تفاوت سنتور سل کوک و لاکوک در چیست و کدام یک را باید خریداری کرد؟ این سوالی است که ذهن بسیاری ازخریداران را درگیر می‌کند. احتمالا شما هم قصد خرید سنتور دارید و در تحقیقات خود متوجه انواع گوناگون سنتور شده‌اید. طبیعی است که در چنین شرایطی سرگردان شوید و نتوانید تصمیم درستی بگیرید. در بین انواع سنتور، سنتورهای سل کوک و لاکوک شناخته‌شده‌تر هستند. در این مقاله به تفاوت سنتور سل کوک و لا کوک می‌پردازیم تا با این شناخت بتوانید راحت‌تر انتخاب و خرید کنید.
بررسی تفاوت سنتور سل‌کوک و لاکوک در چیست؟
به عنوان هنرجوی مبتدی آموزش سنتور، حتما می‌دانید که سنتور یکی از سازهای زهی‌ـ زخمه‌ای در موسیقی ایرانی است. تمامی انواع سنتور، دارای جعبه‌ای ذوزنقه‌ای‌شکل و سیم‌هایی است که با نظم خاصی روی آن کشیده شده‌اند. ایجاد صدا نیز در بین انواع سنتور از طریق برخورد مضراب با سیم‌های کشیده‌شده روی خرک‌های چوبی، تولید می‌شود. با این‌حساب شاید برای‌تان سوال ایجاد شود که پس تفاوت سنتور سل کوک و لا کوک چیست؟ در ادامه پاسخ سوال خود را دریافت می‌کنید.
سنتور سل کوک
سنتور سل کوک یکی از متداول‌ترین نوع سنتورهاست که نام آن به تفاوتش با سنتورهای دیگر اشاره دارد. در سنتور سل کوک، خرک سوم از پایین روی نت «سل» کوک می‌شود و باقی آن‌ها متناسب با این خرک کوک می‌شوند. این نوع کوک در سنتور از نظر صدادهی با سازهای دیگر هماهنگی دارد و به همین دلیل میان نوازندگان رایج‌تر است. ابعاد و ساختار سنتور سل کوک با نوع کوک آن متناسب است. این سنتور در هر طرف دارای 9 خرک است و رایج‌ترین نوع سنتور در آموزشگاه‌ها، همین سنتور است. به طور کلی سنتور سل کوک دارای مزایای زیر است:
- استانداردترین ساز سنتور آموزشی در ایران است.
- بیشتر کتاب‌های آموزشی بر اساس سنتور سل‌کوک نوشته شده‌اند.
- پیدا کردن نت، تمرین با مدرس و اجرای قطعات موسیقی ایرانی با آن آسان‌تر است.
- اگر به گروه‌نوازی و همنوازی با سازهای مختلف علاقه‌مندید، سنتور سل کوک به دلیل هماهنگی‌ای که با سازهای دیگر دارد برای شما مناسب‌تر است.
- نوازندگی با سنتور سل کوک با 9 خرک، امروزه بین نوازندگان بسیار متداول است و به همین دلیل تعداد زیادی از آن در بازار موجود است.
سنتور لا کوک
در سنتور لا کوک نیز همانند سنتور سل کوک، خرک سوم از پایین بر روی نت «لا» کوک شده و تمام سیم‌ها، یک پرده بالاتر کوک می‌شوند. این سنتور برای نوازندگی و آموزش برای هنرجویان مبتدی به اندازه‌ی سنتور سل کوک کاربرد ندارد. سنتورهای لاکوک از ابعاد کوچک‌تری نسبت به سنتور سل کوک برخوردار هستند. با این حال دارای 9 یا 10 خرک در هر طرف ساز هستند. گستره‌ی صدای روشن، زیر و تیز دارند. درنهایت نیز در موسیقی کلاسیک یا سبک‌های نوگرای موسیقی ایرانی استفاده می‌شود. مهم‌ترین مزیت سنتور لاکوک، صدای تیز، واضح و شیرین آن است. به همین دلیل برای همنواری با برخی از سازها، بسیار مناسب است. با این حال دارای محدودیت‌های خاصی نیز است که شامل موارد زیر می‌شود:
- کتاب‌های آموزشی و اساتید معمولا روی سنتور سل کوک تمرکز دارند.
- جابه‌جایی و تطابق با گروه‌نوازی یا نت‌های استاندارد ممکن است دشوارتر شود.
تفاوت‌های کلیدی بین سنتور سل‌کوک و لاکوک
| سنتور لا کوک | سنتور سل کوک | ویژگی |
| لا | سل | پایه‌ی کوک |
| زیرتر و روشن‌تر | بم‌تر و عمیق‌تر | محدوده‌ی صوتی |
| 18 یا 20 | 18 | تعداد خرک‌ها |
| کم | زیاد | سازگاری با کتاب‌های آموزشی |
| چندان توصیه نمی‌شود | مناسب | مناسب برای هنرجویان مبتدی |
| در سبک‌ها و تنظیم‌های خاص موسیقی ایرانی | در موسیقی سنتی ایرانی | کاربرد حرفه‌ای |
به طور کلی اگر شما هنرجوی مبتدی سنتور هستید، پیشنهاد ما به شما سنتور سل کوک 9 خرک است. اما هر زمان که به سطح‌های پیشرفته‌تری رسیدید، همه سنتورهای دیگر را می‌توانید بنوازید و در موقعیت‌های مختلف از انواع دیگر آن برای نوازندگی استفاده کنید.
آیا می‌توان سنتور لاکوک را به سل کوک تغییر داد و یا برعکس؟
برخی می‌پرسند که آیا می‌شود سنتور سل کوک را طوری کوک کنیم که خرک سوم آن صدای نت «لا» بدهد؟ یا برعکس، سنتور لا کوک را طوری کوک کنیم که خرک سوم آن صدای نت «سل» را ایجاد کند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم خیر! درواقع این امکان وجود ندارد که بخواهیم هر کدام از این سنتورها را مانند دیگری تنظیم کنیم.
اولین دلیل آن این است که ابعاد این دو سنتور با هم یکسان نیستند. کوچک‌تر بودن اندازه‌ی سنتور لا کوک این گونه است که قاعده کلاف آن 6 سانتی متر کمتر از سنتور سل کوک است. پس اگر بخواهیم سنتور سل کوک را مانند لا کوک تنظیم کنیم، فشار زیادی بر سیم‌ها وارد شده و این باعث پاره شدن آن‌ها می‌شود.
از طرف دیگر، جعبه سنتور سل کوک برای کوک استاندارد همان سنتور ساخته شده و برای فشار بیشتر مناسب نیست. از این جهت امکان دارد با فشار زیادی که به آن وارد می‌شود، خمیده شود. اگر هم بخواهید سنتور لاکوک را مانند سل کوک تنظیم کنید، سیم‌های سنتور شل می‌شود و صدادهی مطلوبی نخواهد داشت.
همان‌طور که در ابتدا به آن اشاره کردیم سنتور لاکوک یک پرده زیرتر از سنتور سل کوک تنظیم می‌شود و ساختار کوچک‌تری نسبت به آن دارد. در نتیجه جنس صدای آن زیرتر و دلنشین‌تر است.
کدام سنتور برای شروع یادگیری بهتر است؟
حال سوال این‌جاست که کدام سنتور برای شروع بهتر است؟ بدون شک برای یک هنرجوی مبتدی، سنتور سل‌کوک بهترین انتخاب است. دلایل این انتخاب عبارت‌اند از:
- هماهنگی با متد آموزشی: اکثر مدرسین و کتاب‌های سنتور، سل‌کوک را مبنا قرار می‌دهند. بنابراین یادگیری نت‌خوانی، تمرین‌های اولیه و اجرای قطعات موسیقی ایرانی با سل‌کوک راحت‌تر است.
- در دسترس بودن منابع: فیلم‌های آموزشی، نت‌های سنتور و حتی اپلیکیشن‌های کمک‌آموزشی بیشتر برای سل‌کوک طراحی شده‌اند.
- کوک راحت‌تر و پایدارتر: کوک سنتور سل‌کوک در سطح استاندارد بین‌المللی نزدیک به 440 هرتز است و بیشتر نوازندگان و گروه‌های موسیقی با همین کوک ساز می‌زنند.
- تطابق با کوک‌های دیگر سازها: در گروه‌نوازی‌ها، سنتور سل‌کوک با سازهای دیگر راحت‌تر هماهنگ می‌شود.
چرا اصلاً سنتور لاکوک ساخته می‌شود؟
هر چند که سنتور لاکوک برای هنرجویان مبتدی پیشنهاد نمی‌شود، اما این سنتور در برخی شرایط خاص کاربرد دارد. نوازندگان حرفه‌ای گاهی برای اجرای قطعه‌ای خاص، تنظیم خاص یا داشتن صدایی زیرتر و متمایز، از سنتور لاکوک استفاده می‌کنند. مثلاً در برخی قطعات با کوک‌هایی ویژه یا همراه با سازهایی در محدوده‌ی زیر، سنتور لاکوک بهتر عمل می‌کند. همچنین در استودیوهای ضبط صدا، گاهی صدای شفاف‌تر و تیزتر لاکوک مناسب‌تر است.
نتیجه‌گیری
همان طور که مطالعه کردید، سنتور سل کوک برای شروع یادگیری سنتور، گزینه‌ی بهتری است. زیرا این نوع سنتور با صدای متعادل، منابع آموزشی فراوان و هماهنگی کامل با سیستم آموزش موسیقی ایرانی، بهترین گزینه برای هنرجویان مبتدی است.
در نهایت لازم به ذکر است که تفاوت سنتور سل کوک و لاکوک تنها یکی از مواردی است که شما پیش از خرید سنتور باید به آن توجه کنید. همچنین پیدا کردن آموزشگاه معتبر و استاد باتجربه، چالش دیگری است که به آن برمی‌خورید که باید در انتخاب دقت زیادی بکنید. در این راستا ما در آکادمی موسیقی آنلاین وب نوازان کنار شما هستیم تا دست‌های‌تان را در دست‌های توانمند و باتجربه‌ی اساتیدمان بگذاریم. همچنین در طول مسیر کنار شما هستیم تا با حل هرگونه مشکل احتمالی، قدم‌به‌قدم پیش بروید و از پیمودن این مسیر لذت ببرید.
لازم به ذکر است که شیوه‌ی آموزشی ما آنلاین است و به همین دلیل فرقی ندارد که کجای این کشور و یا دنیا هستید. تنها کافی است در ساعتی که خودتان مشخص کرده‌اید، آنلاین شوید و در کلاس آنلاین موسیقی شرکت کنید.
در نهایت اگر سوال و یا ابهام خاصی ذهن‌تان را درگیر کرده است کارشناسان ما آماده‌ی ارائه‌ی راهنمایی تخصصی و رایگان موسیقی هستند.
خبرنامۀ وب‌نوازان را از دست ندهید!
هر هفته یک محتوای اختصاصی همراه با جدیدترین مقالات و نکات آموزشی موسیقی را برای شما می‌فرستیم.
