ساز دولسیمر یکی از سازهای زهی ضربه ای است که ظاهر آن مشابه ساز سنتور ایرانی است. دولسیمر یکی از قدیمی ترین سازهای جهان است و از آن به عنوان یکی از اجداد ساز پیانو و هارپسیکورد یاد میشود.
نام دولسیمر از ترکیب دو کلمه ی لاتین و یونانی به وجود آمده است که به معنای «صدی گرم و شیرین» است.
ساز دولسیمر در کشور های مختلف نام متفاوتی دارد، مثلا این ساز در چین «یان کین» ، در انگلستان «باترفلای» ، در ایران و عراق «سنتور» و در آمریکا زیتر نامیده میشود. ساز دولسیمر در هر کدام از این کشورها ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد که او را از بقیه متمایز کرده است.
ساز دولسیمر چکشی (Hammered Dulcimer)
ساز دولسیمر چکشی، جعبه ای چوبی و ذوزنقه شکل دارد که کاملا شبیه ساز سنتور است. در سراسر این جعبه ی چوبی، سیم های به صورت افقی بسته شده اند. سیم ها به صورت جفت جفت هستند و هر جفت از آن ها با کوک یکسانی کوک می شوند.
هر سیم در مسیر خود با گذر از روی پل های متقاطع به 2 یا 3 قسمت نا مساوی تقسیم می گردد تا امکان اجرای چند نت متفاوت روی قسمتهای مختلف هر سیم فراهم شود.
این جعبه ی ذوزنه هنگام نواختن صدای سیم ها را تقویت میکند و از طریق سوراخ هایی که روی ساز قرار دارند صدا را به بیرون منتقل میکند.
مضراب یا بهتر بگویم چکش های مخصوص دولسیمر بین انگشت اشاره و میانی هر دو دست نوازنده قرار میگیرند و به صورت عموری روی سیم ها ضربه وارد میکنند.
صدای دولسیمر به نسبت سازهای مشابه خود مثل سیمبالوم و سنتور،محکم تر و متمایز تر است.
دولسیمر در اندازه های گوناگونی تولید میشود و چیدمان سیم و کوک هر کدام از آن ها با دیگری متفاوت است. نت نویسی انواع مختلف ساز دالسیمر با کلید سل صورت می گیرد.
ساز دولسیمر کوهستانی (Mountain Dulcimer)
نوع دیگری از ساز دولسیمر هم وجود دارد که به آن دولسیمر کوهی گفته میشود، این ساز نسخه ی کوچکی از دولسیمر چکشی است، این ساز یک بدنه ی کوچک دارد که سر و ته آن باریک تر است و شکل جمع شدگی دارد.
در دولسیمر کوهستانی سه تا پنج سیم قرار دارند و نواختن آن از طریق صفحه ی انگشت گذاری است که در طول ساز کشیده شده انجام میگیرد. نوازنده برای نواختن دولسیمر کوهستانی ، با دست چپ خود آکورد ها و ملودی ها را کنترل میکند.
هر دوی مدل های دولسیمر در موسیقی فولکور و محلی آمریکا مورد استفاده قرار میگیرد، امروزه برخی از گروه های راک آمریکایی هم سال دولسیمر را وارد ترکیب سازهای اصلی خود کرده اند و