در آموختن موسیقی، بخش تئوری موسیقی به اندازه ی کار عملی (نواختن ساز) از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که موسیقی یک زبان است و از الفبای مربوط به خود پیروی می کند. در طول آموختن موسیقی یادگیری تئوری موسیقی به موازات نواختن ساز بشدت توصیه می شود.
تمپو یا ضرب از اهمیت بالایی در درک و اجرای موسیقی دارد و یکی از مهمترین و پایه ای ترین مفاهیمی است که هنرآموز می بایست درک درستی از آن داشته باشد چرا که بر احساس ناشی ازموسیقی تأثیر می‌گذارد.
ضرب (واحد سنجش و تقسیم زمان در موسیقی) معیاری از سرعت اجرای قطعه‌های موسیقی و در اصطلاح فارسی معیاری برای شمارش گذشت زمان در یک میزان است که در ابتدای هر قطعه موسیقی میزان تند یا کند بودن قطعه را نشان می دهد. نوازندگان، بخصوص نوآموزان، از دستگاهی به نام مترونوم را برای نگه‌داشتن وزن قطعه بکار می‌برند که در شروع کار از اهمیت بالایی برخوردار است. معمولا فاصله ی زمانی هر رفت و برگشت عقربه ی مترونوم معادل یک بیت یا ضرب محاسبه می شود. استفاده از مترونوم و بالابردن سرعت اجرای قطعه (تمپو) بسیاردر پیشرفت هنرجو موثر خواهد بود.
ضرب دراقع پس زمینه ای در قطعه موسیقی می سازد که نت ها روی آن ها با کشش های زمانی متفاوت قرار می گیرند. نت ها در اصل بر اساس مدت زمان خود به سه شکل ، بخشی از یک ضرب ، یک ضرب کامل و یا بیش از یک ضرب متداوم تقسیم می شوند. این کشش یا تمپو در بالای هر قطعه نشان داده می شود.
نحوه ی استفاده از مترونوم
امروزه انواع مختلف این دستگاه وجود دارد و همچنین برنامه های موبایل بسیاری برای این کاربرد تهیه گردیده است که می توان به راحتی از آنها استفاده کرد.
بطور کلی فاصله زمانی هر یک بار رفت و برگشت شمارشگر مترونوم را معادل یک ضرب می نامند.
- Down beat
به ضرب اول هر میزان “داون بیت” گفته می شود که معمولا رهبر ارکستر با حرکت چوب خود به سمت پایین شروع میزان را مشخص می کند. نوازندگان موسیقی معمولا در اجرای داون بیت بیشترین تاکید (accent) را دارند.
- Back beat
اصطلاح “بک بیت” در موسیقی برای ضربهای شماره دو و چهار در میزانهای چهار ضربی، به همین دلیل از این اصطلاح برای میزانهای ۱۲/۸ – معادل ۴/۴ ضربدر3/۲ – نیز استفاده می شود. این اصطلاح در مقابل down beat که به ضرب اول میزان گفته می شود کاربرد دارد.
- Up beat
“آپ بیت” ضربی است که بدون تاکید (accent) قبل از ضرب اول میزان بعدی اجرا می شود. بعنوان مثال در یک میزان ۴/۴ به ضرب سوم آپ بیت گفته می شود. توجه کنید که در بسیاری از قطعات موسیقی از ضرب چهارم یک میزان ناقص قطعه شروع می شود به این ضرب یا نت پیک آپ (pick up) یا آناکروسیس (anacrusis) هم گفته می شود. در اینجا نیز اصطلاح آپ (up)از جهت حرکت چوب رهبر ارکستر گرفته شده است.
- After beat
“افتر بیت” ضربی است که بر خلاف حالتهای عادی نوازنده به آن تاکید می کند. این اصطلاح بیشتر توسط نوازندگان پرکاشن و درامز بکار برده می شود. بنابراین چنانچه نوازنده روی ضربهای سه و چهار در میزان چهار ضربی (یا هر ضرب ضعیف دیگر) تاکید کند، در اصطلاح او after beat می زند.
- Off beat
” آف بیت ” اصطلاحی است در موسیقی و به حالتی گفته می شود که در آن داون بیت ها – یا همان ضربهای قوی – با سکوت جایگزین می شوند و یا به ضرب ضعیف قبل متصل می شوند. اصطلاح هنگامی بکار برده می شود که در یک ریتم موسیقی در غالب موارد ضرب قوی به صورتی که گفته شد اجرا شود.
اصطلاح beat در موسیقی و نوازندگی درامز و پرکاشن کاربردهای دیگری – غیر از تئوری موسیقی – نیز دارد که در زیر به مواردی از آن اشاره می شود.
- Break beat
“برک بیت” اصطلاحی است که بیشتر در موسیقی معاصر (پاپ، راک ، هاوس و …) بکار برده می شود و منظور ضربی است از هنگامی که همه سازها در اجرای موسیقی بجز درامز وپرکاشن سکوت می کنند.
بلست بیت – blast beat : به حالتی گفته می شود که نوازنده درامز طبل یا سنج یا های هت (snare,cymbal,hi-hat) های خود را بطور متناوب به لرزه در می آود.
