دیاتونیک کمی دشوارتر از نوع کروماتیک می باشد چرا که از نظم و ترتیب پیروی نمی کند. این چیدمان نتها متداول ترین چیدمان در سازدهنی های دیاتونیک است و به آن کوک ریشتر می گویند.
تفاوت چیدمان نت ها در سازدهنی های دیاتونیک و کروماتیک
- نت های هر سه اکتاو در سازدهنی کروماتیک به طور کامل وجود دارند. در سازدهنی دیاتونیک فقط اکتاو میانی کامل می باشد. (نت F و A در اکتاو پایینی و نت B در اکتاو بالایی) به این نت های حذف شده Missing Notes می گویند.
- در سازدهنی های کروماتیک اگر صدای نتی در یک سوراخ با دمش ایجاد شود بم تر از نتی خواهد بود که در همان سوراخ با مکش ایجاد می شود. البته استثنای آن در سوراخ های 4 و 8 و 12 است. در اکتاو بالایی سازدهنی های دیاتونیک اتفاق کاملا برعکس خواهد بود. در سوراخ های شماره هفت تا 10 نت های دمشی بالاتر از نت های مکشی قرار گرفته و صدای زیر تری خواهند داشت.
- در سازدهنی های کروماتیک نت های متناظر دو اکتاو متوالی، از لحاظ تعداد سوراخ فاصله ثابتی از هم دارند. و این فاصله در مورد نت های دمشی و مکشی یکسان می باشد؛ تنها استثنایی که وجود دارد در مورد نت پایه سازدهنی است. هنرجویان به دانستن و یادگیری این ویژگی ها برای نواختن فواصل نیاز خواهند داشت. اما در سازدهنی های دیاتونیک، اکتاوهای دمشی چهار سوراخه بوده و اکتاوهای مکشی چهار یا پنج سوراخه هستند. و ممکن است نیاز باشد نوازنده دهانش از اندازه ای برای چهار سوراخ به پنج سوراخ و یا برعکس آن تغییر دهد.
- نت پایه در سازدهنی کروماتیک در اکتاو میانی و بالایی تکرار شونده است. (نت های دمشی 4 و 5 یکسان و نت های مکشی 8 و 9 نیز یکسان می باشند.) در نتیجه میتوان گفت در ساز دهنی کروماتیک نواختن نت پایه می تواند با اکتاو 4 سوراخه نیز اجرا شود. نت های دیگر اما باید بصورت اکتاو پنج سوراخه نواخته شوند. نت پایه در سازدهنی دیاتونیک در هیچ یک از اکتاوها تکرارشونده ندارد. تنها در اکتاو پایینی نت فاصله پنجم تکرار می شود که نتی پایه است و به هر دو صورت مکش بر سوراخ دو و دمش بر سوراخ سه می تواند اجرا شود. مثلا در گام C نت های مکشی 2 و دمشی 3 هردو نت G هستند.
- تعداد و نوع آکوردهایی که می توان با این دو نوع ساز دهنی اجرا کرد با هم متفاوت است و می توان گفت این موارد در سازدهنی دیاتونیک تنوع بیشتری دارند. برای اینکه در آینده بتوانید آکورد نوازی ، نواختن آرپژها و همینطور بداهه نوازی در گام های مختلف در سازدهنی را یاد بگیرید باید موضوع آکوردها را را به طور کامل بیاموزید.
