ابوا سازی بادی است که در موسیقی کلاسیک غربی کاربرد بسیار گسترده ای دارد. همچنین این ساز هزاران سال است که در موسیقی فولکوریک و یا توسط چوپانان اروپایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و صدای آن به طور اعجاب آوری گرم و گوش نواز است.
این ساز یک ساز دوقمیشی است که حدود 65 سانتی متر طول دارد و صدا به وسیله دمیدن در سوراخ مخروطی شکل و کنترل کلیدهای فلزی روی آن تولید می‌شود.
تاریخچه ساز ابوا
اجداد ابواهای امروزی ساز «شاوم» بود که در قرون وسطی مورد استفاده قرار می‌گرفت. این ساز بعد از جنگ های صلیبی به اروپا آورده شده و الهام بخش موسیقیدانان برای ساخت ساز ابوا شد. ساز شاوم پس از ورود به مناطق خاورمیانه و ایران هم پیش زمینه ای برای تولید ساز قدیمی سرنا شد.
ابوا که امروزه به عنوان یکی از سال های اصلی ارکستر سمفونیک به شمار می‌رود بر مبنای کلید موسیقی «سل» نوشته می‌شود و کوک سایر سازهای موسیقی در ارکستر به وسیله ی صدای این ساز انجام می‌گیرد.
برخلاف تصور بسیاری از افراد که این ساز را همتراز با سازهای بادی دیگری مثل کلارینت و فلوت می‌دانند باید بگوییم که نواختن این ساز نسبت به تقریبا تمام سازهای بادی که می‌شناسیم دشوارتر است و به مهارت زیادی احتیاج دارد.
در آثار کلاسیک آهنگسازانی چون باخ، ریچارد اشتراوس و موتزارت کنسرتوهایی برای ساز ابوا مشاهده می‌شود. همچنین یوسف لطیف نوازنده ی سازهای بادی برای اولین بار این ساز را در تکنوازی های جاز خود به کار برد. این استفاده ی جسورانه زمینه را برای استفاده ی سایر آهنگسازان جاز نیز فراهم کرد.
ویژگی ها
ابوا از خانواده ی سازهای بادی چوبی است و وسعت صوتی آن حدود دو و نیم اکتاو است. همان طور که گفتیم ساخت این ساز از ساز قدیمی شاوم الهام گرفته شده اما تعداد سوراخ های آن از شاوم بیشتر است و صدای تیزتر و بلندتری دارد.
ابوا در قرن هجدهم به طور رسمی به ارکسترها راه یافت و در اندازه و مدل های مختلفی از آن به وجود آمد که از میان آن ها ساز آلتو به طور پیوسته در ارکسترها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در قرن نوزدهم کلیدهای این ساز در کشور آلمان به کلی متحول شدند و پس از آن این کلیدگذاری در فرانسه به صورت پیشرفته تری تغییر پیدا کرد.
نحوه نواختن ابوا چگونه است؟
برای نواختن این ساز ، نیازی که کشش زیادی در ناحیه دست و انگشتان نیست. همچنین نوازندگانی که لب های بزرگتری دارند نسبت به افرادی که لب های کوچکی دارند بهتری می‌توانند برای نوازندگی این ساز آموزش ببینند.
ابوا با بدنه مشکی و کلیدهای نقره ای رنگ از نی دوتایی و کلیدهای فلزی تشکیل شده است که سطح کلیدها را سرواخ هایی پوشیده است که هنگام عبور هوا داخل آن، نی می لرزد، و لرزش نی، هوا را در ساز به جریان می اندازد و در نتیجه صدا تولید می شود.
هنگام نواختن، ابوا را ایستاده نگه می‌دارند و در حین عبور هوا، کلیدها را با هر دو دست فشار می‌دهند تا سوراخ ها باز و بسته شود، در بسیاری از ارکستر از 2 تا 4 ابوا استفاده می کنند زیرا صدای آن طیف وسیعی از موسیقی را در بر می گیرد، همچنین قبل از شروع کنسرت، یک نوازنده وظیفه تنظیم ارکستر را به عهده دارد.
