آموزش پیانو به کودکان استثنایی، یکی از روش‌های مؤثر برای تقویت مهارت‌های شناختی، حرکتی و عاطفی این کودکان است. احتمالا شما هم به عنوان پدر یا مادر به دنبال راهکاری برای بهبود شرایط فرزندتان هستید و می‌خواهید به او کمک کنید تا رشد کند. به طور کلی آموزش موسیقی نه‌تنها لذت و شادی را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد، بلکه به تقویت مهارت‌های ارتباطی، افزایش اعتمادبه‌نفس و بهبود هماهنگی حرکتی‌شان نیز کمک می‌کند. در این مقاله، به بررسی راهکارهای مؤثر برای آموزش پیانو به کودکان کم توان ذهنی می‌پردازیم.
مزایای آموزش پیانو به کودکان استثنایی
آموزش موسیقی و به طور خاص، آموزش پیانو به کودکان استثنایی، روش مفیدی برای افزایش توانایی‌های حسی و حرکتی این کودکان است. علاوه‌براین، نواختن پیانو به افزایش اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس کودکانی‌که کم‌توان ذهنی هستند کمک می‌کند. در ادامه به طور کامل به مزایای یادگیری پیانو برای کودکان استثنایی می‌پردازیم:
تقویت مهارت‌های شناختی
یکی از مهم‌ترین مزایای یادگیری پیانو توسط کودکانی که از توانایی ذهنی کمی برخوردارند، تقویت مهارت‌های شناختی است. زیرا نواختن پیانو باعث تحریک مغز و تقویت حافظه و افزایش توجه و تمرکز در کودکان می‌شود. درواقع در فرآیند یادگیری پیانو، کودک شما یاد می‌گیرد که توالی‌ها را دنبال کند که این امر به بهبود پردازش اطلاعات در مغز او کمک می‌کند. به طور کلی زمانی‌که فرزند شما با موسیقی درگیر شود، به مرور زمان کنترل بیش‌تری روی شخصیت خودش پیدا می‌کند و ثبات رفتاری بیش‌تری را تجربه می‌کند.
افزایش هماهنگی حرکتی
یکی از مشکلاتی که بیش‌تر کودکانی که دارای ناتوانی ذهنی هستند، به آن دچارند، عدم رشد حرکتی_ جسمانی است. این امر حرکات آن‌ها را بسیار کند می‌کند. اگر به دنبال راهی هستید که مهارت‌های حرکتی دلبندتان را تقویت کنید، می‌توانید او را در کلاس پیانو ثبت‌نام کنید. زیرا استفاده از هر دو دست برای نواختن پیانو به بهبود هماهنگی چشم و دست کمک می‌کند. همچنین به دلیل لمس مداوم کلیدها، مهارت‌های حرکتی ظریف او تقویت می‌شود. به طور کلی زمانی‌که کودک ناتوان ذهنی درگیر آموزش ساز پیانو می‌شود، فرآیند رشد مغز و هماهنگی حرکتی او تقویت می‌شود. به همین دلیل در بخش‌های دیگر زندگی نیز، توانایی بیش‌تری نسبت به گذشته پیدا می‌کند.
رشد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی
برقراری ارتباط چیزی جز ابراز درست و به موقع احساسات و هیجانات نیست. اصولا کودکان استثنایی از این مهارت چندان برخوردار نیستند. به همین دلیل می‌توانید با موسیقی این مهارت را در او تقویت کنید. زیرا موسیقی ابزاری برای بیان احساسات است و کودکان کم‌توان ذهنی می‌توانند از طریق آن، هیجانات خود را ابراز کنند. همچنین اگر تا الان فرزندتان تنها بوده و ارتباطاتش محدود به خانواده است، از این به بعد با معلم موسیقی خود نیز ارتباط برقرار می‌کند. حتی او می‌تواند عضو گروه‌های کودکان مشابه خود شود و کنار آن‌ها نواختن ساز را تجربه کند و به این شکل تعاملات اجتماعی‌اش افزایش پیدا کند.
افزایش اعتمادبه‌نفس
درنهایت از دیگر مزایای آموزش پیانو به کودکان استثنایی، افزایش اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس آن‌ها است. زیرا یادگیری یک قطعه و اجرای آن حس موفقیت را در کودک شما ایجاد می‌کند و عزت‌نفسش را تقویت می‌کند.
نکات مهم در آموزش پیانو به کودکان کم‌توان ذهنی
بدون شک آموزش پیانو به کودکان استثنایی با کودکان معمولی، تفاوت‌های خاصی دارد. به همین دلیل مدرس هنگام آموزش به چنین کودکانی باید با برنامه خاصی پیش برود و به نکات خاصی توجه کند. شما به عنوان پدر و مادر باید با این نکات آشنا شوید تا هنگام انتخاب استاد، بتوانید راحت‌تر تصمیم بگیرید. در این بخش به نکاتی که مدرس باید آن‌ها را هنگام آموزش به کودکان استثنایی، رعایت کند می‌پردازیم:
انتخاب روش تدریس مناسب
روش‌های آموزش پیانو به کودکان استثنایی باید ساده، قابل فهم و تدریجی باشند. پیشنهاد می‌شود که از آموزش بصری (مانند برچسب‌های رنگی روی کلیدهای پیانو)، استفاده شود تا به درک بهتر کودک کمک شود. در نهایت استفاده از روش‌های شنیداری و حرکتی برای تقویت یادگیری این کودکان بسیار مناسب است.
ایجاد محیطی آرام و دلپذیر
برخی از کودکان استثنایی به محیط اطراف خود بسیار حساس هستند. به همین دلیل مدرس باید یک فضای آموزشی آرام و بدون حواس‌پرتی ایجاد کند. در آموزش آنلاین پیانو چون آموزش در خانه و به شکل آنلاین اتفاق می‌افتد این وظیفه به عهده‌ی شما است. در این راستا خوب است بدانید که نور مناسب، دمای مناسب و استفاده از ابزارهای بصری جذاب، تجربه یادگیری را بهبود می‌بخشد.
مدت زمان کوتاه و تمرین‌های مکرر
توجه کودکان با نیازهای ویژه، معمولاً کوتاه‌تر است، بنابراین جلسات آموزشی آن‌ها باید کوتاه و جذاب باشد. درنتیجه، تمرین‌های مکرر در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر، بهتر از یک جلسه طولانی اما پراکنده است.
استفاده از بازی و موسیقی‌های آشنا
نکته دیگری که استاد هنگام آموزش پیانو به کودکان کم توان ذهنی باید در نظر بگیرد، ایجاد حس سرگرمی در کودک است. این کار را می‌توان با بازی‌های موسیقایی انجام داد تا کودک احساس سرگرمی کند و برای یادگیری انگیزه بیش‌تری داشته باشد. یکی دیگر از راه‌های ایجاد انگیزه برای یادگیری کودک کم‌توان ذهنی، نواختن آهنگ‌های آشنا و موردعلاقه کودک است.
تشویق و تقویت مثبت
همان‌طور که می‌دانید کودکان عاشق جایزه گرفتن و تشویق شدن هستند، این امر در کودکان استثنایی بیش‌تر نیز است. به همین دلیل هر پیشرفت کودک، هرچند کوچک، باید با تحسین و تشویق همراه باشد. این تشویق‌ها هم باید از سوی معلم او اتفاق بیفتد و هم از جانب شما به عنوان پدر و مادر. استفاده از جایزه‌های کوچک مانند برچسب‌های تشویقی یا اجازه دادن به کودک برای انتخاب آهنگ موردعلاقه خود برای نواختن، نتیجه مثبتی روی یادگیری او دارد.
هماهنگی با توانایی‌های کودک
یک معلم خوب می‌داند که کودکان استثنایی شرایط یکسانی ندارند و به همین دلیل برخی کودکان به زمان بیش‌تری برای یادگیری نیاز دارند. به همین دلیل آموزش‌ها باید با سطح توانایی کودک هماهنگ باشد.
روش‌های آموزشی برای کودکان کم‌توان ذهنی متفاوت
شرایط تمامی کودکان با نیازهای ویژه، یکسان نیست. هرکدام از آن‌ها دارای نیاز خاصی هستند و شرایط منحصربه‌فردی را تجربه می‌کنند. به همین دلیل شیوه‌های آموزشی یکسانی نیز ندارند. در رابطه با آموزش پیانو به کودکان استثنایی نیز این امر صادق است. در این بخش به چند مورد از کودکانی که شرایط خاصی دارند و به نکاتی‌که در آموزش پیانو به آن‌ها باید توجه کرد می‌پردازیم:
کودکان سندروم داون
کودکانی که دچار سندروم داون هستند، نیاز به آموزش‌های تکراری و گام‌به‌گام دارند و به همین دلیل آموزش آن‌ها باید تدریجی باشد.
کودکان اوتیسم
برخی از کودکان اوتیستیک به صداهای بلند حساس هستند، بنابراین آموزش آن‌ها باید با پیانوهای دیجیتال با تنظیم صدا باشد. همچنین مدرس باید روال‌های مشخصی را در آموزش این کودکان به کار بگیرد و با ساختارهای تکراری پیش برود تا سطح استرس و اضطراب کودک کاهش پیدا کند.
کودکان دچار به اختلالات یادگیری
ترکیب موسیقی با فعالیت‌های حرکتی برای افزایش درک و مشارکت کودک راهکار مناسبی برای آموزش پیانو به کودکانی با اختلالات یادگیری است. تقسیم تمرین‌ها به بخش‌های کوچک‌تر و استفاده از روش‌های چندحسی (لمسی، شنیداری و دیداری) نیز به روند آموزش به این کودکان کمک می‌کند.
کودکانی با کمبود توجه
اگر کودک شما دچار کمبود توجه است و به سادگی دچار حواس پرتی می‌شود باید پیانو او را در اتاق خلوتی قرار دهید. اتاقی که در آن رفت‌وآمد، اسباب‌بازی برای بازی یا سایر عوامل حواس‌پرتی وجود نداشته باشد. اگر کودک در حین آموزش تمرکز خود را از دست داد، باید درس متوقف شود و بعد از جلب توجه او آموزش از سر گرفته شود.
کودکان با اختلال بینایی
سعی کنید پرینت‌های مطالب درسی را در اندازه بزرگ چاپ کنید تا راحت تر دیده شوند. حین برگزاری کلاس آنلاین موسیقی هم کنار او بنشینید و به او کمک کنید تا موقعیت دست‌هایش را روی صفحه کلید پیدا کند. بسیاری از نوازندگان دارای اختلال بینایی در نواختن با گوش، عالی هستند، بنابراین کودک خود را تشویق کنید تا این مهارت را توسعه دهد.
کودکان با اختلال شنوایی
آموزش و یادگیری پیانو یکی از آسان‌ترین سازها برای افراد کم‌شنوا است. با این‌حال بهتر است که حین آموزش کنار او بنشینید تا به او در درک دستورالعمل‌های شفاهی کمک کنید.
کودکان با ناتوانی‌های جسمی
اگر کودک شما روی ویلچر می‌نشیند، ارتفاع ویلچر و ارتفاع صفحه کلید را به گونه‌ای تنظیم کنید که کودک شما بتواند راحت بنوازد. همچنین اگر برای او سخت است که بازوهایش را بالا نگه دارد می‌توانید برای او تکیه‌های مج دست نصب کنید که نواختن برای او راحت‌تر شود. احتمال این‌که فرزند شما خیلی زود از تمرین کردن، خسته شود زیاد است پس باید دفعات تمرین را افزایش و مدت زمان آن را کاهش دهید.
نقش والدین در آموزش پیانو به کودکان استثنایی
همان‌طورکه تا به این‌جا نیز متوجه شده‌اید، نقش شما در یادگیری پیانو کودک‌تان بسیار زیاد است. این امر در آموزش موسیقی آنلاین اهمیت بیش‌تری نیز پیدا می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین کارهایی که شما برای پیشرفت یادگیری فرزندتان می‌توانید بکنید، می‌پردازیم.
ایجاد انگیزه و حمایت مداوم
شما به عنوان والد باید همیشه هوای فرزندتان را داشته باشید و او را تشویق به یادگیری کنید و به او انگیزه دهید. خودتان را جای فرزندتان بگذارید و چالش‌هایش را درک کنید و برای تمرین کردن، فشار زیادی به او وارد نکنید.
تمرین در خانه
حضور شما کنار فرزندتان حین برگزاری کلاس پیانو و همچنین هنگام تمرین کردن، برای او قوت قلب است و با این کار انگیزه بیش‌تری می‌گیرد. این موضوع در رابطه با کودکان کم‌توان ذهنی اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کند.
همکاری با معلم موسیقی
شما به عنوان والد، وظیفه دارید که به طور مستمر با معلم پیانو فرزندتان ارتباط برقرار کنید و از او درباره روند یادگیری فرزندتان بازخورد بگیرید.
نقش پیانو در رشد کودکان استثنایی
اگر هنوز هم در رابطه با نقش پیانو در رشد فرزندتان شک و تردید دارید، باید گفت که طبق نتایج تحقیقات و تجربیات، این ساز کمک زیادی به رشد کودکانی با این شرایط می‌کند.
- سرگرم کردن کودکان؛
- کاهش با درد و استرس؛
- احساس لذت از خلق موسیقی؛
- تحریک احساسات و هیجانات مثبت کودک؛
- افزایش امکان برقراری ارتباط و تعامل با دیگران؛
- احساس آرامش با نواختن پیانو توسط کودکانی که دچار اضطراب شدید هستند؛
- افزایش شناخت کودک از محیط پیرامون به دلیل این‌که موسیقی هر دو نیم‌کره مغز را درگیر می‌کند.
نتیجه‌گیری
در نهایت باید گفت که آموزش پیانو به کودکان کم توان ذهنی نه‌تنها امکان‌پذیر است، بلکه می‌تواند تأثیرات عمیقی بر رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی این کودکان داشته باشد. با انتخاب روش‌های تدریس مناسب، ایجاد محیطی دلپذیر، استفاده از ابزارهای کمک‌آموزشی و حمایت شما، می‌توان این مسیر را برای کودک لذت‌بخش‌تر و مؤثرتر کرد. با صبر، عشق و تشویق مداوم، کودک شما می‌تواند از دنیای موسیقی لذت ببرد و مهارت‌هایی را بیاموزد که در سایر جنبه‌های زندگی‌اش نیز تأثیر مثبت داشته باشند.
در یک کلام باید گفت که هر کودکی این شایستگی را دارد که صرف نظر از توانایی‌هایش، موسیقی را یاد بگیرد و بنوازد. در این راستا، پیدا کردن آموزشگاهی که بتواند به شکل اصولی و با درنظر گرفتن شرایط چنین کودکانی، به آن‌ها موسیقی یاد دهد، سخت است. از طرف دیگر بسیاری از آموزشگاه‌ها صرفا به شکل حضوری هنرجو می‌پذیرند که با توجه به شرایط فرزند شما شاید این مسئله، چالش برانگیز باشد. ضمن این‌که برای خود شما نیز سخت است که با وجود درگیری‌های متعدد، فرزندتان را تا آموزشگاه ببرید و منتظر اتمام کلاسش بمانید تا او را به خانه برگردانید. با این توضیحات بهتر نیست آموزش آنلاین موسیقی را تجربه کنید؟
ما در آکادمی موسیقی آنلاین وب نوازان به همراه اساتید حرفه‌ای و مهربان خود کنار شما هستیم تا جگرگوشه‌تان بتواند نواختن پیانو را یاد بگیرد. لازم به ذکر است که کلاس‌های ما به شکل آنلاین، تصویری و کاملا خصوصی است و از این نظر استاد در طول کلاس، تمام توجه‌اش را فقط به عزیزدردانه‌ی شما می‌دهد. همچنین امکان ضبط جلسات وجود دارد تا بعد‌ها آن را کنار فرزندتان مشاهده کنید و از او بخواهید که تمرین کند و بنوازد.
برای کسب اطلاعات بیش‌تر درباره شیوه برگزاری کلاس‌ها، رزومه اساتید می‌توانید مشاوره رایگان با کارشناسان و اساتید ما داشته باشید. در نهایت لازم به ذکر است که ما در آکادمی وب نوازان تجربه آموزش پیانو به کودکان استثنایی را داشته‌ایم.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
