سلفژ پایه و اساس موسیقی است و به همین دلیل جزء دروس مهم و همیشگی هنرستان‌ها، دانشگاه‌ها و کنسرواتورهای موسیقی دنیا است. به عبارت دیگر عدم تسلط بر سلفژ به معنای عدم تسلط بر زبان موسیقی و فهم ناقص موسیقی است. پس اگر شما هم تازه پا به دنیای موسیقی گذاشته‌اید باید با این مبحث خوب آشنا شوید تا در آینده دچار مشکل نشوید. البته اگر وقت کافی ندارید می‌توانید یادگیری سلفژ را به صورت آنلاین پیش ببرید. در این مقاله به طور کامل به این مفهوم و نقش و جایگاه آن در موسیقی می‌پردازیم تا پیش‌زمینه‌ی کافی درباره‌ی زبان بین‌المللی موسیقی کسب کنید.
سلفژ چیست؟
سیستم سلفژ برای اولین بار توسط راهبی ایتالیایی به نام Guido dArezoo ساخته شد. در واقع این راهب ایتالیایی به دنبال سیستمی بود که بتواند توسط آن نت‌های موسیقی را به شکل ساده‌ای نام‌گذاری کند. در سیستمی که او ابداع کرد، نتها با کلمات لاتین نام‌گذاری شدند. بعدها این سیستم تغییراتی کرد و سیستم نت‌خوانی مدرن که شامل نت‌های «دو ر می فا سل لا سی» است ابداع شد.
به طور کلی خواندن و نوشتن نت‌های موسیقی را که اغلب با آموزش تئوریک همراه است، سلفژ می‌گوییم. درواقع سلفژ، سلفا یا سلفژیو ساختار و چهارچوبی را ایجاد می‌کند تا ملودی‌ها با روابط خاص و قابل فهمی شناسایی و اجرا شوند.
از این‌رو به مجموعه‌ای از قواعد و تکنیک‌های موسیقی که کمک می‌کنند تا نت‌خوانی صحیحی صورت بگیرد، سلفژ می‌گوییم. این تکنیک‌ها به شما کمک می‌کنند تا بدانید که هر نت چه صدایی دارد و فاصله‌ی زمانی نتها چقدر است و با چه فرکانسی باید آن‌ها را اجرا کنید.
چرا یادگیری سلفژ اهمیت دارد؟
شما به عنوان هنرجوی موسیقی، مخصوصا هنرجوی آواز، پیانو یا ویولن باید با بحث‌های تئوری و فرکانس نتها و نحوه‌ی اجرای آن آشنا شوید. درواقع مهم‌ترین دلایل یادگیری این سیستم موسیقایی شامل موارد زیر می‌شوند:
- کمک به درک مفاهیم پایه و تئوری موسیقی؛
- آشنایی با نت‌خوانی و قواعد نوشتاری نتها؛
- شناخت صدا و فرکانس نتها؛
- یادگیری وزن‌خوانی و آشنایی با ریتم‌ها؛
- شناخت الگوهای متناوب در موسیقی؛
- ملودی خوانی بدون نیاز به نوشتن؛
- کمک به آهنگسازی و تنظیم حرفه‌ای؛
- خوانندگی بدون نقص؛
- ترانه‌سرایی بهتر.
در دوره آموزش سلفژ چه می‌آموزید؟
شاید برای‌تان سوال باشد که به عنوان یک هنرجوی آواز یا ساز، در آموزش سلفژ به چه مواردی پرداخته می‌شود؟ یا به طور کلی سلفژ دارای چه اجزا و بخش‌هایی است؟ در ادامه به مهم‌ترین نکاتی که در خلال آموزش این سیستم موسیقایی یاد می‌گیرید، می‌پردازیم.
نت‌خوانی
هر ساز و آوازی از یک گستره‌ی صوتی متنوعی تشکیل می‌شود که شامل صداهای زیر تا بم است. در این میان برخی از صداها و فرکانس‌ها اهمیت بسیار زیادی دارند که آن‌ها را با نت موسیقی مشخص می‌کنند. درواقع هر قطعه‌ی موسیقی از تعداد زیادی نت تشکیل می‌شود. به همین دلیل اولین چیزی که در فرآیند آموزش سلفژ، به هنرجویان یاد داده می‌شود، نت‌خوانی است.
صداخوانی یا کانتاتی (Cantati)
کانتاتی به معنی خواندن صدا و فرکانس نتها به شکل صحیح و دقیق است. در این بخش هنرجو این توانایی را پیدا می‌کند که صدای هر نت را دقیقا آن گونه که هست بخواند. بدین معنا که اگر نت دو به همراه پیانو خوانده شود، صدایی که از حنجره فرد خارج می‌شود دقیقا با پیانو یکسان باشد. در نهایت هنرجو در این درس توانایی خواندن انواع نت را به طور دقیق و در گام‌های مختلف پیدا می‌کند.
وزن‌خوانی یا پارلاتی (Parlati)
جهان را ریتم به نظم کشیده و موسیقی بدون ریتم حکم نقاشی بدون قلم و رنگ را دارد. از این‌رو مطالعه‌ی انواع وزن‌ها و الگوهای ریتمی برای هر علاقه‌مندی به موسیقی، بسیار مهم و ضروری است. وزن خوانی (پارلاتی) در واقع همان خواندن کشش نتها است. فرقی نمی‌کند که ترانه‌سرا باشید یا خواننده، نوازنده باشید یا آهنگساز، به هرحال شما باید بتوانید به خوبی ریتم را تشخیص و آن را اجرا کنید.
دیکته موسیقی
در این بخش، دیکته ریتم و دیکته صدا به طور متناوب کار می‌شود و هنرجو با ممارست و تمرین فراوان این توانایی را پیدا می‌کند که نتی را که می‌شنود، بنویسد. دیکته موسیقی شامل دو بخش دیکته ریتمیک و دیکته ملودیک است. در دیکته ریتمیک شما با الگوهای پارلاتی و ریتمیک سروکار دارید و باید بتوانید که این الگوها را روی صفحه کاغذ و حامل‌های موسیقی بنویسید. در دیکته ملودیک شما باید بتوانید صدا و فرکانس نتها و الگوهای ملودیک را روی خطوط حامل بنویسید.
کلاس سلفژ مناسب چه کسانی است؟
همان‌طور که اشاره کردیم، سلفژ به نوعی زبان موسیقی است و به کمک این زبان می‌توان با این دنیا ارتباط برقرار کرد و ایده‌های موسیقایی خود را عملی کرد. به همین دلیل یادگیری این زبان برای افراد زیر بسیار مفید خواهد بود:
- آهنگسازها؛
- هنرجویان آواز؛
- پژوهشگران موسیقی؛
- هنرجویان سازهای کلاسیک به خصوص ویولن.؛
- افرادی که به دنیال افزایش درک موسیقایی و تسلط بر موسیقی دارد.
پس اگر نیازمند بهبود درک موسیقایی خود و کمک به نوازندگی و اجرای آواز خود هستید، فراگیری این مبحث برای‌تان بسیار مفید خواهد بود.
علامت‌های دست در سلفژ
در سلفژ حرکات دست، نقش مهمی را ایفا می‌کنند، به همین دلیل شما در فرآیند یادگیری سلفژ باید با این علامت‌ها نیز آشنا شوید. یکی از کاربردهای مهم حرکات دست در ارکسترها است که رهبر ارکستر به کمک علامت‌های دست به نوازنده‌ها و خواننده‌ها علامت می‌دهد. درواقع هر نتی با علامت خاصی نشان داده می‌شود و نوازنده و خواننده به شکل دقیقی می‌تواند نت مدنظر را اجرا کند.
همان‌طور که مطالعه کردید، یادگیری سلفژ برای هنرجویان موسیقی به خصوص هنرجویان آواز، پیانو و ویولن بسیار ضروری و مهم است. درواقع تازمانی‌که هنرجویان آواز، پیانو و ویولن، الفبای موسیقی را یاد نگیرند نمی‌توانند اجرای خوبی داشته باشند زیرا نمی‌دانند که در چه ساختار و چارچوبی باید بنوازند و یا بخوانند. درواقع در دوره‌ی آموزش سلفژ این ساختار و یا سیستم زبانی آموزش داده می‌شود. هنرجویان هنرستان‌های موسیقی بدون استثنا با سلفژ آشنا می‌شوند و این سیستم موسیقایی را یاد می‌گیرند.
البته ممکن است که شما به این هنرستان‌ها و آموزشگاه‌ها دسترسی نداشته باشید و یا زمان کافی برای آموزش حضوری نداشته باشید که راه چاره در یادگیری سلفژ به شکل آنلاین است. در این راستا می‌توانید روی تخصص و دانش وب نوازان به عنوان آکادمی پیشگام در آموزش آنلاین موسیقی حساب باز کنید. زیرا وب نوازان سال‌هاست که به شکل آنلاین، تصویری و دوطرفه به برگزاری کلاس موسیقی در بستر اینترنت می‌پردازد. به همین دلیل تجربه‌ی کافی در ارائه‌ی آموزش موسیقی به شکل آنلاین را دارد. اگر تمایل به کسب اطلاعات بیش‌تر درباره‌ی شرایط کلاس‌ها را دارید، با درخواست مشاوره‌ی رایگان ما را از تمایل خود آگاه کنید و بقیه‌ی کار را به ما بسپارید.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
