تکنیک گلیساندو یا gliss از جمله هزاران تکنیکی هست که در نوازندگی بسیاری از سازها استفاده می شود و از آنجایی که برای بسیاری از هنرجویان کاربردی هست قصد داریم که در این مقاله به بررسی دقیق تر این تکنیک در سازهای مختلف یپردازیم.
تکنیک گلیساندو فقط در پیانو اجرا می شود؟ شاید دروهله اول به نظر برسد که این تکنیک تنها برای سازی خاص کاربرد دارد اما باید بدانیم که تکنیک گلیساندو برای انواع ساز در دسته بندی سازهای مختف مثل سازهای کوبه ای،مضرابی،آرشه ای،…کاربرد دارد. شاید چون اغلب اجرای این تکنیک روی پیانو دیده شده ، فکر میکنیم که خاص چند ساز محدود است.
کلمه گلیساندو به چه معناست؟
گلیساندو یک اسلاید موزیکال است. واژه gelissado از واژه فرانسوی gelissez گرفته شده است که در لغت به معنی سرخوردن است. برای این که بتوانید آهنگ های مورد علاقه خود را به زیبایی و خیلی حرفه ای بنوازید، نیاز به استفاده از تکنیک هایی دارید که در موسیقی وجود دارد با استفاده از این تکنیک ها می توانیم از جذابیت های موسیقی بیشتر لذت ببریم و آهنگ هایی که می نوازیم را خیلی دلربا تر کنیم یکی از آن تکنیک ها، تکنیک گلیساندو است که در موسیقی کاربرد زیادی دارد. اگر درباره این تکنیک و روش های اجرای آن در سازهای مختلف اطلاعاتی ندارید این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید.
تکنیک گلیساندو بصورت کلی چیست؟
تکنیکی دراجرای موسیقی است که در آن نوازنده محدوده ای صوتی را به صورت سراندن و با گذر از همه نت های قابل اجرای یک سازدر آن محدوده اجرا می کند. اجرای آن برروی ساز، با سرانیدن انگشت درطول سیم از پایین به بالایا برعکس انجام می شود.
در سرش نغمه ای، روش اجرای گام به گونه ای است که هر نت به نت قبلی یا بعدی آن چسبیده باشد به عبارت دیگر گلیساندو در موسیقی گام سریع بی وقفه ای است که با لغزاندن انگشت روی کلاویه ها یا سیم های هارپ یا دسته انگشت گذاری ویولن یا گیتار حاصل می شود،در سازهای بادی این حرکت با آوای لغزان پیوند دارد در ادامه به بررسی این تکنیک در سازهای مختلف می پردازیم.
گلیساندو در پیانو
اجرای این تکنیک برروی پیانو کمی پیچیده تر از سازهای دیگر است،دلیل آن هم تفاوت ساختاری پیانو با دیگر سازهاست اجرای این تکنیک برروی پیانو به صورت زیر است:
1.اجرای تکنیک از چپ به راست
برای اجرا انگشت های دو و سه و چهار و پنج دست راست تون رو به هم بچسبانید به طوری که انگشت سه کمی به سمت پشت پشت دست متمایل شود،طوری که در حالت مایل باز هم به دو انگشت اطرافش تماس داشته باشد،بعد دستتان را به روی نتی که میخواهید از آن شروع کنید قرار میدهید که عملا انگشت شماره سه چون از همه بلند تر است برروی کلید قرار میگیرد حالا دست خود را با زاویه 45 درجه نسبت به کلیدهای پیانو برروی کلیدها بکشید به طوری که فقط کلیدهای سفید اجرا شود.
2.اجرای تکنیک از راست به چپ
برای اجرا تنها کافی است که انگشت شصت دست راست را به صورت 45 درجه از راست به چپ پیانو به روی کلیدهای سفید بکشید اما درصورت احساس درد بسیار زیاد میتوانید انگشت های دو وسه را به پشت شصت بچسبانید تا به صورت تکیه گاه عمل کرده و درد وارد بر انگشت شصت را کاهش دهند؛ممکن است دراولین اجراها درد بسیار زیادی را احساس کنید اما مشکلی نیست،شما اگر به قوانینی که گقته شد درست عمل کنید دردها درتمرین کاهش پیدا میکند و بعد مدتی اصلا دردی احساس نمیکنید.
گلیساندو در ویولن
یکی از تکنیک های مهم در ویولن تکنیک گلیساندو است.این تکنیک با عمل کشیدن انگشت روی سیم و لیز دادن انگشت اتفاق می افتد، از جمله تکنیک هایی است که درانواع ملودی ها به خصوص ملودی های شرقی آن را به کار میگیرند.
گلیساندو برای گیتار
تعریف گلیساندو در گیتار هم تعریفی یکسان با سازهای دیگر دارد اما نحوه اجرای آن متفاوت است. دراینجا با مثالی تئوریک ، یک نمونه اجرای تکنیک گلیساندو برای ساز گیتار را با هم برسی می کنیم:
“فرض کنید می خواهیم از فرت پنج سیم دو به فرت هفت اسلاید کنیم، فرت پنج رو پیک میزنیم و انگشت را سر میدهیم تا فرت هفت!”
گلیساندو برای تار و سه تار
گلیساندو در سازهای ایرانی نظیر تنبک و تار و سه تار هم اجرا می شود. لیزخوردن یا سرخوردن انگشت از پرده ای به پرده دیگر است، این تکنیک در اکثر سازهایی که انگشت گذاری دارند وجود دارد. در ساز سه تار هنگامی که روی پرده (فا) مضراب زدید با ادامه همان صدا انگشت را روی دسته می کشید تا به پرده (دو) برسید.
در این مقاله متوجه شدیم درکنار همه تکنیک های مختلفی که برای انواع ساز در موسیقی وجود دارد مثل تکنیک آپوگاتو، ترمولو، تکنیک گلیساندو هم هست که برای انواع ساز کاربرد دارد. برای تبدیل شدن به یک نوازنده حرفه ای لازمه که تکنیک های مختلف برای نوازندگی را بدانیم و اطلاعات کافی داشته باشیم و با توجه به نکات ظریف به نوازنده ای توانمند تبدیل شویم که همه افراد از شنیدن موسیقی هایی که می نوازیم لذت ببرند. اگر علاقمند به شروع یادگیری نوازندگی و لذت از اجرای این تکنیک ها هستید بسادگی می توانید در کلاسها بصورت آنلاین حضور داشته باشید و با نظارت و آموزش صحیح استاد به این مهارت برسید.
