سوردین یکی از لوازم جانبی پرکاربرد برای سازهای موسیقی است که با قرار گیری روی ساز به کمتر شدن صدای آن کمک می‌کند. از این ابزار در ساز ویولن برای کنترل صا بسیار استفاده می‌شود. شاید برای‌تان سوال پیش بیاید که چرا باید از سوردین ویولن استفاده کنیم و اصلا دلیل کم کردن صدای ساز خود چیست؟ شیوه‌ی نصب آن روی ساز چگونه است؟ و … . برای پاسخ به این سوالات با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
سوردین ویولن چیست؟ و چه کاربردی دارد؟
به عنوان هنرجویی مبتدی که قصد آموزش ویولن را دارید باید با تمامی ابزارها و اصطلاحات این ساز آشنا شوید. یکی از این ابزارهای مهم، سوردین است. سوردین وسیله‌ای است که به ما کمک می‌کند تا صدای ساز خود را کاهش دهیم. جنس سوردین معمولا از فلز و پلاستیک است و کار اصلی آن تغییر زنگ صدا یا خفه کردن صدا است. درواقع این ابزار قابل نصب روی ساز و جدا شدن از آن است. این ابزار کوچک، صدای پرطنین و تیز ویولن را نرم‌تر و شفاف‌تر می‌کند.
در سازهای زهی و هم خانوانواده ساز ویولن، نوازندگان توسط این وسیله ارتعاش سیم‌های ساز را کم می‌کنند. به این شکل می‌توان صدای نرم‌تر و ملایم‌تری از ساز خود گرفت. نقش دیگر این وسیله‌ی کوچک در ویولن، مخصوص به ارکسترها است. شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید در بعضی از ارکسترها برای بعضی از ویولن‌های گروه از عمد از سوردین ویولن استفاده می‌شود. هدف از این کار این است که جنس صدای ویولن با تعدادی از ویولنیست‌های گروه تغییر کند. این یعنی این وسیله فقط مخصوص تمرین نیست و گاها از آن برای اجراهای حرفه‌ای و برای هدف‌های خاص‌تر نیز استفاده می‌شود.
در سازی مانند کنترباس، سوردین کمک می‌کند تا با حذف صدای سیم‌های بالا و پایینی، صدای خش مانند ساز از بین برود و آوای ملایم‌تر و صاف‌تری از ساز به گوش برسد. از این وسیله در سازهای بادی و پیانو هم می‌توان استفاده کرد. سوردین در ساکسیفون و ترومپت علاوه بر کم کردن صدای ساز، جلوه‌های زیبایی هم به آن اضافه می‌کند که بر جذابیت موسیقی می‌افزاید. نوازندگان پیانو هم با قرار دادن نوع خاصی از این وسیله بین چکش‌ها و سیم‌ها صدای ساز خود را کاهش می‌دهند.
یکی دیگر از کاربردهای سوردین این است که به شما کمک می‌کند تا بدون اینکه مزاحمتی برای دیگران ایجاد کنید، بتوانید در تمام ساعات شبانه‌روز تمرین کنید.
نحوه نصب سوردین ویولن
استفاده از سوردین روی ساز بسیار ساده است. کافیست آن را روی خرک ویولن قرار دهید و سرجای خود محکم کنید. البته هنگام نصب آن، دقت کنید که نباید با سیم‌ها در تماس باشد. به این ترتیب خودتان متوجه می‌شوید، هنگامی که روی ساز، آرشه می‌کشید، صدای ویولن‌تان خیلی کم می‌شود.
نکته‌ی بسیار مهمی که در رابطه با استفاده از سوردین باید به آن توجه کنید، این است که استفاده بیش از حد برخی مدل‌های آن می‌تواند به ویولن صدمه بزند. پس فقط در زمان‌های ضروری که نیاز دارید تا با صدای کم تمرین کنید از آن استفاده کنید.
یکی دیگر از دلایلی که نباید بیش از حد از سوردین استفاده کنید این است که گوش شما را ضعیف می‌کند. شما به عنوان یک نوازنده ویولن نیاز به گوش بسیار تیزی دارید تا بتوانید در نوازندگی خود پیشرفت کنید اما از آن جایی که سوردین صدای ساز ویولن را تغییر می‌دهد، نمی‌تواند به شما در پیشرفت گوش موسیقایی کمک زیادی بکند.
سوردین ویولن چگونه صدا را کاهش می‌دهد؟
سوردین با کاهش ارتعاش آزاد خرک و محدود کردن انتقال انرژی از سیم‌ها به صفحه‌ی بالایی ویولن، صدای ساز را کم می‌کند. وقتی سوردین روی خرک قرار می‌گیرد، وزن اضافی و تماس آن با خرک باعث می‌شود ارتعاشات سیم‌ها به بدنه‌ی ویولن، کمتر منتقل شود. در نتیجه، صدایی که از صفحه‌ی رزونانس و جعبه‌ی طنینی خارج می‌شود، ضعیف‌تر و خفه‌تر خواهد بود.
همچنین بسته به جنس سوردین (فلز، پلاستیک، چوب و غیره)، برخی فرکانس‌های خاص نیز جذب یا تضعیف می‌شوند. مثلاً سوردین فلزی معمولاً فرکانس‌های بالا را بیشتر تضعیف می‌کند و صدایی خشک‌تر و مات‌تر ایجاد می‌کند، در حالی که سوردین چوبی یا لاستیکی تُن نرم‌تری به صدا می‌دهد.
در واقع، سوردین نوعی فیلتر فیزیکی و آکوستیکی است که با کم کردن دامنه‌ی ارتعاش و تغییر در رنگ صوتی، شدت و کیفیت صدای ویولن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بررسی انواع مدل‌های سوردین
برای اینکه بتوانید یک سوردین خوب بخرید باید انواع آن را بشناسید. سوردین انواع مختلفی دارد که هر یک با توجه به جنس خود، ویژگی های خاصی دارند. انواع سوردین ویولن شامل موارد زیر است:
-
سوردین فلزی
معمولاً از آلیاژهای فلزی سبک ساخته می‌شود و صدای ویولن را به‌صورت قابل توجهی کاهش می‌دهد. تُن صدای ایجاد شده با این سوردین، کمی خشک و خفه است و بیشتر برای تمرین در فضاهای ساکت یا هنگام ضبط استفاده می‌شود.
-
سوردین پلاستیکی یا لاستیکی
این مدل، صدای ویولن را نسبتاً کمتر کاهش می‌دهد اما تُنی گرم‌تر و طبیعی‌تر نسبت به نوع فلزی تولید می‌کند. سوردین پلاستیکی برای تمرین‌های معمولی و اجراهای سبک مناسب است.
-
سوردین چوبی
این نوع از سوردین‌ها، کمتر رایج‌اند، اما صدایی ملایم، گرم و طبیعی تولید می‌کنند. بیشتر برای اجرای زنده یا استفاده در قطعاتی با دینامیک پایین مناسب‌اند.
-
سوردین تمرینی (Practice mute)
معمولاً از جنس فلز سنگین یا پلاستیک ضخیم ساخته می‌شود و برای تمرین‌های خانگی طراحی شده است تا صدا را تا حد ممکن کم کند.
در نهایت لازم است بدانید که، انتخاب نوع سوردین به نیاز نوازنده، فضای تمرین و نوع اجرا بستگی دارد.
هنگام استفاده از سوردین، چه تغییراتی در صدای ویولن ایجاد می‌شود؟
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، سوردین ویولن، ابزاری است که روی خرک ویولن نصب می‌شود تا شدت صدا را کاهش دهد و تُن صوتی ساز را نرم‌تر یا خفه‌تر کند. البته تغییراتی که این ابزار روی صدای ساز ایجاد می‌کند تا حد زیادی بستگی به جنس آن دارد. به طور کلی، سوردین ویولن باعث ایجاد تغییرات زیر در صدای ساز می‌شود:
- تولید صدای گرم‌تر؛
- کاهش حجم و پخش صدا؛
- تمرکز روی فرکانس‌های میانی؛
- کوتاه شدن زمان ماندگاری صدا؛
- کاهش طنین صدای سیم‌های بم‌تر.
بهترین مدل‌های سوردین ویولن کدام‌اند؟
مدل‌های مختلف سوردین در بازار وجود دارد که شاید هنگام خرید، کمی دچار سرگردانی شوید. در این بخش چند نمونه از بهترین مدل‌های سوردین ویولن را معرفی می‌کنیم:
- مدل Tourte Shaped Violin/Viola Mute
مدل تورت از سری سوردین‌های پلاستیکی است که بیشتر در ارکسترها و اجراهای بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین ویژگی‌های این مدل سبک بودن، عدم آسیب رساندن به سیم‌ها و جنس پلاستیکی آن است.
- مدل Tourte Round Violin Mute
این مدل، مقطع تقریبا دایره‌ای شکلی دارد و استفاده از آن بسیار آسان است. جنس این سوردین از پلاستیک فشرده است و به همین دلیل وزن کمی دارد. ویژگی مهم این نوع از سوردین ویولن، آسیب نرساندن به سیم‌ها است. لازم به ذکر است که این مدل از مدل‌های مخصوص ارکستری است.
- مدل Ultra Violin Practice Mute
سوردن اولترا، از مدل‌های تمرینی است و برای ارکستر استفاده نمی‌شود. اگر داخل آپارتمان زندگی می‌کنید و امکان دارد که صدای ساز شما باعث آزار اعضای خانواده و همسایه‌ها شود. پیشنهاد می‌کنیم تا از این مدل سوردین برای زمان‌های تمرین خود استفاده کنید. جنس این مدل، معمولا از برنج یا پلاستیک فشرده است.
- مدل Wire Slide-On Violin Mute
این سوردین از سری سوردین‌هایی است که پشت خرک قرار می‌گیرند و برای ارکستر کاربرد دارد. البته به این نکته توجه کنید که به دلیل تماس مستقیم با سیم ممکن است به سیم‌های ویولن، ضربه وارد کند و سیم‌های آن را به مرور خراب کند.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که مطالعه کردید شما به کمک ابزار کوچکی به اسم سوردین، می‌توانید طنین صدای ساز خود را تغییر دهید. این وسیله با قرار گرفتن روی خرک، از انتقال کامل ارتعاشات سیم به بدنه ویولن جلوگیری می‌کند و به این ترتیب، صدایی ملایم‌تر، خفه‌تر یا حتی بسیار کم‌صدا تولید می‌شود. استفاده‌ی آگاهانه از سوردین ویولن می‌تواند نه تنها به کاهش نویز در محیط کمک کند، بلکه به ایجاد تنوع صوتی و بیان بهتر در اجرای قطعات نیز منجر شود.
در نهایت اگر قصد یادگیری ویولن را دارید ولی به اساتید خوب دسترسی ندارید، ما در وب نوازان، می‌توانیم به سادگی دستان شما را در دستان اساتید حرفه‌ای خود بگذاریم. زیرا آموزش آنلاین موسیقی، دسترسی به اساتید مجرب را ساده کرده است. هدف ما از برگزاری کلاس آنلاین موسیقی، دسترسی تمامی هم‌وطنان‌مان از سراسر دنیا به کلاس موسیقی باکیفیت، با هزینه‌ی منصفانه است. اگر تمایل دارید تا اطلاعات بیش‌تری دریافت کنید کارشناسان ما آماده‌ی ارائه‌ی راهنمایی تخصصی و رایگان به شما هستند.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
