حسین قوامی (فاخته) یکی از نخستین خوانندگان دوره جدید موسیقی اصیل ایرانی می باشد. او در 17 اردیبهشت سال 1288 در تهران متولد شده است. قوامی یکی از خوانندگان اصلی برنامه ی گلها می باشد و در برنامه های گوناگونی مثل گلهای جاویدان، گلهای رنگارنگ، برگ سبز، شاخه گل و گلهای تازه خوانندگی کرده است.
کودکی
حسین قوامی فرزند رضا قلی قوامی از خاندان های اصیل تهرانی بود. پدرش به موسیقی ایرانی عشق می ورزید و خانه اش پایگاه هنرمندان آن زمان بود و اغلب آثار موجود موسیقی آن دوره را به صورت صفحات گرامافون در دسترس داشت. مادرش هم آوای گرمی داشت و به گفته ی خودش که می گفت: هنگام تلاوت قرآن متوجه صدای گیرا و جذابش می شدیم. استاد قوامی از سن 10- 12 سالگی با صفحاتی که در دست داشت به تقلید از صدای خوانندگان می پرداخت. هرچند کاری آسان نبود و مخالفت پدر را نمی توانست سرسری بگیرد.
حسین خان اسماعیل زاده استاد بزرگ موسیقی نزدیک خانه ی قوامی کلاس تعلیم داشت. استادان بزرگی نظیر : مرتضی محجوبی، ابوالحسن صبا، حسین یا حقی و حسین تهرانی از شاگردان او بودند. رفت و آمدهای خانوادگی باعث شد اسماعیل زاده به قدرت صدای حسین پی ببرد و به او پیشنهاد تعلیم بدهد اما پدرش مخالفت کرد. تمام اهل محل چون به صدای خوش او پی برده بودند شب های ماه رمضان دنبالش می رفتند و او را به مسجد سپهسالار می بردند تا مناجات خوانی کند و این هم با ممنوعیت پدر روبه رو شد. از آن پس حسین تنها می توانست در خانه و دور از چشم پدر با استفاده از صفحه به تمرین آواز سرگرم شود.
آشنا شدن قوامی با استادان بزرگ
پس از درگذشت پدرش مادر روشنفکر او فرمان آزادی حسین را صادر کرد و چون برادرش مشغول یاد گیری تار بود با کمک وی با استادانی چون احمد عبادی و حسین یا حقی آشنا شد . در سال 1308 تصادف به یاری او شتافت و با استاد ظلی آشنا شد. شناختی که به دوستی نزدیک انجامید و تا پایان عمر ادامه یافت . در سال 1312 نخست با برادران وفادار و به دنبال آن با یکی از خوانندگان مشهور و سطح بالای آن دوران عبدالله حجازی آشنا شد و مدت 6 سال نزد او به تعلیم آواز و شناخت ردیفهای موسیقی ایرانی پرداخت . همزمان از محضر دیگر استادان کسب فیض کرد و به مقامی رسید که اساتید موسیقی معتقد شدند که او دستگاهها و مقام ها را به کمال می شناسد و اجرا می کند .
اجرا در رادیو
سال 1325 حسینقلی مستعان نویسنده ی مشهور که ریاست رادیو را بر عهده داشت از او خواسته شد تا به همراه برادران وفادار برنامه ای در رادیو اجرا کند. او خود در این مورد گفته است: شب قول دادم اما صبح پشیمان شدم. می خواستم تلفنی انصراف خود را اطلاع دهم اما مستعان شبانه خبر را به رادیو داده بود. کار از کار گذشته بود. ساعت یک ونیم همراه با برادران وفادار و مرحوم همدانیان برنامه اجرا شد و به دنبال آن تلفن های رادیو برای شناختن این خواننده به صدا در آمد اما کسی جواب قانع کننده ای نگرفت. قوامی افسر ارتش بود و خوانندگی برای نظامیان ممنوع بود. این برنامه آوازی در مایه ی ابوعطا بود و او خود احساسش را این چنین بیان کرده است: بار اول که می خواستم اجرای برنامه داشته باشم، وحشت کرده بودم و حتی در شروع برنامه از فکر این که میلیون ها نفر می خواهند صدای مرا بشنوند و اگر وسط کار، برنامه خراب شود، چه آبرو ریزی خواهد شد، بدنم به لرزه افتاد. ولی بعدها این مسئله عادی شد.
نام فاخته
او شش ماه با نام ناشناس آواز خواند و پس از آن به پیشنهاد روح الله خالقی نام مستعار فاخته را برگزید و تا سال 1341 که باز نشسته شد، توانست با نام واقعی خودش برنامه اجرا کند . حسین قوامی از سال 1325 تا سال 1331 هر هفته روز های جمعه در رادیو برنامه داشت و نزدیک به 300 برنامه اجرا کرد که متاسفانه به دلیل کمبود امکان ضبط و پخش مستقیم اثری از آنها بر جای نمانده است.
شرکت در برنامه گلها
وی به دلیل ماموریت های نظامی خارج از تهران از رادیو کناره گیری کرد. تا این که سال 1337 داوود پیرنیا بانی برنامه ی گلها استاد را به همکاری دعوت کرد. او که شش سال در رادیو برنامه اجرا نکرده بود، ابتدا نپذیرفت اما وقتی دانست چگونگی برنامه های موسیقی رادیو تغییراتی کرده و به خصوص برنامه ی گلها وضع آبرومندانه و فرهنگی دارد و ارکستر بزرگ گلها را از نزدیک دید، با شرط موافقت ارتش پذیرفت. پیر نیا هم با نفوذ و اعتباری که داشت این موافقت را کسب کرد و چنین بود که استاد در این سال ها یکی از پرکارترین خوانندگان برنامه ی گلها بود .
همکاری با اساتید بزرگ
استاد حسین قوامی با هنرمندان معاصر خود روابط دوستانه داشته است و با استادانی نظیر خالقی ، بدیعی ، تجویدی ، پرویز یاحقی و مهندس همایون خرم آهنگ های به یاد ماندنی اجرا کرده است.
قوامی در اواخر عمر به دلیل بیماری، گوشه گیر و خانه نشین شده بود و ضعف چشمان توان خواندن و نوشتن را از او گرفته بود. تنها یاران نزدیکی چون عبدالعلی وزیری و مهندس گلشن ابراهیمی ، گاهی به دیدارش می رفتند و از میان موسیقی دانان ، شهرام ناظری شاید تنها کسی بود که لحظه ای اورا فراموش نکرد. استاد حسین قوامی در 17 اسفند 68 حیات او به پایان رسید.
آثارحسین قوامی
- تو ای پری کجایی
- شب جدایی
- جوانی
- برنامه گلهای تازه
- برنامه برگ سبز
- گلهای جاویدان
