ردیف استاد صبا برای ویولن در سه دوره منتشر شده است. ردیف در موسیقی به طرز و ترتیب قرار گرفتن گوشه ها در یک دستگاه یا آواز نیز اطلاق می شود. در این مقاله به بررسی کتاب ردیف استاد ابوالحسن صبا در سه دوره می پردازیم.
ردیف استاد صبا (دوره اول)
ردیف استاد صبا برای ویولن می تواند برای یادگیری ردیف موسیقی ایرانی بسیار موثر باشد. این کتاب شامل آموزش دستگاه های موسیقی ایرانی، آشنایی با گوشه های دستگاه ها، کوک های مختلف ویولن مثل می لا می لا ، می لا ر لا و کوک های دیگر، روان شدن انگشت ها می باشد و همینطور شما می توانید دستگاه ها را از هم تشخیص بدهید. مطالبی که در این دوره آموزش داده می شود عبارت اند از:
آوز دشتی
چهار مضراب، آواز، درآمد دوم، رباعی، عشاق، گیلکی، غم انگیز، دیلمان
آواز ابوعطا
چهار مضراب، آواز، درآمد دوم، درآمد سوم، حجاز، درآمد دوم، بغدادی، گبری
آواز افشاری
چهارمضراب، آواز، درآمد دوم، درآمد سوم، قرائی، درآمد دوم، عراق، صدری، مثنوی
آواز بیات ترک
چهارمضراب، آواز، درآمد دوم، کرشمه، جامه دران، کرشمه جامه دران، فیلی، شکسته، کرشمه شکسته، فرود، قطار، نغمه قطار، مثنوی
دستگاه شور
چهار مضراب، آواز، درآمد دوم، درآمد سوم، سلمک، کرشمه رضوی 1، شهناز، قرچه، کرشمه رضوی 2، حسینی، کرشمه حسینی، بزرگ، دوبیتی، خارا، ملانازی
آواز بیات اصفهان
چهارمضراب، آواز، درآمد دوم، جامع دران، بیات راجع، عشاق، درآمد دوم، اوج و حضیض، ضربی جامه دران، مثنوی، گوشه جامه دران، گوشه بختیاری، گوشه عشاق
دستگاه همایون
چهار مضراب 1، چهارمضراب 2، آواز (درآمد اول)، کرشمه، چکاوک (درآمد اول)، کرشمه (درآمد دوم)، عشاق، لیلی و مجنون، بختیاری، شوشتری و فرود
دستگاه سه گاه
چهارمضراب 1، چهارمضراب 2، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد سوم، کرشمه (درآمد چهارم)، زابل (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد سوم، مخالف، مغلوب، مویه و فرود
دستگاه چهارگاه
چهار مضراب، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم، پیش زنگوله، زابل (درآمد اول)، درآمد دوم، پیش زنگوله، زابل (درآمد اول)، درآمد دوم، مخالف (درآمد اول)، زنگ شتر، منصوری و بسته نگار، زنگوله در منصوری و فرود
دستگاه ماهور
چهار مضراب ، آواز، کرشمه، داد، ضربی داد، دلکش (درآمد اول)، کرشمه دلکش، چهار مضراب، نیریز، شکسته، کرشمه شکسته ، عراق، کرشمه عراق و فرود
ردیف استاد صبا (دوره دوم)
این کتاب برای هنرجویانی مناسب می باشد که کتاب دوم دوره هنرستان (کتاب دوم خالقی) و ردیف اول استاد صبا را به اتمام رسانده باشند. ردیف دوم صبا نسبت به ردیف اول تخصصی تر می باشد. این کتاب شامل دستگاه ها و گوشه های زیر است:
آواز دشتی
چهار مضراب، آواز درآمد، چوپانی، ضربی عشاق، دشتستانی، عشاق، چهار مضراب عشاق، درآمد دوم، درآمد سوم، غم انگیز، امیری، بیات کرددر، حزین و فرود
آواز ابوعطا
چهار مضراب، آواز در آمد اول، سه مضراب، درآمد دوم، حجاز درآمد اول، درآمد دوم، درآمد سوم، درآمد چهارم، بغدادی، چهارباغ، گبری
آواز افشاری
چهار مضراب، آواز درآمد اول، آواز درآمد دوم، درآمد سوم، درآمد چهارم، قرایی (درآمد اول)، درآمد دوم، رهاب (درآمد اول)، درآمد دوم، عراق (درآمد اول)، درآمد دوم، حزین و فرود، مثنوی
آواز بیات ترک
چهار مضراب، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم کرشمه، حزین، داد، حزین، شهابی، دوگاه، فیلی (درآمد اول)، درآمد دوم و کرشمه، روح الرواح، شکسته (درآمد اول)، درآمد دوم کرشمه، مثنوی
دستگاه شور
چهار مضراب، آواز – مقدمه، درآمد اول ، گوشه رهاب، درآمد سوم، گوشه گریلی، شهناز، درآمد دوم، رضوی، حسینی و چهارمضراب، حسینی، کرشمه حسینی، ضربی حسینی، بزرگ، خارا و فرود، ملا نازی، گریلی
آواز بیات اصفهان
چهار مضراب اصفهان، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم، بیات راجع (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد عشاق، عشاق (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد مثنوی، مثنوی، گوشه عشاق
دستگاه همایون
چهار مضراب، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد چکاوک، چکاوک، بیداد (درآمد اول)، درآمد دوم، لیلی و مجنون،بختیاری، شوشتری، کرشمه ی شوشتری، ضربی شوشتری، صوفی نامه
دستگاه سه گاه
چهار مضراب زنگ شتر، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد سوم، زابل (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد مخالف، چهارمضراب مخالف، مخالف (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد سوم، گوشه مغلوب، مثنوی مخالف، مویه و فرود
چهارگاه
چهار مضراب، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم، زابل (درآمد اول)، درآمد دوم، مقدمه حصار ، حصار (درآمد اول)، درآمد دوم، کرشمه، زنگوله، نغمه، مویه (درآمد اول)، درآمد دوم، چهار مضراب مخالف، کرشمه (درآمد سوم)، مغلوب (درآمد اول)، درآمد دوم، منصوری (درآمد اول)، چهار مضراب منصوری، درآمد دوم، ضربی منصوری و فرود
دستگاه ماهور
چهار مضراب، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم، داد (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد سوم، دلکش (درآمد اول)، در آمد دوم ، گوشه رضوی 1، ضربی در گوشه رضوی ، گوشه رضوی 2 ، نیریز، شکسته (درآمد اول)، درآمد دوم، عراض (درآمد اول)، درآمد دوم، حزین ، نهیب، کرشمه و فرود
دستگاه نوا
چهار مضراب، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم، پنجه کردی، درآمد سوم، کرشمه، ضربی درآمد، درآمد چهارم، گردانیه، گوشت، بیات راجع (درآمد اول)، درآمد دوم، نیشابورک (درآمد اول)، درآمد دوم، عشاق، عراق، عراق (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد و ضربی نهفت، نهفت (درآمد اول)، درآمد دوم ، درآمد سوم، رهاب، کرشمه رهاب، تخت طاقدیس، عشیران (درآمد اول)، درآمد دوم، حسینی (درآمد اول)، درآمد دوم، بوسلیک، نیریز و فرود
دستگاه راست پنجگاه
چهار مضراب، آواز (درآمد اول)، درآمد دوم، درآمد سوم، درآمد زنگ شتر، زنگ شتر، زنگوله، نغمه، نیریز، پنجگاه و سپهر، عشاق، مبرقع، زنگوله، نفیر، طرز (درآمد اول)، درآمد دوم، لیلی و مجنون، راک عبداله و فرود
ردیف استاد صبا دوره سوم
کتاب دوره سوم ویولن ردیف استاد ابوالحسن صبا با هدف رفع نیاز علاقه مندان به قطعات ضربی گردآوری شده است.