سلفژ اساس و پایه اصلی موسیقی هم برای نوازندگان و خوانندگان وهم برای آهنگسازان می باشد. مباحث مهم سلفژ به دو دسته کلی زیر تقسیم می شود:
- خواندن و تلفظ نت ها
- شناخت تمامی علامت ها و قواعد آنها
سلفژ در موسیقی، تکنیکی آموزشی، برای آواز خوانی است که در آن هر نت میزان با سیلاب خاصی ( بر اساس نت موسیقایی ) که سلفژ نامیده می‌شود، خوانده می‌شوند. هفت سیلاب که عملاً استفاده می‌شوند عبارت‌اند از: دو، ر، می، فا، سل، لا، سی . تعاریف متعددی برای این مفهوم موسیقایی وجود دارد، به عنوان مثال سلفژ را می توان خواندن یک سری نت ها به صورت پی در پی و پشت سر هم و با رعایت قوانین نت ها و سکوت ها و … معرفی کرد. در اصل پایه ی یادگیری سلفژ دانستن ارزش زمانی هر نت است و در کنار این باید ارزش زمانی هر سکوت را نیز بدانیم.
تقسیمات صدای انسان
بطور کلی صدای انسان به 6 دسته ی کلی زیر تقسیم می شود:
- سوپرانو : صدای زیر زنانه
- متسو سوپرانو : صدای متوسط زنانه
- کنترالتو : صدای بم زنانه
- تنور : صدای زیر مردانه
- باریتون : صدای بم یا صدای متوسط مردانه
- باس : صدای بم مردانه و بهترین صدای مردانه
علم سلفژ در موسیقی
به طور خلاصه، خواندن و نوشتن نت های موسیقی را که اغلب با آموزش تئوریک همراه است سلفژ می گوییم. سه رکن اساسی را می توان در آن تفکیک نمود که عبارتند از: خواندن ( نت خوانی ) نوشتن ( دیکته موسیقی) تئوری موسیقی که مفهوم سلفژ را می توان به مورد اول نزدیکتر دانست. سلفژ از دروس مهم و همیشگی هنرستان ها، دانشگاه ها و کنسرواتورهای موسیقی دنیا می باشد و تمام نوازندگان، خوانندگان، آهنگسازان، تنظیم کنندگان موسیقی و رهبران ارکستر و تمام فعالان عرصه موسیقی باید تسلط کامل بر روی این درس داشته باشند.
در این مورد سه مبحث به طور متناوب و جداگانه آموزش داده می شوند:
صدا خوانی یا کانتاتی (به ایتالیایی: CANTATI)
وزن خوانی یا پارلاتی (به ایتالیایی: PARLATI )
دیکته موسیقی (به انگلیسی: MUSIC DICTATION)
۱- کانتاتی
کانتاتی به معنی خواندن صدا و فرکانس نت ها به شکل صحیح و دقیق است. در این درس هنرجو این توانایی را پیدا می کند که صدای هر نت را دقیقا آن گونه که هست بخواند. بدین معنا که اگر نت دو به همراه پیانو خوانده شود، صدایی که از حنجره فرد خارج می شود دقیقا با پیانو یکسان است. در نهایت هنرجو در این درس توانایی خواندن انواع نت را به طور دقیق و در گام های مختلف پیدا می کند.
۲- پارلاتی
جهان را ریتم به نظم کشیده و موسیقی بدون ریتم حکم نقاشی بدون قلم و رنگ رو دارد. از این رو مطالعه ی انواع وزن ها و الگوهایی ریتمی برای هر علاقه مند به موسیقی بسیار مهم و ضروری می باشد. وزن خوانی (پارلاتی) در واقع همان خواندن کشش نت ها می باشد.
۳- دیکته موسیقی
در این بخش، دیکته ریتم و دیکته صدا به طور متناوب کار می شود و هنرجو با ممارست و تمرین فراوان توانایی نوشتن نت موسیقی که می شنود را پیدا می کند.
کلاس سلفژ برای چه کسانی مفید است؟
واضح است که سلفژ برای بالا بردن درک موسیقی و برای نوازندگان لازم است. اما باید درنظر داشت که شاید برخی مباحث تخصصی در کلاس سلفژ برای تمام هنرجویان جذاب نباشد، لذا برحسب صلاحدید استاد و نیاز هنرجو مباحث در این کلاسها تدریس می گردد. تسلط و درک این مفهوم برای افراد زیربسیار مفید خواهد بود:
- آهنگسازها
- هنرجویان آواز
- هنرجویان سازهای کلاسیک بخصوص ویولن
اگر نیازمند بهبود درک موسیقایی خود و کمک به نوازندگی و اجرای آواز خود هستید، فراگیری این مبحث بسیار برایتان مفید خواهد بود. امروزه دسترسی به کلاسهای سلفژ در منزل به سادگی امکان پذیر است.
