افزایش سرعت در نوازندگی تار، یکی از چالش‌های هنرجویان مبتدی تار است. احتمالا شما هم مانند بسیاری از علاقه‌مندان به این ساز دلنشین، بعد از یادگیری مفاهیم مقدماتی، دوست دارید بتوانید خیلی سریع و پویا بنوازید. بدون شک این اتفاق برای شما هم می‌افتد و می‌توانید به این مرحله برسید ولی باید به تکنیک‌های خاصی مسلط شوید. البته تسلط بر تکنیک‌های افزایش سرعت در نوازندگی تار، به تمرین زیاد، انجام درست انگشت‌گذاری و صبوری نیاز دارد. در این مقاله، به روش‌های مؤثر برای افزایش سرعت در نوازندگی تار و همچنین تمرین‌های انگشت‌گذاری تار می‌پردازیم.
تمرین‌های مخصوص افزایش سرعت در نوازندگی تار
طبیعی است که بعد از گذراندن بخش‌های مقدماتی آموزش تار دوست داشته باشید که سرعت نوازندگی خود را بالا ببرید و ریتمیک‌تر بنوازید. در این راستا شاید برای‌تان سوال پیش بیاید که چطور دست چپ را برای نوازندگی سریع‌تر تقویت کنیم؟ در این بخش به پاسخ سوال خود می‌رسید:
درک درست مفهوم سرعت در نوازندگی تار
اولین چیزی که باید بدانید این است که سرعت بالا بدون دقت و وضوح اجرا، ارزشی ندارد. بلکه سرعت بالا زمانی معنی می‌دهد که قطعه کاملا روان و منظم و با ریتم صحیح و بدون اشتباه اجرا شود. بنابراین افزایش سرعت باید تدریجی، اصولی و همراه با حفظ کیفیت صدا باشد.
شروع نوازندگی با سرعت پایین و افزایش تدریجی آن
یکی از مهم‌ترین اصول تمرینی برای بالا بردن سرعت در نوازندگی تار، تمرین با مترونوم است. ابتدا قطعه را با سرعت پایین (مثلاً ۵۰ یا ۶۰ ضرب در دقیقه) تمرین کنید تا از صحت انگشت‌گذاری تار و ریتم خود اطمینان حاصل کنید. سپس به‌تدریج سرعت مترونوم را افزایش دهید. این روش به ذهن و انگشتان شما فرصت می‌دهد که با الگوی صحیح هماهنگ شوند.
تقسیم قطعه به بخش‌های کوچک
از قدیم گفته‌اند که سنگ بزرگ نشانه‌ی نزدن است. پس اگر می‌خواهید زودتر به نتیجه برسید و سرعت نوازندگی خودتان را بالاتر ببرید باید از قطعات کوتاه شروع کنید. قطعه‌های بلند را هم می‌توانید به بخش‌های کوتاه، تقسیم کنید و بعد از این‌که روی یک بخش مسلط شدید سراغ نواختن بخش بعدی بروید. این کار باعث می‌شود، مغز شما الگوهای حرکتی را بهتر ذخیره کرده و انگشتان سریع‌تر پاسخ دهند. پس از تسلط بر بخش‌های کوچک، آن‌ها را به هم وصل کرده و کل قطعه را تمرین کنید.
تمرین تکنیک‌های مضراب‌زنی
در همین مدتی که یادگیری تار را آغاز کرده‌اید، حتما متوجه شده‌اید که یکی از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین بخش‌های یادگیری این ساز است. با این‌حال زمانی که روی تکنیک‌های مضراب زدن تار تمرکز کنید و آن‌ها را یاد بگیرید، خواه ناخواه سرعت‌تان در نوازندگی تار بالا می‌رود. دو تکنیک مهم در این زمینه عبارت‌اند از:
- مضراب ریز: این تکنیک برای اجراهای سریع و پیاپی استفاده می‌شود. تمرین ریز به صورت منظم می‌تواند سرعت دست راست را بالا ببرد.
- مضراب ترکیبی: این نوع از تکنیک مضراب‌زنی تار شامل مضراب چپ و راست به شکل ترکیبی است. این تمرین‌ها به افزایش انعطاف‌پذیری دست راست و هماهنگی بهتر بین دو دست کمک می‌کنند.
انجام تمرین‌های انگشت‌گذاری تار
راه دیگری که به افزایش سرعت در نوازندگی تار به شما کمک می‌کند بالا بردن سرعت انگشت‌گذاری‌تان است. درواقع تا زمانی که نتوانید به سرعت انگشت‌گذاری کنید، نمی‌توانید به سرعت بنوازید. پس اگر انگشت‌گذاری شما خیلی کند است پیشنهاد می‌کنیم که به انجام تمرین‌های انگشت‌گذاری تار بپردازید. در این بخش به معرفی و توضیح این تمرین‌ها می‌پردازیم:
تمرین انگشت‌گذاری کروماتیک
روی یک سیم مشخص، مثلاً سیم دوم، از انگشت اول تا چهارم به ترتیب نت‌ها را اجرا کنید و سپس از آخر به اول برگردید. این تمرین به تقویت عضلات انگشتان و هماهنگی بین آن‌ها کمک می‌کند.
تمرین پرش انگشت
یکی دیگر از تمرین‌های انگشت‌گذاری تار، تمرین پرش انگشت است. در این تمرین به جای حرکت‌های پیاپی، نت‌هایی را انتخاب کنید که نیاز به پرش انگشت بین پرده‌های دورتر را دارند. مثلاً از انگشت اول روی یک نت به سرعت به انگشت سوم یا چهارم روی نتی در فواصل بالاتر بروید. این تمرین به افزایش انعطاف و چابکی انگشتان‌تان کمک می‌کند.
تمرین تعویض سیم
در نهایت یکی از تمرین‌های خوب برای افزایش هماهنگی و سرعت، اجرای نت‌هایی روی سیم‌های مختلف با تغییر سریع موقعیت انگشتان است. برای مثال، یک نت روی سیم اول، بعدی روی سیم دوم و بعد سیم سوم را با انگشت‌های مختلف بزنید.
تقویت ذهنی و تمرکز
سرعت بالا در نوازندگی تار، تنها به مهارت فیزیکی وابسته نیست. تمرکز ذهنی و آگاهی از مسیر حرکت انگشت‌ها نیز نقش مهمی دارد. تمرین ذهنی (یعنی تصور کردن حرکت انگشتان بدون نواختن واقعی) باعث می‌شود حافظه‌ی حرکتی قوی‌تری شکل بگیرد. همچنین تمرین با چشم بسته می‌تواند توجه را به حس لامسه و جایگاه دقیق پرده‌های تار افزایش دهد.
تمرین روزانه و منظم
کلید موفقیت افزایش سرعت در نوازندگی تار، تمرین منظم روزانه است. حتی اگر فقط ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در روز وقت داشته باشید، این تمرین‌های کوتاه ولی متمرکز، بسیار مؤثرتر از تمرین‌های پراکنده و بی‌برنامه نتیجه خواهد داد.
استفاده از تمرین‌های ملودیک
اصولا فرآیند افزایش سرعت در نوازندگی تار، زمان‌بر است و گاهی نیز خسته‌کننده و کلافه‌کننده می‌شود. به همین دلیل بهتر است تمرین‌ها را با استفاده از قطعات ساده‌ی ملودیک یا اتودهای تکرارشونده انجام دهید. این روش علاوه‌بر بالا بردن انگیزه، به تقویت گوش موسیقایی شما نیز کمک می‌کند.
حواس‌تان به بدن‌تان باشد
در نهایت حواس‌تان به بدن‌تان باشد و آن را بیش از حد خسته نکنید. گاهی نیز ممکن است به شکل نادرست تمرین کنید و همین موضوع باعث آسیب‌دیدگی جسم‌تان شود. بنابراین همواره به وضعیت مچ دست، انگشتان و شانه‌ها توجه داشته باشید. گرم‌کردن پیش از تمرین، استراحت در میان تمرین و حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نوازندگی بسیار مهم است.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که مطالعه کردید، افزایش سرعت در نوازندگی تار راه و روش خودش را دارد و با تمرین اصولی و منظم، کاملا امکان‌پذیر است. فقط فراموش نکنید که افزایش سرعت در نوازندگی تار نه یک هدف نهایی، بلکه بخشی از مسیر یادگیری و پیشرفت هنرجو است. با تمرین‌های اصولی، صبر و پشتکار و بهره‌گیری از تکنیک‌های انگشت‌گذاری و مضراب‌زنی، می‌توانید اجراهایی روان، سریع و دلنشین داشته باشید. به یاد داشته باشید که همیشه کیفیت بر کمیت مقدم است و سرعت باید در خدمت بیان موسیقایی باشد، نه بالعکس.
در نهایت لازم به ذکر است که نباید از اهمیت آموزش خوب و اصولی در سرعت نوازندگی تار غافل شد. زمانی‌که شما همه چیز را از پایه درست یاد بگیرید و پیش بروید، طبیعتا، افزایش سرعت نیز سریع‌تر و ساده‌تر برای‌تان اتفاق می‌افتد. در این راستا ما در آکادمی موسیقی آنلاین وب نوازان همراه اساتید باتجربه‌مان، کنار شما هستیم تا تجربه‌ی دلچسبی از آموزش تار را داشته باشید.
از آن‌جایی که ما دوست داریم شرایط به گونه‌ای پیش بروید که صدای تارهای ایرانی از هر گوشه‌وکنار جهان به گوش برسد، شیوه‌ی آموزش آنلاین موسیقی را در پیش گرفته‌ایم. با این شیوه دیگر فرقی ندارد که شما کجای این جهان بزرگ باشید! چون برای حضور در کلاس آنلاین موسیقی فقط به اینترنت پرسرعت و گوشی موبایل یا لپ‌تاپ نیاز دارید.
برای کسب اطلاعات بیش‌تر همین حالا جلسه‌ی مشاوره‌ی رایگان و تخصصی خود را رزرو کنید.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
