بلا بارتوک که نام کامل وی بلا ویکتور یانوش بارتوک است از بزرگترین موسیقیدانان مجارستانی است که آموزش موسیقی را از سنین کودکی آغاز کرد توانست تحول عظیمی در ساختار موسیقی مجارستان به وجود آورد.
زندگی شخصی
بلا بارتوک در سال 1881 در مجارستان متولد شد و در پنج سالگی پدر خود را که نوازنده محلی ویولن سل بود از دست داد و در همان سن نواختن پیانو را آغار کرد. او نوازندگی را تحت آموزش مادر خود آغاز کرد و بعد ها تحت آموزش نوازندگی پیانو « ای ستوان تومان» که یکی از شاگردهای «فرانز لیست» بود قرار گرفت. همچنین از اساتید دیگر بارتوک جانوس کسلر بود که بلا بارتوگ آهگسازی را نزد وی در در اکادمی موسیقی رویال بوداپست آموزش دید.
مبتلا شدن او به بیماری اگزما در کودکی تاثیر بزرگی بر روحیات و نگرش وی داشت به طوریکه که به شخصی کاملا و منزوی و دارای تمایلات جامعه گریزی تبدیل گشت. در این مدت تمام اوقات او به همراه مادرش و در حال گوش دادن به صدای نواختن پیانوی او طی میشد. در همین ایام بود که استعداد هوشی او در زمینه موسیقی مادرش را شگفت زده کرد. او در همان سنین کودکی به طور شگفت انگیزی قادر به شناسایی انواع ریتم ها بود.
بلا بارتوک در سن یازده سالگی شروع به انجام اولین تجربه آهنگسازی خود نمود و توانست قطعه The course of the Danubeرا در طی مدت زمان 2 سال بسازد. او در آثار خود بسیار تحت تاثیر موسیقیدان مشهور مجارستانی زولتان کودلی قرار گرفته بود و بعد ها رابطه بسیار نزدیکی با این موسیقیدان برقرار کرد.
بارتوک در زمان جنگ جهانی دوم بیشتر زمان خود را صرف آهنگسازی می کرد و این دوران به عنوان پربارترین دوران موسیقیایی وی محسوب می شود زیرا در آن دوران درک و زبان موسیقی او به طور کامل شکل گرفته بودند از این رو میتوان بلوغ و پختگی را در تمام آثار این دوران مشاهده کرد.
موسیقی شناسی بلا بارتوک
سبک کارهای او بسیار بدیع الهام بخش بود. آثار او از ریتم ها و ملودی های سنتی مجارستانی تاثیر گرفته بودند. به همین دلیل و به علت استفاده از موسیقی محلی سایر کشورهای اروپایی موفق به کسب لقب بنیانگزار موسیقی شناسی قومی یا «انتوموزیکولوژی» شد. و همچنین به عنوان یکی از پیشگامان موسیقی مدرن و بزرگترین نوازندگان پیانو مجارستان در جهان شناخته میشود.
در سال 1848 موفق به برگزاری نخستین اثر ارکسترایی خود شد. این اثر به افتخار یکی از قهرمانان مجارستانی لاجوس کاسات ساخت و نام این اثر را «کاسات» گذاشت.
پژوهش های بلا بارتوک
در سال 1907 زمانی که بلا بارتوک به عنوان استاد موسیقی در آکادمی رویال مشغول به کار شد امکانات مناسبی برای برگذاری تورها و کنسرت های مختلف برای وی پدید آمد و مردم زیادی توانستند با آثار او آشنا شوند.
او یک سال بعد یعنی در سال 1908 همراه با دوست و الگوی موسیقیایی خود زولتان کودلی به پژوهش و تحقیق درباره ملودی های سنتی مناطق مختلف و موسیقی فولکور مجارستانی پرداخت. آنها در پژوهش های خود به این نکته دست یافتند که همه این آثار بر اثر مقیاس پنتاتونیک (Pentatonic) است که در آثار مردم آسیای شرقی و مرکزی و همچنین سیبری میتوان مشابه آنرا شنید.
بنابراین بارتوک و کودلی از این مقیاس در آثار خود استفاده کردند سبکی از ادقام موسیقی مدرنیسم و کلاسیک را به وجود آوردند.
در سال 1942 در دانشگاه هاروارد درباره تبدیل ملودی های کروماتیک به دیاتیک سخن گفته است و به نظر میرسد آهنگسازی از نظر او امری تدریجی است و نه یک رویداد انقلابی.
بارتوک در سال 1945 در بیمارستانی در نیویورک چشم از جهان گشود و به خاک سپرده شد و پسرش «بلا جی آر» در سال 1988 توانست پیکر پدر را بعد از جدایی اروپای شرقی و غربی به بوداپست برگرداند. در حال حاظر مجسمه بلا بارتوک در کلیسای بوداپست قرار دارد.
مهم ترین آثار بارتوک
از مهم ترین آثار بلا بارتوک میتوان به اپرای کاخ ریش آبی، کانتاتا پروفانا، ساز ضربی و چلستا، یک مجموعه 153 قطعه ای کوچ و دنیای ذرات را نام برد.
علاوه بر آثار و تصنیف موسیقیایی مقالات و کتابهای ارزشمندی از خود به جای گذاشته است. همچنین در نامه هایی که نوشته بوده اطلاعات ارزشمندی در رابطه با پیشرفت های حرفه ای و زندگی شخصیش وجود دارد.
او با بهره گیری از موسیقی مجارستانی فرم های جدیدی از موسیقی را به وجود آورد. دو قانون مهمی که در همه آثار بارتوک مشاهده میشود و همیشه بر آن پایبند بود استفاده از تم های محلی و بهره بردن از سیستم های جدید برای هارمونی های تونال بودند که تاثیر زیادی بر موسیقیدانان قرن بعدی گذاشتند.
