استایل نوازندگی ویولن چقدر در یادگیری و نواختن درست یک هنرجوی ویولن موثر است؟ شاید خیلی از هنرجویان به این موضوع بی‌اعتنا باشند اما در روند یادگیری و با گذشت زمان به اهمیت آن پی می‌برند. هرچند که یادگیری ویولن چالش‌برانگیز است ولی ارزش تلاش کردن دارد.. به دلیل استایل خاص نوازندگی ویولن، برخی از هنرجویان هنگام شروع یادگیری ویولن، ذهن‌شان درگیر سوالات خاصی مانند سوالات زیر می‌شود:
- آیا ویولن را نشسته می‌توان نواخت؟ یا فقط ایستاده باید نواخت؟
- چرا استایل درست در نوازندگی ویولن اهمیت ویژه‌ای دارد؟
- شکل و استایل نوازندگی در ویولن به چه صورت است؟
- چه مشکلاتی هنگام نوازندگی ویولن ممکن است پیش بیاید؟
- نحوه دست گرفتن ویولن چگونه است؟
این سوال که «ویولن را نشسته می‌توانیم بنوازیم یا ایستاده؟» سوال متداول خیلی از هنرجوها در آغاز آموزش ویولن است. احتمالا پرتکرار بودن این سوال به این دلیل است که اکثرا نوازنده‌های ویولن را در جاهای مختلف مثل کنسرت‌ها و… ایستاده در حال نواختن دیده‌ایم. به همین دلیل خواه‌ناخواه این ذهنیت پیش می‌آید که حتما نمی‌توان ویولن را نشسته نواخت!
در واقع اکثر نوازنده‌های حرفه‌ای، ساز ویولن را به صورت ایستاده می‌نوازند اما محدودیتی برای آن وجود ندارد. درواقع این گونه نیست که بگوییم ساز ویولن، سازی است که فقط می‌توان آن را ایستاده نواخت. حتی در بسیاری از کنسرت‌ها و اجراهای گروهی می‌بینیم که افراد در حالت نشسته ساز را می‌نوازند.
در اصل برای نوازندگی ویولن نکات مهم‌تری وجود دارد که باید به آن‌ها توجه بیش‌تری داشت. نحوه در دست گرفتن ویولن، جزء این موارد مهم در استایل نوازندگی ویولن است. یک نوازنده حرفه‌ای، نوازنده‌ای است که بتواند ساز را به صورت درست در دست بگیرد تا بتواند قطعات را به زیبایی بنوازد. نگه داشتن ویولن به طرز اشتباه، باعث خفه شدن صدای ساز می‌شود. همچنین باعث می‌شود فنون پیشرفته را نتوانید به صورت ماهرانه با ویولن اجرا کنید. یک نوازنده ویولن باید بتواند از دست، چانه، فک، استخوان گردن (ترقوه) و شانه خود به درستی استفاده کند تا بتواند ویولن را درست و صحیح نگه دارد. حالا که به اهمیت نحوه صحیح گرفتن ویولن و آرشه در نواختن ویولن پی بردید، در ادامه روش انجام این کار را به صورت گام‌به‌گام به شما آموزش می‌دهیم.
آموزش گام‌به‌گام استایل صحیح نوازندگی ویولن
در این بخش به شکل گام‌به‌گام و مرحله‌ای به بررسی استایل نوازندگی ویولن به شکل درست می‌پردازیم:
مراحل صحیح در دست گرفتن کمان یا آرشه
این تصویر، نحوه‌ی صحیح گرفتن آرشه ویولن از نمای جلو است. توجه کنید که انگشت کوچک کمی حالت خم شده به خود می‌گیرد و باقی انگشتان هم از یکدیگر فاصله دارند، انگشت میانی نیز انگشت شست را پنهان می‌کند.
اگر از نیمرخ به کمانه یا آرشه نگاه کنید، می‌بینید که انگشت شست کمی خم شده است. همچنین می‌توانید انگشت کوچک را هم خم کنید. دست و بازو نیز باید با یکدیگر یک خط را تشکیل دهند.
اگر از پایین به آرشه نگاه کنیم، می‌بینیم که انگشت شست نه تنها کمی خم شده است، بلکه بند انگشت کمی به سمت راست آن متمایل شده است.
توجه کنید که انگشتان دست پایین در راستای یکدیگر قرار می‌گیرند. شما می‌توانید انگشتان دستت‌تان را به صورت موازی با آرشه و فقط کمی بالاتر از چوب آن تصور کنید. همچنین، در این تصویر دوباره می‌توانید ببینید که دست کاملا صاف است و هیچ خمیدگی در مچ دست دیده نمی‌شود.
این نکاتی که گفته شد، دقیقا همان شیوه‌ای است که یک ویلونیست حرفه‌ای برای نگه داشتن آرشه به کار می‌برد. بند انگشتان تقریبا موازی با آرشه هستند و می‌توانید به وضوح در عکس ببینید که انگشتان چگونه فاصله یکسانی را با یکدیگر حفظ می‌کنند.
وضعیت قرار گرفتن نوازنده به شکل صحیح
- روی یک صندلی که پشت صافی دارد بنشینید یا حتی می‌توانید صاف بایستید. فرقی نمی‌کند که بنشینید یا بایستید، اما مهم است که چنبره نزده و صاف بنشینید یا بایستید.
- از تنبلی دست بردارید، زیرا در نواختن ویولن تنبلی باعث کاهش سرعت و در نهایت درد پس از تمرین می‌شود. هنگام نشستن، هر دو پا باید روی زمین صاف و با همان موقعیتی قرار بگیرند که انگار ایستاده‌اید.
- اگردر حالت ایستاده قرار دارید، پاها را در فاصله‌ای راحت از یکدیگر قرار دهید. فاصله آن‌ها باید کمی از فاصله عرض شانه بیش‌تر باشد و پای چپ شما باید کمی جلوتر از پای راست‌تان باشد. وزن خود را به طور مساوی بین دو پا تقسیم کنید. البته هنگام حرکت برای نواختن ممکن است لازم شود که وزن را بین پاها تغییر دهید.
موضع‌گیری ویولن
- ویولن را به درستی روی گردن و شانه خود قرار دهید. شما باید انتهای پهن‌تر ویولن را روی یقه سمت چپ خود قرار دهید و گردنه‌ی ویولن به سمت بیرون باشد. در یک موقعیت باید نسبتاً راحت قرار بگیرید.
- چانه خود را روی بدنه ویولن قرار دهید. سر را به سمت پایین بیاورید تا جایی که به بدنه ویولن برسد. این کار ممکن است کمی سخت باشد، اما شما نباید خود را بیش از حد تحت فشار قرار دهید. چانه شما فقط باید بیفتد، نه که کشیده شود.
- زاویه درستی به سر خود بدهید. حالا که چانه‌تان روی قسمتی از بدنه ویولن به نام chin rest قرار دارد، سر خود را کمی به سمت چپ زاویه بدهید تا در فاصله 90 درجه از ویولن قرار بگیرید. در ادامه باید سر خود را به گونه‌ای زاویه دهید که Chin rest یا استراحت‌گاه چانه ویولن در امتداد فک‌تان قرار بگیرد و به چانه شما ختم شود.
- ویولن را به سمت مرکز بچرخانید. با این حرکت باید خطی ایجاد شود که از بینی شما به سمت بیرون امتداد داشته باشد. این روش صحیح نگه داشتن ویولن است. اگر اولین بار است که ویولن را در دست می‌گیرید، شاید انجام تمام این موارد دشوار به نظر برسد، اما برای نواختن درست ویولن، چاره‌ای جز رعایت این نکات نیست. در غیر این صورت عادت های بدی پیدا خواهید کرد که سرعت پیشرفت‌تان را در نواختن ویولن کند می‌کند.
نگه داشتن ویولن هنگام نواختن
- هنگام نواختن ویولن، زاویه ویولن را باید نسبتاً ثابت نگه دارید. هنگام نواختن، بسته به نوع موسیقی و میزان راحتی شما، زاویه ویولن از چپ به راست نوسان خواهد کرد. با این حال حواس‌تان را جمع کنید چون زاویه نباید بیش‌تر از 20 درجه منحرف شود.
- ویولن را مستقیم و موازی با زمین نگه دارید. ویولن در صورتی که اشتباه نگه داشته شود، تمایل به افتادن دارد، بنابراین اگر متوجه افتادن مداوم ویولن‌تان می‌شوید، وضعیت در دست گرفتن سازتان را بررسی کنید. برای رفع این مشکل، یک سر طناب را به سقف ببندید و سر دیگر آن را به انتهای ویولن که scroll نام دارد وصل کنید.
- دست چپ خود را در انتهای گردن ویولن قبل از تکیه‌ها قرار دهید. گردن ویولن را بین انگشت شست چپ و انگشت سبابه خود نگه دارید، انگار که می خواهید آن را فشار دهید. البته نیازی نیست که آن را خیلی محکم بگیرید.
- سعی کنید که انگشت سبابه خود را به ابتدای گردن ویولن حلقه کنید. باقی انگشت‌های‌تان نباید به ویولن برخورد کنند. ویولن باید به آرامی روی بند انگشت قرار بگیرد. این نکته را هم درحین کار در نظر بگیرید که وزن ویولن باید به صورت مساوی بین بند انگشت و استخوان گردن (ترقوه) شما توزیع شود.
- سعی کنید که از مچ دست راست تا بازو‌ی‌تان، یک خط مستقیم ایجاد کنید. مچ دست خود را باید بپیچید. البته این موقعیت‌یابی، با توجه به نوع موسیقی که می‌نوازید و این‌که از کدام سیم استفاده می‌کنید، می‌تواند تغییرکند. این موقعیت اولیه است.
- آرشه را بگیرید و سعی کنید تا آن را با انگشت شست و انگشتان راست خود نگه دارید. انگشت سبابه شما باید بالای بالشتک آرشه قرار بگیرد و انگشت کوچک شما باید روی یک پیچ قرار بگیرد. حالا شما کاملا آماده نواختن هستید.
فراموش نکنید که رعایت این نکات و انجام صحیح آن‌ها به شکلی که توضیح داده شد، به معنای رعایت استایل درست در نوازندگی ویولن است. این نکات را حتما باید رعایت کنید تا بتوانید هم از صدای ساز خود لذت ببرید و هم حس خوبی به شنونده منتقل کنید.
نتیجه‌گیری
اگر استایل درست در نوازندگی ویولن رعایت نشود و شکل درست دست گرفتن ویولن را بلد نباشید، با آسیب‌های جدی مواجه می‌شوید. مشکلاتی مانند آسیب به گردن و کمر، ناهنجار بودن صدای ساز، آزار‌دهنده بودن صدای ساز برای دیگران هنگام تمرین و… . پس استایل نوازندگی ویولن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
ویولن یک ساز چند بعدی است که ایجاد هماهنگی بین حرکات انگشت و حرکت کمان در ابتدای یادگیری ویولن کمی نگران کننده است. به همین دلیل تسلط بر آن کمی مشکل است. اما اگر قصد یادگیری این ساز فوق‌العاده را دارید و می‌خواهید نحوه‌ی صحیح گرفتن ویولن و آرشه و نواختن آن را بیاموزید نباید در همین ابتدای کار تسلیم شوید.
البته یادگیری ویولن به صورت خودآموز، بسیار دشوار است. به همین دلیل برای یادگیری هرچه بهتر و حرفه‌ای‌تر این ساز بهتر است که زیر نظر استاد کاربلد آموزش ببینید. در این راستا می‌توانید روی آکادمی موسیقی وب نوازان حساب باز کنید.
اساتید ما، هم به سبک کلاسیک و هم سبک ایرانی ویولن‌نوازی مسلط هستند و می‌توانند به شما با توجه به سبک موردعلاقه‌تان آموزش بدهند. پس اگر آن سر دنیا زندگی می‌کنید و دوست دارید که ویولن سبک ایرانی را یاد بگیرید، به سادگی می‌توانید در آموزشگاه آنلاین و بدون مرز وب نوازان، علاقه‌تان را دنبال کنید. زیرا با وجود آموزش آنلاین موسیقی، دیگر بهانه‌ای باقی نمی‌ماند.
لازم به ذکر است که کلاس آنلاین موسیقی، در وب نوازان به گونه‌ای طراحی شده است که صدا و تصویر در واضح‌ترین حالت خود باشد. به همین دلیل جای نگرانی نیست و شما به سادگی می‌توانید استایل نوازندگی استاد را مشاهده کنید و برعکس.
اگر سوال و ابهامی ذهن‌تان را درگیر کرده، می‌توانید با درخواست راهنمایی تخصصی و رایگان موسیقی، ما را باخبر کنید. کارشناسان ما آماده‌ی پاسخ‌گویی به تمام سوالات شما هستند. به این شکل می‌توانید با خیالی آسوده‌تر و خاطر جمعی بیش‌تر، آموزش خود را در وب نوازان، آغاز کنید.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
