تکنیک های مضراب تار و سه تار به دو دسته ی کلی دست راست و دست چپ تقسیم بندی می‌شوند که تمرین ها و تکنیک های دست راست به انواع مضراب اشاره دارد و تکنیک های دست چپ نیز نکات انگشت گذاری را آموزش می‌دهد.
برخی ازنوازندگان ساز تار و سه تار به جای استفاده از کلمه تکنیک، از کلمه ی «زینت» برای تعریف این مهارت ها استفاده می‌کنند. دلیل این جایگزینی این است که هنگام اجرای این اصول صدای زیباتر و تاثیر گذارتری از ساز خارج میشود که می‌توان این صدا را به زینتی برای ساز تشبیه کرد.
برای درک بهتر این مفهوم می‌توانید یک فیلم سیاه سفید را در نظر بگیرید و همان فیلم را با نسخه رنگی و پرجزئیات آن مقایسه کنید. کدام یک از این دو اثر انرژی و احساس بهتری به شما منتقل می‌کند. قطعه نسخه رنگی هم برای دیدن لذت بخش تر خواهد بود و هم به ما کمک می‌کند تا از روی رنگ بندی ها احساسات و فضای فیلم را به خوبی درک کنیم.
تکنک های تار و سه تار هم در نوازندگی نقش رنگ ها در سینما را دارند. یعنی بدون رنگ انگار یک چیزی کم است و احساسات پشت هر نت آنگونه که باید به گوش مخاطب نمی‌رسد.
تکنیک های مضراب تار و سه تار کدام اند؟ و چه تفاوتی با هم دارند؟
مضراب راست و چپ
تکنیک های مضراب تار و سه تار تماما یکی هستند و تنها تفاوت آن ها در مضراب راست و چپ با یکدیگر است. در تار مضراب راست از بالا به پایین می‌آید ولی مضراب راست سه تار از پایین به بالا است.
به همین ترتیب مضراب چپ در تار از پایین به بالا و در سه تار از بالا به پایین انجام میشود.
مضراب ریز
قبلا در مقاله ای دیگر به طور مفصل درباره مضراب ریز و تمرین های مخصوصی که به تقویت آن کمک می‌کنند توضیح داده ایم. مضراب ریز به نواختن پیوسته و سریع مضراب راست و چپ با یکدیگر می‌گویند. سرعت نوازندگی این تکنیک به مهارت های نوازنده بستگی دارد. هرچه سرعت نواختن این نت بالاتر باشد آن نت زیباتر از آب در می‌آید. برای یادگیری بهتر و افزایش تمرکز و توانایی خود سعی کنید تا روزانه حداقل ده دقیقه این تکنیک را تمرین کنید. می‌توانید تمرینات خود را با سرعت کم آغاز و به مرور سرعت خود را افزایش دهید.
چپ ریز
برای اجرای این تکنیک نوازنده باید ابتدا یک مضراب چپ بنوازد و پس از یک مکث کوتاه که کمتر از یک ثانیه است مضراب ریز خود را اجرا نماید. البته باید دقت داشته باشید که مضراب ریز باید حتما با مضراب راست شروع شود.
تک ریز
تکنیک تک ریز در واقع همان راست ریز است. روش اجرای آن هم اینگونه است که ابتدا یک مضراب راست میزنید و پس از مکث کوتاه شروع به نواختن مضراب ریز میکنید. برخلاف تکنیک قبلی این بار باید ریز خود را با مضراب چپ آغاز کنید.
مضراب دراب
به اجرا شدن پی در پی سه مضراب «راست-چپ-راست» مضراب دراب می‌گویند. مضراب دراب را می‌توان روی یک تا سه نت اجرا کرد. این تکنیک با سرعتی معادل نت سه لا چنگ نواخته میشود. در واقع اگر بخواهیم نگاه دقیق تری به تئوری این تکنیک داشته باشیم، دو نت اول این تکنیک با سرعت سه لا چنگ و نت آخر دولاچنگ نواخته میشود. این مضراب را با علامت های مختلفی نشان می‌دهند که می‌توانید آن ها را در عکس زیر مشاهده کنید.
دراب چپ
دراب چپ ترکیب یک «تک ریز» و یک راست اضافه بر آن است. به این صورت که ابتدا یک مضراب راست میزنید و سپس یک « چپ – راست – چپ – راست » متوالی را اجرا میکنید. علامت مشخصه آن به صورت یک علامت دراب معکوس است .
دراب کنده
دراب کنده به دو صورت قابل اجراست. در روش اول نوازنده می‌تواند پس از دراب زدن بلافاصله تکنیک کندن را پیاده کند. و در روش دوم می‌تواند هم زمان هر دو تکنیک را با هم پیاده کند.
دراب کمان
این تکنیک تلفیق دراب و کمان است و به این صورت اجرا میشود که روی مضراب راست آخر درّاب تکنیک کمان را اجرا میکنید. تکنیک «دراب کمان» را می توان روی نت های قبلی و بعدی اجرا کرد.
شلال
مضراب شلال از چهار مضراب «راست- چپ- راست- چپ» یه صورت پیوسته اجرا می‌شوند. مضراب آخر که به عنوان خاتمه دهنده اجرا میشود باید قوی تر و با شدت بیشتری نواخته شود. مضراب شلال یک مضراب چهار بخشی است که می‌تواند روی چهار نت اجرا شود اما معمولا روی دو نت اجرا میشود.
