برای شروع یادگیری موسیقی اولین قدم آشنایی با واژه ها و اصطلاحات موسیقی می باشد. ضرب آهنگ یا ریتم از جمله واژه هایی است که در زمینه ی موسیقی بسیار مهم و کاربردی بوده است. ریتم در موسیقی مهم ترین عنصر در آن است چرا که ریتم، آهنگ را به جلو می راند و اهمیت آن تا حدی است که می توان گفت بدون ریتم، موسیقی وجود ندارد.
ریتم چیست؟
به هر عمل یا حرکت متناوب ریتم می گوییم. ریتم در واقع یک الگو می باشد که مرتب تکرار می شود.وجود ریتم در موسیقی به انسان آرامش می دهد، چرا که انسان از کارهایی که از الگوی منظم پیروی می کنند، لذت می برد. ریتم در موسیقی اهمیت زیادی دارد تا جایی که اگر ریتم وجود نداشته باشد قطعه ای ساخته نمی شود.
ریتم در موسیقی از دو قسمت تشکیل شده است
ضرب یا تمپو (tempo) ، میزان نما (meter signature/ time signature) دو جزء اصلی ریتم به شمار می روند. میزان نما برابر با سه چهارم و ضرب برابر صد و بیست و شش می باشد. عدد سه چهارم در میزان نما مشخص کننده ی دو چیز است:1- در هر میزان چند ضرب یا بیت وجود دارد 2- هر ضرب برابر با کدام نت است.
در واقع در هر میزان نما عدد بالایی نشان دهنده ی این است که در هر میزان چند ضرب وجود دارد و عدد زیرین نشان می دهد که هر یک ضرب معادل چه نتی است.
آلگرو (allegro)
آلگرو یک کلمه ی ایتالیایی می باشد که به معنای سریع، شتابان، با نشاط و زنده است. کلمه آلگرو در هنگام نواختن یعنی تمپویی در محدوده ی 120 تا 139 ضرب در هر دقیقه داشته باشیم.
اهمیت ریتم در موسیقی
موسیقی همیشه بر دو پایه ی اصلی ریتم و صدا استوار است. پس یادگیری ریتم برای هر فردی که حتی کمترین فعالیت را در عرضه ی موسیقی دارد، اجباری می باشد و هر شخص باید به یادگیری و اجرای صحیح آن بپردازد.
نوازندگان طبل یا درام در واقع نوعی تنظیم کننده ریتم موسیقی هستند چرا که ضرب مورد نظر را برای بقیه ی نوازندگان ایجاد می کنند. اگر نوازنده ی طبل یا درام در گروه ها و همنوازی ها نباشد و فقط یک پیانیست یا ویولونیست به تنهایی مشغول نواختن سازشان باشند چگونه می توانند ریتم را رعایت کنند یا موسیقی به شکل خوبی اجرا شود؟ پس ریتم در موسیقی از اهمیت زیادی برخوردار است.
انواع وزن در موسیقی
موسیقی ضربی:
موسیقی های ضربی در واقع از وزن برخوردار می باشند مانند موسیقی هایی که در مجالس عروسی استفاده می شود. آهنگ های چهارمضراب از این نوع موسیقی هستند که وزن مخصوص به خود را دارد.
موسیقی بدون ضرب:
موسیقی های بدون ضرب از وزن مشخص و معینی پیروی نمی کنند و نمی توان وزن خاصی را برای آنها در نظر گرفت. مانند موسیقی های سنتی که از ریتم خاصی پیروی نمی کنند.
انواع ریتم در موسیقی
ریتم ساده
که خود به سه بخش تقسیم می شود:
ریتم های دو ضربی که به صورت 1/2؛ 3/2؛ 4/2؛ 8/2 می باشد.
ریتم های سه ضربی که به صورت 1/3؛ 2/3؛ 4/3؛ 8/3 می باشد.
ریتم های چهارضربی که به صورت 1/4، 2/4؛ 3/4؛ 8/4 می باشد.
ریتم های ترکیبی
ریتم های ترکیبی یکی دیگر از انواع ریتم ها در موسیقی می باشد که از ریتم های ساده بدست می آید. روش بدست آمدن ریتم های ترکیبی به این صورت است که اگر ریتم ساده را ضرب در 3.2 کنیم ریتم ترکیبی بدست می آید.
نحوه شناسایی ریتم ها در موسیقی
ریتم های دوضربی: نحوه تشخیص ریتم های دو ضربی به این صورت است که ضرب اول قوی و ضرب دوم ضعیف می باشد.
ریتم های سه ضربی: در ریتم های سه ضربی، ضرب اول قوی، ضرب دوم و سوم ضعیف می باشد.
ریتم های چهار ضربی: در این نوع ریتم ، ضرب اول خیلی قوی است، ضرب دوم ضعیف، ضرب سوم قوی و ضرب چهارم نیز ضعیف می باشد.
