علائم تغییر دهنده موسیقی همان طور که از نامشان پیداست صدای نت های موسیقی را تغییر میدهد. در این مقاله با انواع این علامت ها آشنا می‌شویم و می‌فهمیم که هرکدام چه تاثیری بر روی نت می‌گذارند. پیش از اینکه با علائم تغییردهنده موسیقی آشنا شویم ابتدا باید بدانیم که پرده در موسیقی به چه معناست.
پرده در موسیقی یعنی چه؟
در موسیقی، به فاصله ی بین نت ها پرده می‌گویند. درست همان طور که برای سنجش مسافت از متر بهره می‌گیرند، قاصله ی بین نت های موسیقی هم با استفاده از پرده بیان میشود.
مفهوم «پرده» برای هر سازی به شکل خاصی معرفی میشود مثلا در ساز پیانو فاصله کلید های سفید از یکدیگر یک پرده است اما فاصله ی کلید های سفید تا سیاه کناری خود نیم پرده می‌باشد.
علائم تغییر دهنده موسیقی کدام اند؟
علامت های مربوط به نیم پرده
علامت های «بمل» و «دیز» علامت هایی هستند که به تغییرات نیم پرده در موسیقی مربوط میشوند. تفاوت این دو علامت در زیر و بم بودنشان است.
علامت های مربوط به نیم پرده زمانی که کنار نت ها قرار بگیرند صدای نت را نیم پرده تغییر می‌دهند. به طور دقیق تر هرگاه کنار نتی علامت «بمل» قرار گرفته بود صدای آن نت نیم پرده بم تر میشود. برای مثال مثلا اگر کنار نت سی علامت بمل قرار داشت باید نت «سی بمل» را اجرا کنیم.
یعنی اگر پیانو مینوازید کلاویه سی بمل « کلید های سیاه رنگ » را میفشارید و اگر سازهایی مثل تار یا سه تار مینوازید پرده « سی بمل » را میگیرد . یا مثلا اگر کنار نت « لا» علامت بمل قرار داشت ، نت « لا بمل » را اجرا میکنید
علامت «دیز» هم به این صورت عمل می‌کند که صدای نت را نیم پرده زیرتر می‌کند. مثلا اگر کنار نت فا علامت دیز قرارگرفت بایستی نت «فا دیز» را اجرا کنید .
علائم تغییر دهنده موسیقی هم میتواند اول قطعه ، کنار خطوط حامل قرار گیرد و همچنین در طول یک قطعه کنار نت خاصی قرار گیرد . اگر ابتدای قطعه قرار داشت تمام نتهایی که ابتدای نت مشخص کرده به آن حالت اجرا میشوند . اما اگر کنار نت خاصی قرار گرفت فقط همان نت تغییر صدا میدهد .
علامت های مربوط به ربع پرده
علامت نیم پرده در انواع موسیقی کاربرد دارد، اما ربع پرده یکی از علائم تغییر دهنده موسیقی ایرانی است که توسط استاد علینقی وزیری ابداع شد. البته این علامت علاوه بر موسیقی ایرانی، در موسیقی ترکی و عربی هم کاربرد دارد.
علامت های «سری» و «کرن» علامت های تغییر ربع پرده هستند. تفاوت این دو علامت نیز در ریز و بم بودن آن هاست. زمانی که کنار یک نت «کرن» قرار بگیرد، آن نت ربع پرده بم تر میشود و زمانی که کنار نت علامت «سری» قرار بگیرد صدای آن نت ربع پرده ریزتر میشود.
به عنوان مثال اگر کنار نت می ، علامت کُرُن قرار داشت ، پرده « می کُرُن » را خواهید گرفت و یا اگر کنار نت لا ، علامت کُرُن قرار داشت ، پرده لاکرن را خواهید گرفت .
نکته مهمی که باید بدانید این است که در تار و سه تار همه پرده ها نت سری ندارند . طبق قراردادهای موسیقی ایرانی نت سری مربوط به بعضی نت ها میشود
علامت «بکار» چه کاربردی دارد؟
هرگاه علامت بکار کنار یک نت قرار گرفت ، صدای نت تغییر یافته به حالت اول باز میگردد ، یعنی آن نت را که به « نیم پرده یا ربع پرده » تغییر یافته بود را به حالت اول یعنی همان نت اصلی برمیگرداند .
