تمرین سه تار بدون شک مهم‌ترین و بهترین راهی است که می‌تواند از شما یک نوازنده‌ی تمام عیار بسازد. برای این‌که بتوانید با دست‌های خودتان صدای گوش‌نواز و زیبایی از سازتان درآورید، فقط باید تمرین کنید. البته که شیوه‌ی تمرین کردن شما مهم است. شاید خود شما هم بارها دنبال راهی گشته‌اید که بتوانید مؤثرتر تمرین کنید. جالب است بدانید که پیش از شما هم افراد زیادی دچار این چالش شده‌‌اند و راه‌کارهایی هم پیدا کرده‌اند. به طور کلی، بنابر نظر اساتید روش های خاصی برای یادگیری بهتر و سریع‌تر سه تار وجود دارد. در این مقاله ما به بررسی این روش‌ها می‌پردازیم.
نقش تمرین سه تار در یادگیری سریع آن
بدون شک شما بهتر از من میدانید که در فرآیند آموزش سه تار ، تلاش و تمرین زیاد تنها مسیر تبدیل شدن به نوازنده‌ی خوب است. سازی مانند سه تار را فقط و فقط با تمرین زیاد می‌توان یاد گرفت. سه تار سازی حساس است و هیچ‌گاه در همان ابتدا نوای خوشش را به شما نشان نمی‌دهد. تنها راه شما این است که مصاحبت زیادی با آن داشته باشید و دفعات زیادی آن را دست بگیرید و تمرین کنید. به مرور زمان و با یادگیری روش های تمرین سه تار می‌توانید، نحوه‌ی سه تار نوازی را یاد بگیرید. تازه آن وقت است که صدای خوشی از ساز به گوش‌تان می‌رسد و این نقطه، همان جایی است که دیگر هیچ وقت نمی‌توانید از رفیق تازه‌یافته‌تان دست بکشید.
مهم‌ترین روش های تمرین سه تار
تمرین زیاد و اصولی تنها راه روشنی است که می‌تواند از شما یک سه تار نواز خوب بسازد. ولی نکته این‌جاست که تمرین کردن سه تار هم اصول و آداب خاصی دارد. یعنی صرف تمرین کافی نیست و باید به نکات خاصی توجه کنید تا نواختن این ساز را سریع و به شکل درست یاد بگیرید. در این بخش به روش های تمرین کردن سه تار می‌پردازیم. مطمئن باشید با انجام دقیق و پیوسته‌ی این روش‌ها، با وجود تمام درگیری‌هایی که در زندگی عادی خود دارید، نواختن سه تار را خیلی خوب یاد میگیرید.
هر روز تمرین کنید
اگر می‌خواهید در نواندگی سه تار پیشرفت کنید باید هر روز تمرین کنید و بدانید که هیچ روشی در پیشرفت نوازندگی نمی‌تواند جای تمرین کردن را بگیرد. خودتان را موظف کنید حتی اگر پانزده دقیقه هم که شده تمرین‌های خود را انجام دهید. این کار باید مانند مسواک زدن برای شما به یک عادت تبدیل شود.
به یاد داشته باشید که بزرگ‌ترین تاثیرات با استمرار در زندگی اتفاق می‌افتد درست مانند قطرات آب که در دراز مدت سنگ را سوراخ می‌کنند. دارن هاردی در کتاب شاهکار خود «اثر مرکب» می‌گوید: «حتما نیازی نیست مثل خرگوش بتازید تا از پا در بیایید. مثل لاک پشت باشید، آهسته اما پیوسته ادامه دهید و اثراث جادویی آن را در زندگی خود مشاهده کنید. پس فراموش نکنید برای پیشرفت در نوازندگی سه تار باید هرروز حداقل 15 دقیقه را به تمرین کردن اختصاص دهید.»
خودتان را گرم کنید
هرکاری یک مقدمه‌ای دارد و نباید یکباره رفت سراغ آن و باید آرام‌آرام پیش رفت. همان‌طور‌که ورزشکاران، پیش از انجام حرکات سنگین ورزشی، خودشان را گرم می‌کنند، نوازندگان و خنیاگران هم باید این کار را انجام دهند. به همین دلیل هربار که می‌خواهید تمرین کنید ابتدا کمی مضراب ریز بزنید. سپس برخی از تکنیک‌های ساده را انجام دهید و درس پیشین را تمرین کنید و بعد از همه‌ی این‌ها سراغ تمرین درس اصلی خود بروید.
پیش از تمرین، ساز خود را کوک کنید
نکته‌ای که باید پیش از تمرین سه تار از آن اطمینان حاصل کنید، کوک بودن سازتان است. به همین دلیل باید قبل از تمرین، تمامی سیم‌های ساز را امتحان کنید و از کوک بودن آن مطمئن شوید. تا زمانی‌که ساز شما کوک نباشد قطعا صدای خوبی و دلنوازی که از سه تار انتظار می‌رود را نخواهید داشت. برای کوک کردن سه تار می‌توانید از تیونو کمک بگیرید.
مقابل آینه تمرین کنید
یکی دیگر از روش های تمرین سه تار که به شما در یادگیری سریع این ساز کمک می‌کند، انجام تمرینات، مقابل آینه است. این روش تمرینی چندین مزیت دارد. اولین چیزی که به محض شروع تمرین سه تار مقابل آینه آن را حس می‌کنید، نحوه نشستن و دست گرفتن سه تار است. همان‌طور که میدانید استایل نوازندگی، مهم‌ترین بخش از یادگیری هر سازی است. زمانی که شما یاد بگیرید چگونه با سازتان به درستی ارتباط برقرار کنید، ساز می‌تواند به وسیله‌ای برای انتقال احساسات شما تبدیل شود. به اساتید بزرگ سه تار نگاه کنید که چگونه سازشان را موقع نوازندگی در آغوش می‌گیرند و احساسات مختلف را به مخاطبین منتقل می‌کنند.
همچنین آینه به شما کمک می‌کند تا آناتومی بدن خود را موقع نواختن و تمرین سه تار ببینید و درصورتی که نادرست بود آن را درست کنید. چون اگر به شکل نادرست بنشیند و سه تار بنوازید در درازمدت مشکلاتی مانند آرتروز گردن و کمردرد خودشان را نشان می‌دهند. قطعا شما دوست ندارید که سلامتی خود را از دست بدهید، چون در این صورت دیگر هیچ وقت نمی‌توانید ساز بزنید.
اهمیت دیگری که تمرین سه تار مقابل آینه دارد، این است که به شما کمک می‌کند جای پرده های سه تار را حفظ شوید. برای این که بتوانید جای پرده‌ها را یاد بگیرید سعی کنید زمان‌هایی که مقابل آینه تمرین می‌کنید به هیچ وجه به دسته سازتان نگاه نکنید. در عوض سعی کنید جای پرده‌ها را از روی آینه پیدا کنید و بنوازید. این کار به مرور به شما کمک می‌کند تا بهتر بنوازید.
پیش از تمرین نت خوانی کنید
از دیگر روش های تمرین سه تار که به پیشرفت نوازندگی شما کمک می‌کند، نت خوانی است. سعی کنید پیش از نواختن قطعه‌ی مدنظرتان، ابتدا نت‌های آن را خوب بخوانید، جای آن‌ها را روی پرده‌های سه تار پیدا کنید. میزان کشش نت ها را بررسی کنید و وزن قطعه را به دست بیاورید و در نهایت شروع به اجرا کنید.
روی تمرین تمرکز کنید
همان‌اندازه که تمرین روزانه مهم است، کیفیت تمرین‌ها هم اهمیت زیادی دارد. یعنی تمرین زیاد، بدون تمرکز هیچ فایده‌ای ندارد. این‌که شما بتوانید روزی 20 دقیقه با حواس جمع تمرین کنید، نتیجه‌ی خیلی بهتری میگیرید تا زمانی‌که زمان طولانی ولی با حواس غیرمتمرکز و رفت‌وبرگشت‌های زیاد، تمرین کنید. پس اگر می‌خواهید بین کارهای روزانه و زندگی پرمشغله‌ای که دارید، سه تار هم تمرین کنید، زمانی را انتخاب کنید که کاملا متمرکز باشید. از خانواده و بچه‌های‌تان بخواهید که برای مدتی کوتاه مزاحم‌تان نشوند و گوشی‌تان را خاموش کنید و اجازه ندهید که تکنولوژی، حواس‌تان را پرت کند. لحظه‌ای که دارید تمرین می‌کنید، حس نوازنده‌های معروف را بگیرید و سعی کنید به این شکل روی هدف‌تان تمرکز کنید و با حس بهتر به تمرین ادامه دهید.
بداهه نوازی کنید
بدون توجه به هیچ نت و آهنگی که از قبل شنیده باشید، ساز را بردارید و بداهه نوازی کنید و با لذت مشغول کشف ملودی‌های تازه شوید. موقع بداهه نوازی به این فکر نکنید که دلنشین می‌نوازید یا نه؟ بلکه فقط روی درآوردن صدای سازتان به شیوه‌های مختلف تمرکز کنید. این کار هم به نفع شما است و هم به نفع سازتان. بعد از مدتی بداهه نوازی متوجه می‌شوید که هر دو شما نیاز به این برون‌ریزی حسی و ذهنی داشته‌اید. تازه هرچقدر با سازتان بیش‌تر دم‌خور شوید و راحت‌تر و خودمانی‌تر برخورد کنید، رفیق‌تر خواهید شد و حرف هم را بهتر خواهید فهمید. هر وقت که از یادگیری سه تار دلسرد شدید فقط کافی است مدتی بداهه نوازی کنید تا متوجه تاثیر معجزه‌آسای این روش بشوید.
تمرین های خود را ضبط کنید
وقتی که شما در حال نواختن سه تار هستید، هیجانات و احساسات مانع از این می‌شوند که روی عوامل مختلفی تمرکز کنید. همین امر باعث می‌شود که نتوانید به خوبی متوجه نقاط ضعف خود شوید و یا حتی در صورت متوجه شدن ندانید که مشکل دقیقا از کجا است. به خاطر همین یکی از مؤثرترین روش های تمرین سه تار، ضبط کردن تمرین‌ها است. درواقع بعد از تمرین کردن، مؤثرترین کار برای پیشرفت در نوازندگی سه تار، ضبط تمرینات است. زمانی‌که هنرجوها تمرین‌های خود را ضبط می‌کنند و به آن گوش می‌دهند، متوجه تمام ایرادات و نواقص نوازندگی خود می‌شوند. ضبط کردن صدا دقیقا مثل آینه عمل می‌کند. ضبط کردن صدای ساز به شما کمک می‌کند احساس مخاطبی که صدای ساز شما را گوش می‌کند، درک کنید و برای بهبود نوازندگی خود بیش‌تر تلاش کنید.
برای خودتان برنامه‌ی شخصی تنظیم کنید
حتما خودتان بارها تجربه کرده‌اید تا زمانی‌که برای رسیدن به یک هدف برنامهریزی نکنید و زمان خاصی را برای رسیدن به آن تعیین نکنید متعهد به انجام آن نمی‌شوید. کاغذ و قلم خود را بردارید و همه چیز را با جزئیات کامل بنویسید. مثلا بنویسید که من باید در طی این ماه این مباحث را تمرین کنم، یا باید هر هفته یکی از قطعه‌های سه تار را بنوازم و … . برنامهریزی باید کاملا جدی و حساب شده باشد. حتی برای روزهایی که طبق برنامهریزی پیش نمی‌روید برای خود جریمه بگذاید و روز بعد دو برابر تمرین کنید.
قطعات متنوع را تمرین کنید
در مسیر یادگیری سه تار بسیار پیش می‌آید که دلسرد شوید و یا به دلیل تمرین‌های تکراری دچار ملال شوید. پس بهتر است که قطعات مختلف را تمرین کنید تا از دور تکرار خارج شوید. قطعا هدف شما از یادگیری سه تار این است که بتوانید قطعات زیبا و دلنشین را بنوازید و از صدایی که می‌شنوید لذت ببرید. درحالی‌که برخی از قطعات که برای تمرین به هنرجویان مبتدی درس داده می‌شود، ریتم کم‌تری دارند و بسیار خشک هستند. خوب است بدانید که این قطعات برای این است که شما با نحوه‌ی انگشت گذاری و مضراب زدن آشنا شوید. به همین دلیل خوب است هنگام تمرین کمی بازگوشی کنید و قطعات مختلف بنوازید. هرچه این قطعات ملودیک‌تر باشند و ریتم بهتری داشته باشند بیش‌تر بر دل‌تان می‌نشیند.
همان‌طور که مطالعه کردید، تنها با تمرین درست و اصولی می‌توانید انتظار داشته باشید که در نواختن سه تار پیشرفت کنید. مطمئن باشید با وجود هرگونه گرفتاری هم می‌توانید روزی پانزده دقیقه به شکل اصولی و هدفمند تمرین سه تار کنید.
البته ما از گرفتاری‌ها و مشغله‌هایی که هر کسی را به نوعی درگیر کرده آگاه هستیم. جالب است بدانید آکادمی موسیقی آنلاین وب نوازان خود نیز زاده‌ی گرفتاری‌های زیاد است. ما خوب می‌دانیم که مهاجرت به خارج از کشور و عدم دسترسی به استاد خوب سه تار، زندگی در شهرهای کوچک و دور از مرکز، شغل تمام‌وقت، مدیریت خانه و خانواده، تربیت فرزندان، شلوغی و ترافیک سطح شهر، هزینه‌ی بالای آموزش حضوری و … مانع یادگیری موسیقی به شکل حضوری است. به همین دلیل از همان چند سال پیش به این فکر کردیم که تنها با آموزش آنلاین است که می‌توان بسیاری از هنرجویان را به آرزوهای‌شان رساند. درنتیجه تلاش کردیم تا گوشه‌ی خانه‌ی هر ایرانی را به کلاس موسیقی تبدیل کنیم. از آن پس صدها هنرجو را تربیت کرده‌ایم که به دلیل محدودیت‌های آموزش حضوری، مدت‌ها روی خواسته‌ی قلبی خود سرپوش گذاشته بودند. نوای خوشی که هنرجویان سابق ما در خلوت خود، مهمانی‌ها و دورهمی‌ها، گروه‌های موسیقی و کنسرت‌ها می‌نوازند به گوش‌مان می‌رسد. قطعا هیچ چیز به اندازه‌ی این نوای دلنشین خستگی این سال‌ها را از تن ما نمی‌شوید.
اگر شما هم می‌خواهید بیش‌تر در جریان آموزش آنلاین سه تار و نحوه‌ی برگزاری کلاس‌ها قرار بگیرید تنها کافی است درخواست مشاوره رایگان کنید.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
