به عنوان معلم موسیقی، خوب می‌دانم که هنرجوها چقدر دوست دارند که همراه و گام‌به‌گام با استاد خود بنوازند. لذتی‌که می‌تواند انگیزه و شور آن‌ها را برای ادامه‌ی یادگیری بیش‌تر کند. برای همین هرازچندگاهی سعی می‌کنم با دوئت پیانو، این لذت را به هنرجوهایم بدهم. دوئت یا دونوازی یعنی هماهنگی دو نوازنده با یکدیگر و با سازشان.
شما هنرمندی را تصور کنید که ساز می‌زند، قطعا هم خودش و هم محیط اطرافش سرشاز از لذت و انرژی می‌شود. حالا اگر این نوازندگی با همراهی فرد یا افراد دیگری انجام شود، زیبایی و لذت، دوچندان می‌شود. همان اتفاقی که در دونوازی می‌افتد، هماهنگی و زیبایی در یک قاب!
از ایده دوئت پیانو آنلاین تا اجرا
بعد از انجام دو رسیتال پیانو در وب نوازان، ایده‌ی تمرین و ضبط قطعاتی به عنوان دوئت، ترییت و کوارتت را به صورت آنلاین داشتم. خیلی وقت بود که به این ایده فکر می‌کردم اما مشغله‌های روزمره، اجازه‌ی پرداختن به این موضوعات را نمی‌دادند. تا اینکه ریحانه توکل نازنین (یکی از هنرجویان عزیزم از کانادا)، یک قطعه‌ی پاپ از خواننده‌ای فرانسوی برای من فرستاد و بسیار علاقه‌مند بود که آن را بنوازد.
اجرای این قطعه در عین سادگی، چون با شعر زیبا و صدایی دلنشین همراه بود، تأثیر زیادی روی من گذاشت. اجرای این قطعه زیبا باعث شد تا در زمینه‌ی نواختن این گونه قطعات هم تجربه کسب کنم و لذت ببرم. همزمان با این اتفاق، به کتابچه‌ای برخوردم که آثار شناخته شده‌ی پاپ غربی را به صورت دونوازی برای دو پیانو تنظیم کرده بود. خیلی هیجان زده شدم! اجرای تک‌تک قطعات را به صورت دوئت در ذهنم تجسم کردم و به نظرم خیلی زیبا آمدند. برای همین تصمیم گرفتم یکی از این آثار را با ریحانه بنوازم. خوشبختانه او هم استقبال کرد و خیلی سریع تمرین‌های اولیه را شروع کردیم. برای اینکه تمرین‌های‌مان با مطالب و دروس اصلی هنرجو تداخل پیدا نکند، باید به دقت زمان‌بندی می‌کردم. برای همین از ریحانه خواستم که دشیفراژ اولیه را خودش انجام دهد و با هم چک کنیم.
آغاز کار و چالش‌های پیش‌رو
قطعه، به لحاظ ساختاری و با قرار گرفتن ضد‌ضرب‌ها و خطوط اتحاد فراوان و سیاه‌های نقطه‌دار، نسبتا پیچیده بود، اما با تکرار و تمرین به درک صحیحی از ملودی کل قطعه رسیدیم. حالا باید تک‌تک ضرب‌ها را با یکدیگر هماهنگ می‌کردیم. برای هم‌زمانی و هماهنگی دقیق، استفاده از مترونوم برای هر دو ما واجب بود. زیرا قرار شد که هر کدام به شکل جداگانه قطعه را اجرا و آن را ضبط کنیم و در نهایت آن‌ها را با هم میکس کنیم. برای همین از ریحانه خواستم تا با ضرب یا سرعت پایین مترونوم شروع کند.
خوشبختانه تمرین‌ها خیلی بهتر از آنچه انتظار داشتم پیش رفت و هماهنگی هنرجوی من با مترونوم عالی بود. با همان سرعتی که ریحانه در آن راحت بود و می‌توانست صحیح و بدون مکث بنوازد، یک اتود دونفره ضبط کردیم. سعی کردم تمرین‌ها را طوری پیش ببرم که هیچ فشار و استرسی به لحاظ تعداد دفعات تمرین و هماهنگی نداشته باشیم. درواقع هدفم بیش‌تر لذت بردن و پر کردن اوقات فراغت‌مان بود.
بعد از ضبط اول، متوجه توانایی ریحانه در هماهنگی با ریتم شدم و از او خواستم که کمی سرعت را بالاتر ببرد. دوباره هر کدام‌مان قطعه را با تمپوی بالاتر و در همان محدوده‌ی تمپوی اصلی تنظیم، اجرا و ضبط کردیم. ما قطعه‌ی «yesterday» از «John Lenon» و «Paul Mc Cartney» را با تنظیم «Eric Baumgartner» با تمپوی Andante ضبط کردیم.
به پایان آمد این دفتر، حکایت همچنان باقی است!
نتیجه‌ی کار و دوئت پیانویی که اجرا کرده بودیم، برای‌مان خیلی هیجان‌انگیز و جالب شد! با توجه به اینکه روزهای پایانی سال را سپری می‌کردیم، میکس نهایی در یکی دو شب باقی‌مانده به آغاز سال نو، انجام شد و به آخرین دستاورد سال‌مان تبدیل شد.
به عنوان یک مدرس پیانو هیچگونه اصراری ندارم که هنرجویانم از مترونوم استفاده کنند، مگر در مواردی که ریتم واقعا نیاز به اصلاح داشته باشد. اما همیشه در کلاس‌هایم زمانی هر چند کم را به معرفی و توضیح درباره‌ی چگونگی شمارش و تمرین با مترونوم را به هنرجو اختصاص می‌دهم. چون معتقدم در دوئت پیانو، اجراهای چندنفره و یا همراهی با آواز و حتی هماهنگی با ارکستر، دانش و تجربه‌ی کافی در کار با مترونوم، راحت‌تر، سریع‌تر و بهتر ما را به نتیجه می‌رساند.
در نهایت باید بگویم، دوئت به هنرجو یاد می‌دهد که برای هماهنگ شدن با سایر سازها و نوازنده‌ها، رعایت قوانین و علائم قطعه، خوب شنیدن و همراهی صحیح، باید به درک کاملی از هماهنگی و نظم در موسیقی برسد. البته این نظم و هماهنگی نه تنها در دنیای موسیقی، بلکه در جهان واقعی هم برای یک زندگی خوب، لازم و ضروری است.
19 فروردین 1404
ویدئو دونوازی استاد بریمانی و ریحانه توکل عزیز
