موسیقی تولدت مبارک را بدون شک همه‌ی ما میشناسیم. قطعه ای که جایگاه آن در فرهنگ ما پا را فراتر از یک قطعه ی معمولی موسیقی گذاشته و به نوعی می‌توانیم بگوییم به یک سنت رایج برای برگزاری جشن های تولد تبدیل شده است.
احتمالا شما هم این ترانه را در جشن تولد عزیزانتان برای آن ها خوانده اید و یا کسانی که دوستشان دارید برای تبریک تولدتان آن را به شما هدیه داده اند. خلاصه این آهنگ آن قدرها محبوب و مشهور است که فکر نمی‌کنم کسی بتواند بگوید که آن را نشنیده است و تقریبا همه ی ما با آن خاطرات شیرین و ارزشمندی داریم.
اما آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چه کسی آهنگ تولدت مبارک را ساخته؟ این آهنگ چگونه و برای چه ساخته شده؟ و تاریخچه ی آن چیست؟ برای پاسخ به این سوالات با ما همراه باشد.
تاریخجه موسیقی تولدت مبارک
شاید باور این مسئله سخت باشد اما موسیقی تولدت مبارک برای اولین بار در تولد سه سالگی خط تولید ماشین های پیکان در ایران خوانده شد!!! بله، این موسیقی به سفارش کمپانی پیکان و برای سالگرد تولید این خودرو ساخته و در یک تیزر تبلیغاتی مورد استفاده قرار گرفت. آهنگسازی این قطعه به عهده ی آهنگساز بزرگ ایرانی انوشیروان روحانی بود و شعر معروف آن نیز توسط پرویز خطیبی و نوذر پرنگ سروده شده است.
بیش تر از نیم قرن پیش، یعنی حدود سال های 1346، اولین خط تولید خودروی پیکان در ایران توسط کمپانی ایران ناسیونال یا همان ایران خودروی امروزی راه اندازی شد. خودروی پیکان به عنوان اولین خودروی تولید داخل در ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار بود و به همین دلیل زمانی که کمتر از سه سال از افتتاح خط تولید آن می‌گذشت مسئولین این کمپانی به فکر برگزاری سالگرد با شکوهی در استادیوم آزادی افتادند.
در سال 1348 فرهاد هرمزی به سفارش شرکت تولید کننده پیکان یا همان شرکت ایران ناسیونال ، ساخت فیلمی تبلیغاتی به نام «تولدت مبارک» را آغاز کرد. او از انوشیروان روحانی دعوت کرد تا برای این فیلم قطعه ای بسازد و حاصل این همکاری شاهکاری بود که برای همیشه در دلهای ایرانیان ماندگار شد.
موسیقی تولدت مبارک
جشن تولد به شکلی که ما امروزه آن را میشناسیم در سال های 1330 تا 1340 در فرهنگ ایرانی رواج پیدا کرد. این جشن به تقلید از جشن تولدهای اروپایی برگزار می‌شد و به همین دلیل موسیقی که در این جشن خوانده می‌شد همان قطعه ی معروف Happy Birthday بود که در اروپا و آمریکا رواج داشت.
زمانی که روحانی به دعوت هرمزی به پروژه ی ساخت تیزر تبلیغاتی خودروی پیکان پیوست تصمیم گرفت آرزوی دیرینه ی خود را محقق کند. او در این سال ها در فکر ساخت قطعه ای ایرانی برای مراسم های تولد بود و دست سرنوشت این فرصت بزرگ را در اختیار او قرار داده بود تا به آرزوی همیشگی خود دست پیدا کند.
این قطعه با همکاری جمعی از نوازندگان و موسیقیدانان ساخته شد و در سال 1349 برای اولین بار پخش شد. موسیقی تولدت مبارک در ابتدا فقط از رادیو و با تعداد دفعات بالا پخش می‌شد. طولی نکشید که ملودی و شعر آن ورد زبان همه ی مردم ایران شد اما در تمام مدت زمان پخش این ترانه در رادیو هیچ اشاره ای به ارتباط آن با خودروی پیکان نشده بود. به همین دلیل زمانی که ماهیت واقعی آن توسط فیلم تبلیغاتی ساخته شده توسط کامران شیر دل مشخص شد تاثیر فوق العاده ای بر اذهان عمومی گذاشت و یکجورهایی می‌شود گفت در مدت کوتاهی نقل مجلس همگان شد.
ویژگی های این قطعه
اگر بخواهیم آهنگ تولدت مبارک را از منظر موسیقیایی بررسی کنیم، این قطعه در دستگاه ماهور نواخته می‌شود و همین ویژگی باعث شده تا قابلیت اجرا با تمام سازهای موسیقی ایرانی و غربی را داشته باشد. خود روحانی برای ساخت این قطعه از یک کیبورد برند کمپانی یاماها به عنوان ساز اصلی استفاده کرده بود.
موسیقی تولدت مبارک از دو قسمت تشکیل شده است، که هردوی آن ها از فرم های اصلی در ردیف موسیقی ایرانی هستند که اصطلاحا به آن «رنگ» می‌گویند و ریتم شیش و هشتی دارند. برخی از موسیقیدانان هم معتقدند که روحانی این قطعه را با الهام ار ترانه‌ی فولکور مکزیکی به نام «لاکوکورچا» ساخته است. لاکوکورچا یکی از ترانه های کوچه و بازاری و محبوب در مکزیک است که به گفته ی خیلی ها خود این قطعه در جریان انقلاب سوسیالیست مکزیک در سال 1910 ساخته شده است.
خلاصه که هر رمز و رازی پشت ساخت این ترانه است، نمی‌توان تاثیر گذاری و ماندگاری آن را نادیده گرفت.
