نواختن دف، این ساز کوبه‌ای دلنشین ایرانی، به طور سنتی با دست راست آموزش داده می‌شود؛ به همین دلیل این موضوع برای هنرجویان چپ‌دست گاهی تبدیل به چالش می‌شود. بسیاری از چپ‌دست‌ها در آغاز یادگیری این سؤال را مطرح می‌کنند که «آیا نواختن دف با دست چپ امکان‌پذیر است؟» در این مقاله می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم و ببینیم که دف‌نوازی با دست چپ و راست چه تفاوتی با هم دارند؟ پس اگر شما هم چپ دست هستید و دوست دارید که دف بنوازید تا انتهای این مطلب، همراه ما باشید!
آیا چپ‌دست‌ها می‌توانند دف بنوازند؟
احتمالا دوست دارید که آموزش دف را آغاز کنید، ولی تردید دارید و مدام از خود می‌پرسید که آیا چپ‌دست‌ها هم می‌توانند دف بنوازند؟ باید گفت که، بله، چپ‌دست‌ها هم می‌توانند به‌خوبی دف بنوازند. نواختن دف هیچ محدودیتی برای افراد چپ‌دست ایجاد نمی‌کند، فقط نیاز به تنظیمات و آموزش‌های خاص‌تری دارد. همان‌طور که در گیتار، ویولن یا حتی خوشنویسی می‌توان روش‌هایی برای چپ‌دست‌ها در نظر گرفت، دف نیز از این قاعده مستثنا نیست. نکته‌ی مهم در این مسیر، یافتن تکنیک و روش تمرین مناسب است که با ساختار بدنی و راحتی چپ‌دست‌ها هماهنگ باشد.
تفاوت دف‌نوازی با دست چپ و راست
تفاوت اصلی میان دف‌نوازی با دست چپ و راست در جهت‌گیری فیزیکی ساز و توزیع نقش دست‌ها است. نوازندگان راست‌دست عموماً ضربات اصلی دف را با دست راست و کنترل نگهداری ساز را با دست چپ انجام می‌دهند. در حالی‌که این نقش‌ها در نوازندگان چپ‌دست معکوس می‌شود.
در دف‌نوازی حرفه‌ای، برخی الگوهای ریتمیک بر اساس راست‌دستی طراحی شده‌اند و ممکن است برای چپ‌دست‌ها گیج‌کننده باشند. اما با آموزش صحیح، می‌توان این الگوها را به‌صورت معکوس یاد گرفت یا نسخه‌های مناسب برای چپ‌دست‌ها تهیه کرد.
آموزش نواختن دف با دست چپ
در آموزش دف برای چپ‌دست‌ها، مهم‌ترین مرحله، تطبیق جهت‌گیری ساز و حرکت دست‌ها است. برای این کار، ابتدا باید ساز دف را در وضعیتی نگه داشت که برخلاف نحوه‌ی معمول راست‌دست‌ها باشد؛ یعنی هنرجو باید ساز را طوری بگیرد که دست چپ نقش فعال‌تری در ایجاد ضربه‌ها داشته باشد. مراحل ابتدایی آموزش دف برای چپ‌دست‌ها به شرح زیر است:
نحوه در دست گرفتن دف با دست چپ
اولین نکته برای نواختن دف با دست چپ، نحوه‌ی گرفتن ساز در دست است. چپ‌دست‌ها باید برعکس راست دست‌ها ساز را نگه دارند. به همین دلیل دف باید طوری نگه داشته شود که انگشت شست دست راست در بالا و درون حلقه‌ی داخلی قرار گیرد و سایر انگشت‌ها به بیرون حلقه بچسبند. دست چپ در پایین‌تر قرار می‌گیرد و وظیفه‌ی تولید اصلی‌ترین ضربات (مثل تم و بک) را دارد.
آموزش حرکات پایه با دست چپ
دف‌نوازی دارای چند حرکت اصلی و پایه است که خوب نواختن دف بستگی زیادی به نحوه‌ی اجرای این حرکات دارد. شما به عنوان فرد چپ‌دست باید این حرکات (تم، بک و ریز) را از طریق دست غالب‌تان یعنی دست چپ، تمرین کنید. درواقع شما باید برخی از الگوهای دف‌نوازی را نسبت به هنرجویان راست‌دست، به شکل معکوس آموزش ببینید.
تمرینات هماهنگی دو دست
ایجاد تعادل و هماهنگی بین دو دست از چالش‌های یادگیری دف به شمار می‌رود. درواقع آموزش‌ها و تمرین‌ها باید به گونه‌ای باشد که هنرجو بتواند بین دست‌هایش، تعادل ایجاد کند. این مسئله برای هنرجویان چپ‌دست نیز وجود دارد. به همین دلیل باید تمرین زیادی بکنید تا بتوانید بین حرکات هر دو دست تعادل ایجاد کنید. البته محوریت حرکتی باید با دست چپ باشد.
تکنیک‌های دف‌نوازی با دست چپ
خوب است بدانید که دف‌نوازی با دست چپ، تنها یک تغییر ساده در دست گرفتن ساز دف نیست، بلکه مستلزم بازطراحی تکنیک‌ها بر مبنای استفاده از دست چپ به عنوان دست فعال است. برخی تکنیک‌های کلیدی عبارتند از:
ضربه‌ی تم با کف دست چپ
تم یکی از صداهای اصلی در دف‌نوازی است که باید آن با تمرکز روی محل ضربه و زاویه‌ی ورود دست چپ به پوست دف، تمرین کنید.
ضربه‌ی بک با نوک انگشتان دست چپ
برای ایجاد بک، باید نوک انگشتان دست چپ را به درستی و با کنترل روی لبه‌ی پوست قرار دهید.
ریز زدن با دست چپ
یکی از پیچیده‌ترین تکنیک‌های دف‌نوازی، تکنیک ریز است که می‌توانید با تمرین مداوم و افزایش انعطاف‌پذیری مچ دست چپ در آن مهارت پیدا کنید.
حرکت چرخشی دف با کمک دست راست
چرخش دف در تکنیک‌هایی مثل ضربات حرکتی نیاز به تکیه بر دست دیگر (در اینجا دست راست) دارد، اما هماهنگی میان دو دست اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کند.
روش صحیح گرفتن دف با دست چپ
گرفتن دف برای چپ‌دست‌ها باید با دقت بیش‌تری همراه باشد تا هم تعادل ساز حفظ شود و هم مانع از خستگی زودهنگام عضلات شود. در این میان فراموش نکنید که هماهنگی بین دست چپ و راست شما اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل باید به تقویت دست راست خود بپردازید. با انجام تمرین‌های کششی می‌توانید دست چپ خود را تقویت کنید تا کنترل بهتری روی سازتان داشته باشید. به طور کلی نکاتی که در این خصوص باید رعایت کنید، عبارتند از:
تنظیم محل انگشت شست در حلقه داخلی دف
انگشت شست دست راست باید با زاویه‌ای مناسب درون حلقه قرار گیرد تا دف ثابت و بدون لغزش باقی بماند. برای این‌که دست راست‌تان که مسئول نگه داشتن ساز است، خیلی زود خسته نشود، باید وزن ساز به طور یکنواخت بین دست چپ و بدن‌تان تقسیم شود.
زاویه گرفتن دف نسبت به بدن
دف نباید به طور عمودی یا کاملاً افقی باشد. یک زاویه حدوداً ۴۵ درجه به سمت جلو، وضعیت ایده‌آلی برای چپ‌دست‌ها ایجاد می‌کند.
قرارگیری آرنج و مچ در وضعیت طبیعی
برای جلوگیری از آسیب، مچ و آرنج نباید تحت فشار بیش از حد باشند. رعایت وضعیت صحیح فیزیکی در جلسات تمرین بسیار اهمیت دارد.
نتیجه‌گیری
نواختن دف با دست چپ نه تنها امکان‌پذیر است، بلکه بسیاری از چپ‌دست‌ها توانسته‌اند به سطح‌های بالایی از مهارت در دف‌نوازی برسند. رمز موفقیت در این مسیر، استفاده از آموزش‌های اختصاصی، تمرین منظم و همراهی با اساتیدی است که درک درستی از نیازهای چپ‌دست‌ها دارند. اگر شما یک هنرجوی چپ‌دست هستید، بدانید این امر کاملا امکان‌پذیر است و با کمی تلاش می‌توانید صدایی زیبا و منحصربه‌فرد از ساز خود تولید کنید.
در این راستا لازم به ذکر است که ما در آکادمی وب نوازان از دانش و تجربه‌ی اساتیدی بهره می‌گیریم که در آموزش دف بسیار خبره هستند. اساتیدی که تا به‌کنون به هنرجویان چپ دست زیادی آموزش داده‌اند. اگر ساکن خارج از کشور هم هستید، به سادگی می‌توانید از آموزش‌ها و خدمات ما بهره ببرید. زیرا ما با در پیش گرفتن آموزش آنلاین موسیقی، تلاش می‌کنیم تا مرزهای موسیقی را گسترش دهیم. هدف ما این است که طنین دلنشین دف در گوشه‌گوشه‌ی جهان به گوش برسد.
از این‌رو فرقی ندارد که شما کجای این جهان هستید، تنها کافی است با یک گوشی یا لپ‌تاپ در کلاس آنلاین موسیقی حاضر شوید. البته که ما آموزش‌های خود را تضمین می‌کنیم و این اطمینان را به شما می‌دهیم که هیچ کمبودی نسبت به دوره‌های حضوری ندارند. برای کسب اطمینان بیش‌تر می‌توانید نظرات هنرجویان سابق‌مان را مطالعه کنید. همچنین شما این امکان را دارید که از قابلیت راهنمایی تخصصی و رایگان نیز استفاده کنید و پس از کسب اطمینان، با آسودگی خاطر ثبت‌نام کنید.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
